Już drugi rok trwa impas w procedurze wyboru polskiego sędziego ETPC

Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy niedawno już po raz trzeci odrzuciło listę kandydatów przedłożoną przez polski rząd na stanowisko sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Po raz drugi podstawą decyzji było niespełnienie przez żadnego z kandydatów wymogów do pełnienia urzędu sędziego ETPC. To kompromitacja Polski na arenie międzynarodowej - ocenia Rada Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Pierwsza lista została odrzucona z uwagi na niespełnienie przez krajowe postępowanie standardów wymaganych przez Zgromadzenie i Komitet Ministrów Rady Europy.

Powołanie nowego sędziego ETPC z Polski jest konieczne, ponieważ Kadencja  sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, prof. dr hab. Krzysztofa Wojtyczka dobiegła końca 31 października 2021 roku, a pełni on swój urząd dalej, do czasu wyboru nowego sędziego z Polski.

Kandydaci konsekwentnie odrzucani

Przed podjętą 27 stycznia br. decyzją  Zgromadzenia Parlamentarnego, wcześniej zajmował się nią Komitet ds. wyboru sędziów, który przedstawia rekomendacje Zgromadzeniu. Kandydaci zgłoszeni przez Polskę to Agnieszka Szklanna (od kilkunastu lat pracuje w Radzie Europy), Elżbieta Karska (prof. UKSW, sędzia SN, prywatnie żona europosła PiS Karola Karskiego) oraz Kamil Strzępczak (również prof. UKSW). Dwie pierwsze kandydatki były już dwukrotnie odrzucone. Trzecim kandydatem był początkowo Aleksander Stępkowski (sędzia SN, profesor UW, współtwórca i pierwszy prezes Ordo Iuris). Za pierwszym razem (w kwietniu 2021 r.) z powodu nietransparentnej procedury wyłonienia kandydatów. W styczniu ubiegłego roku zaś Komitet zarekomendował odrzucenie listy kandydatów (po powtórzonym konkursie wskazano te same osoby), wskazując, że nie wszystkie spełniają wymogi do bycia sędzią ETPC. 

Drzemczewski Andrzej: Wybór sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka >>>

Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Marek Nowicki

Sprawdź  

Procedura niezgodna ze standardami wymaganymi przez organy Rady Europy

We wtorek 28 lutego Rada Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka wyraziła swój stanowczy sprzeciw wobec praktyki wyłaniania polskich kandydatów na urząd sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Fundacja przypomina, że już w maju 2020 roku zgłosiła Ministerstwu Spraw Zagranicznych swoje zastrzeżenia względem obecnie obowiązującej procedury krajowej, wskazując, iż nie jest ona spójna ze standardami wymaganymi przez organy Rady Europy, co może skutkować odrzuceniem polskiej listy kandydatów. - Niestety większość postulatów Fundacji została przez rząd zignorowana - stwierdza Rada Fundacji.

Czytaj: 
Kandydaci z Polski na sędziego ETPC ponownie odrzuceni>>
Prawnicy apelują o zachowanie standardów przy wyborze sędziego ETPC>>

Najpoważniejszy i niezmiennie powtarzany zarzut HFPC względem tej antyprocedury dotyczy samego składu Zespołu do spraw wyłonienia kandydatów na urząd sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zgodnie z obowiązującymi standardami tego typu krajowe podmioty powinny być wolne od zewnętrznego nacisku, a przeprowadzany przez nie wybór musi mieć  charakter merytoryczny, nie polityczny. W ocenie Rady HFPC polska procedura wyłonienia kandydatów na urząd sędziego Trybunału nie gwarantuje jej apolitycznego i merytorycznego charakteru, w szczególności z uwagi na przyjęte kryteria składu osobowego wspomnianego Zespołu.

Kamiński Ireneusz Cezary: Obowiązek współpracy państwa z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka >>>

Kreowanie kandydatów ma kluczowe znaczenie dla całego procesu 

Rada HFPC stwierdza, że podziela stanowisko Komitetu Ministrów Rady Europy, zgodnie z którym kreowanie kandydatów ma kluczowe znaczenie dla całego procesu powoływania nowego sędziego Trybunału. - W przypadku właściwego przeprowadzenia tej procedury, każdy wybór dokonany przez Zgromadzenie Parlamentarne spośród trójki kandydatów będzie prowadził do objęcia urzędu przez odpowiednią osobę.
W związku z tym niezbędne jest podjęcie stosownych działań legislacyjnych mających na celu zagwarantowanie apolitycznego i merytorycznego charakteru procedury wyłonienia polskich kandydatów na urząd sędziego ETPC. Każdy z członków Zespołu wskazujących kandydata na urząd sędziego ETPC powinien być uznanym autorytetem. Podjęcie odpowiednich działań w tym zakresie leży w interesie wszystkich, którzy w celu ochrony przysługujących im praw i wolności zamierzają składać skargi do ETPC. Działanie na rzecz tak rozumianego interesu obywateli jest natomiast jednym z podstawowych obowiązków rządzących.
Rada Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka podkreśla z ubolewaniem, iż powtarzające się przypadki odrzucania list polskich kandydatów przedkładanych Zgromadzeniu Parlamentarnemu przez polski rząd kompromitują Rzeczpospolitą Polską na arenie międzynarodowej. Rzeczpospolita ignoruje i nie wypełnia podstawowych obowiązków związanych z członkostwem w Radzie Europy i bycia stroną Europejskiej Konwencji Praw Człowieka - czytamy w opublikowanym  oświadczeniu.

Rada Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka:
Henryka Bochniarz, Janusz Grzelak, Witolda Ewa Osiatyńska, Danuta Przywara, Andrzej Rzepliński, Wojciech Sadurski, Mirosław Wyrzykowski

Czytaj: Prof. Garlicki: Polski rząd idzie na czołowe zderzenie z trybunałem w Strasburgu>>

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.