Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy o zmianie  Kodeksu spółek handlowych. Ustawa ma na celu implementację do prawa polskiego dyrektywy 2006/68/WE, zmieniającej Dyrektywę Rady 77/91/EWG w sprawie tworzenia spółek akcyjnych i utrzymywania oraz zmian wysokości kapitału. Dyrektywa ta daje państwom członkowskim możliwość wprowadzenia niektórych odstępstw od dotychczasowej rygorystycznej regulacji zasad utrzymywania kapitału zakładowego spółki akcyjnej, mając na celu zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności przez spółki, a tym samym wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw krajów unijnych - pisze dr Ewa Boryczko, radca prawny, partner w Kancelarii BSJP Legal and Tax Advice.

Ministerstwo Sprawiedliwości natomiast wskazuje jako uzasadnienie projektu zmian w prawie polskim, iż dla Polski implementacja dyrektywy w pełni, tzn. skorzystanie z wszystkich możliwości liberalizacji prawa spółek akcyjnych, może zapewnić konkurencyjność polskiego prawa w stosunku do reguł tworzenia spółek w innych państwach Unii. Po orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawach Centros, Überseering i Inspire Art istnieje możliwość wyboru prawa utworzenia spółki niezależnie od rzeczywiście zamierzonego miejsca działalności spółki. Zmiany KSH dotyczą następującej problematyki:

• badania niektórych wkładów niepieniężnych przez biegłego rewidenta,
• zasad nabywania przez spółkę własnych akcji,
• zakazu finansowania przez spółkę nabycia emitowanych przez nią akcji,
• obniżenia kapitału zakładowego.

Centralne miejsce w przedstawionym projekcie zajmuje zwolnienie z obowiązku badania niektórych wkładów niepieniężnych przez biegłego rewidenta. Do tej pory obowiązywała regulacja przewidująca obligatoryjne poddanie sprawozdania założycieli badaniu biegłych rewidentów, w szczególności co do kwestii, czy wkłady niepieniężne odpowiadają co najmniej wartości nominalnej obejmowanych akcji. Obecna regulacja nie pozwala na żadne odstępstwa od zasady badania wartości aportów. Natomiast planowany przepis art. 312¹ § 1 KSH daje zarządowi możliwość odstąpienia od badania aportów, których wartość może być łatwo ustalona w inny sposób. Dotyczy to aportów takich jak papiery wartościowe, które mają cenę giełdową, oraz aportów, których wartość już uprzednio w innych okolicznościach została zbadana. Przepis art. 312¹ § 2 KSH nakłada jednak na zarząd obowiązek zasięgnięcia opinii biegłego rewidenta w przypadkach, gdy zachodzą nadzwyczajne lub nowe okoliczności, mogące wpłynąć na wartość aportów. Regulacja ta ma na celu uproszczenie i przyśpieszenie procedury wnoszenia wkładów niepieniężnych i zmniejszenie kosztów.

Ważną zmianę zawiera proponowany przepis art. 362 KSH. Zmiany wykorzystują w maksymalny sposób liberalizację reżimu nabywania przez spółkę własnych akcji, zaproponowana przez ustawodawcę europejskiego. Obecnie obowiązujący przepis art. 362 § 1 pkt 8 KSH zezwala jedynie instytucjom finansowym nabycie własnych akcji w ramach upoważnienia zgromadzenia walnego, udzielone na okres do 1 roku, o łącznej wartości akcji nie przekraczającej 5% kapitału zakładowego w celu ich odsprzedaży. Natomiast proponowana zmiana ma na celu zniesienie ograniczenia podmiotowego, wydłużenia okresu upoważnienia do pięciu lat oraz zniesienie celu nabycia. Również maksymalny próg nabycia własnych akcji ma być podwyższony do 20% kapitału zakładowego. Omówiony przepis będzie stanowić zatem podstawę, gwarantującą spółce w szczególności możliwość szybkiego i stosownego reagowania na zmiany sytuacji rynkowej.

W ramach liberalizacji ma być wprowadzona możliwość finansowania nabycia akcji spółki przez inne podmioty poprzez udzielanie pożyczek oraz zabezpieczeń przez samą spółkę, tzw. leveraged buy out (LBO). W stosunku do obecnej regulacji proponowane zmiany przepisów art. 15 § 2, art. 345 oraz art. 415 § 1¹ KSH ułatwią zmiany w strukturze kapitałowej spółek akcyjnych. Ochronie interesów akcjonariuszy mniejszościowych oraz wierzycieli służy szczególna regulacja warunków finansowania: finansowanie powinno odbywać się na warunkach rynkowych za uprzednio zgodę walnego zgromadzenia, pod warunkiem uprzedniego utworzenia na ten cel kapitału rezerwowego z kwoty, która może być przeznaczona do podziału.

Projekt zmierza też do ułatwień w procedurze obniżenia kapitału zakładowego. Zmianie ma ulec treść przepisu art. 456 KSH. Według obecnej regulacji wierzyciele mogą zgłosić sprzeciw i żądać zaspokojenia lub zabezpieczenia, jeżeli nie zgadzają się z obniżeniem kapitału spółki. Nowy przepis wymaga, aby wierzyciele w przypadku roszczeń niewymagalnych uprawdopodobnili, że obniżenie zagraża zaspokojeniu tych roszczeń oraz że nie otrzymali od spółki zabezpieczenia. W nowym stanie prawnym nie ulegnie zmianie status roszczeń spornych. Spółka powinna zabezpieczyć tego rodzaju roszczenia (zarówno wymagalne, jak i niewymagalne) na podobnych zasadach, jak niewymagalne roszczenia bezsporne, chyba że zarząd po wszechstronnej analizie uzna je za całkowicie pozbawione podstaw.


dr Ewa Boryczko, radca prawny, partner w Kancelarii BSJP Legal and Tax Advice
Dimitar Anadoliyski, prawnik w Kancelarii BSJP Legal and Tax Advice