Trybunał Konstytucyjny rozpoznał we wtorek pytanie prawne sądu w sprawie zgodności art. 46 ust. 1 i 2 ustawy z 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym służb mundurowych. Chodziło o sytuację emerytowanego strażaka, któremu wstrzymano na trzy lata wypłatę świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy z tego względu, że nie mogło być ono doręczone z przyczyn niezależnych od organu emerytalnego. Przez trzy lata Antoni S. nie otrzymywał emerytury, gdyż zakład ubezpieczeń nie mógł ustalić jego adresu zamieszkania i rachunku konta bankowego. W tym czasie emerytowany strażak wymeldował się ze swego mieszkania i przebywał za granicą.
Zaskarżony przepis nie przewiduje jednak wypłaty świadczenia wstecz. Wypłata tego świadczenia następuje od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty. Sąd Apelacyjny w Warszawie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych powziął wątpliwość, czy taka regulacja nie narusza zasady sprawiedliwości społecznej oraz zasady równości wobec prawa ( art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji). Dlatego, że w przepisach ogólnych o emeryturach cywilnych zakład ubezpieczeń może złożyć zaległe pieniądze w depozycie i przesłać je, gdy ustanie przyczyna wstrzymania wypłaty emerytury.
Zdaniem prokuratora generalnego i marszałek Sejmu zaskarżony przepis jest sprzeczny z zasadą równości.
Prok. Barbara Długołecka uznała, że brak możliwości doręczenia emerytury w wypadku służb mundurowych powinien być jasno uregulowany w ustawie, tak jak to się dzieje przy emeryturach „cywilnych”. A zatem należy stwierdzić nierówność podmiotów podobnych wobec prawa.
Poseł Andrzej Dera w imieniu marszałek Sejmu stwierdził, że zaskarżona regulacja jest nieproporcjonalna do celu. Jeśli nie można ustalić rachunku bankowego uprawnionego emeryta, to nie znaczy, że emerytura przestała się jemu należeć. Żadne względy oszczędności budżetowej państwa nie usprawiedliwiają zaniechania wypłaty emerytury w takiej sytuacji.
Trybunał Konstytucyjny podzielił ten pogląd i stwierdził, że zaskarżony przepis jest niezgodny z zasadą sprawiedliwości społecznej i proporcjonalności (art. 2 ustawy zasadniczej). TK odroczył na 12 miesięcy wykonanie orzeczenia.
Sędzia sprawozdawca prof. Leon Kieres uzasadniał wyrok następująco:
- Art.46 ust.1 ustawy o emeryturach służb mundurowych jest niezgodny z art.2 Konstytucji, gdyż regulacja prawna jest nieproporcjonalna do celów, dla których została przyjęta. Cel dyscyplinowania i dbania o własne interesy państwa można osiągnąć w inny sposób. Za tą regulacją nie kryją się szczególne wartości konstytucyjne, które należałoby chronić. Ustawodawcę stać, na to, aby cel można było osiągnąć za pomocą środków mniej dotkliwych, bez uszczerbku dla celów ustawy i samych emerytów.

Przepis jest nadmierny i zbędny wkracza w prawa podmiotowe beneficjenta - powiedział sedzia Kieres. - Skutkiem tych rozwiązań jest nie tylko zawieszenie wypłaty, ale także pozbawienie praw podmiotowych za okres zawieszenia - dodał.
TK nie neguje potrzeby ustanowienia regulacji porządkującej, ale równie istotne jest zabezpieczenia emerytom środków do życia. Jednak dolegliwość ustanowiona przez ustawę jest jednak zbyt surowa.

Sygnatura akt P 14/11, wyrok z 19 lutego 2013 r.