Anna  i Katarzyna K. występowały w charakterze pokrzywdzonych i oskarżycielek posiłkowych w postępowaniu karnym przeciwko lekarzowi. Reprezentował je w adwokat z wyboru. Kiedy postępowanie zostało umorzone z powodu śmierci oskarżonego, zwróciły się do sądu o zasądzenie należności z tytułu udziału w nim ich pełnomocnika. Sąd prawomocnie oddalił ich żądanie, na podstawie kwestionowanego przepisu. Wyłącza on m.in. możliwość zasądzenia - w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie umorzenia postępowania lub uniewinnienia oskarżonego - kosztów postępowania wynikających z udziału w nim, w charakterze pełnomocnika, adwokata lub radcy prawnego, ustanowionego przez stronę. Jest to wyjątek od zasady, że w razie uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia postępowania - w sprawach z oskarżenia publicznego - koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 632 pkt 2 kpk - jest niezgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji, gdyż narusza prawo do sądu.
- Wysokość i reguły rozkładu kosztów postępowania mieszczą się w prawie do sądu i mogą być oceniane pod względem zgodności z art. 45 ust. 1 konstytucji – stwierdziła sędzia sprawozdawca Teresa Liszcz .
- Wygórowane koszty niezbędne do wszczęcia lub prowadzenia postępowania sądowego mogą stanowić barierę ekonomiczną w dostępie do sądu, podobnie jak i ryzyko ekonomiczne wywołane zasadami, według których kształtuje się ostatecznie obowiązek ponoszenia kosztów postępowania - uznał TK. - To ryzyko może powstrzymywać przed wejściem na drogę sądowej ochrony prawa. Może też powstrzymywać stronę przed ustanowieniem profesjonalnego pełnomocnika z wyboru, z obawy, że koszty jego udziału spadną na nią. Może się to negatywnie odbić na rzetelności postępowania, dla której udział wysoko wykwalifikowanych pełnomocników ma istotne znaczenie.
Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że postępowanie karne zostało wszczęte przez organ państwa (z oskarżenia publicznego), pokrzywdzone - jako oskarżycielki posiłkowe - wspierały przy pomocy profesjonalnego pełnomocnika organy państwa w wyjaśnieniu sprawy i dążeniu do sprawiedliwego rozstrzygnięcia. W żaden sposób nie przyczyniły się też do umorzenia postępowania, które nastąpiło z przyczyn od nich niezależnych.
Jak powiedział dziennikarzom prok. Wacław Michrowski reprezentujący Prokuraturę Generalną podczas ogłoszenia orzeczenia, nie jest wykluczone, że mogą pojawić się kolejne skargi konstytucyjne w przypadku innych podstaw umorzenia niż śmierć oskarżonego. Przypomniał jednak, że jeden z przepisów K.p.k. stanowi, iż "w wyjątkowych wypadkach, w razie umorzenia postępowania, sąd może orzec, że koszty procesu ponosi w całości lub w części oskarżony, a w sprawach z oskarżenia prywatnego oskarżony lub Skarb Państwa".

Sygnatura akt SK 39/09