Jak deklaruje Ministerstwo Sprawiedliwości, które przygotowało propozycje zmian, mają one na celu przywrócenie stronom postępowań dostępu do wymiaru sprawiedliwości jako jednego z fundamentów funkcjonowania państwa.

Czytaj także: Tarcza 3 - Sejm uchwalił kolejny pakiet antykryzysowy>>
 

Przyśpieszenie postępowań

Zgodnie z ustawą, więcej spraw w sądach będzie miało pilny charakter. Będą to sprawy, w których stosowane jest tymczasowe aresztowanie, dotyczące podjęcia warunkowego umorzenia postępowania i wykonania kary warunkowo zawieszonej, a także np. o wyrażenie zgody na zabieg medyczny, tak ważne w czasie epidemii. Wśród spraw pilnych znajdą się również m.in. przesłuchania świadków w postępowaniach dotyczących przestępstw seksualnych. Będą mogły być szybko przeprowadzane bez względu na to, czy podejrzany o takie przestępstwo został już zatrzymany.

Wyrok także bez rozprawy

W wielu nowych rodzajach spraw będzie można uzyskać wyrok bez rozprawy, aby nie narażać zdrowia uczestników postępowań sądowych. Będzie tak w sytuacji, gdy względy bezpieczeństwa epidemicznego nie pozwalają na odbycie normalnej rozprawy, a sąd nie dysponuje sprzętem umożliwiającym przeprowadzenie rozprawy na odległość. W takim przypadku, w razie konieczności rozpoznania sprawy, będzie można ją rozstrzygnąć na posiedzeniu niejawnym, oczywiście po odebraniu od stron np. pisemnych stanowisk albo odebraniu zeznań od świadków na piśmie.

 

Co najważniejsze, w terminie 7 dni od dnia wejścia ustawy w życie zaczną biec w dalszym ciągu terminy procesowe i sądowe – np. na zaskarżenie orzeczenia lub wniesienie pisma procesowego do sądu, co ma pozwolić na zakończenie wielu czekających na rozstrzygnięcie spraw, również tych, które nie posiadają statusu pilnego. Terminy, które uległy zawieszeniu, będą biegły w dalszym ciągu, a te, które nie rozpoczęły biegu, zaczną biec.

Czytaj: Rząd autopoprawką wprowadza e-rozprawy, bieg terminów administracyjnych też do "odwieszenia">>
 

Rozprawy na odległość

Dzięki zmienionym przepisom, w szerszym zakresie rozprawy będą odbywały się na odległość, w celu minimalizacji ryzyka zachorowania dla obywateli. Minister Sprawiedliwości ma określić w rekomendacjach  dla sądów warunki dla przeprowadzania takich rozpraw, mając na uwadze możliwości techniczne i organizacyjne sądów oraz potrzebę sprawnego działania systemu przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

Dzięki nowym rozwiązaniom w sądach, oprócz stosowania zwykłych środków ochrony, jak maseczki, dezynfekcja rąk i zachowanie dwumetrowego dystansu, będą przeprowadzane, w miarę możliwości technicznych, przesłuchania świadków lub biegłych w trybie wideokonferencji z innego pomieszczenia w sądzie. Zdalnie można będzie też przesłuchiwać np. osadzonych w zakładach karnych, bez konieczności transportowania ich do sądów.

Wprowadzony zostanie również mechanizm pozwalający prezesom sądów na szybkie reagowanie na braki kadrowe poprzez przenoszenie sędziów do wydziałów wymagających wsparcia.

Więcej: Prezes sądu przeniesie sędziego, mimo odwołania - MS zmienia przepisy>>
 

Bezpiecznie u notariusza

Dzięki uchwalonym zmianom bezpieczniejsze będzie również załatwianie spraw u notariusza. Notariusz przy sporządzaniu czynności notarialnej korzysta z dokumentów urzędowych. Zmiana umożliwi korzystanie z dokumentów elektronicznych, które mogą być dostarczane notariuszowi za pomocą elektronicznej platformy usług administracji publicznej (ePUAP).
Chodzi np. o odpisy aktów stanu cywilnego, dokumenty wydawane przez organy ewidencji gruntów, dokumenty planistyczne, dokumenty wydawane przez organy administracji skarbowej. Wydrukowany i poświadczony przez notariusza dokument będzie miał moc prawną dokumentu elektronicznego.

Czytaj: Kancelarie notarialne zamykają się z powodu koronawirusa>>


Łatwiejszy dostęp do nieodpłatnej pomocy prawnej

Na czas stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu nadzwyczajnego, zniesiony zostanie obowiązek składania wymaganego obecnie oświadczenia o tym, że osoba, która chce skorzystać ze wsparcia, nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej usługi prawnej. Pomoc będzie mogła być udzielana zdalnie, np. przez telefon lub internet.


Rozwiązania dla zawodów prawniczych

Nie dla każdej osoby, która zamierzała przystąpić do prawniczego egzaminu zawodowego w marcu 2020 r., nowy termin w tym roku może być odpowiedni. Dlatego przewidziano dla takich osób zwrot pełnej – uiszczonej już – opłaty za egzamin.
Dla osób przygotowujących się do egzaminów zawodowych proponujemy uprawnienie do urlopu płatnego (szkoleniowego) w części niewykorzystanej z powodu odwołania egzaminu.

W obecnym stanie prawnym, przed upływem 2,5 roku aplikacji notarialnej, aplikanci mogą przystąpić do kolokwium. Kolokwium to powinno być przeprowadzone do 30 czerwca 2020 r.  Z uwagi na stan epidemii, termin tego kolokwium podlega elastycznemu przesunięciu.