Funkcjonariusze wymienionych służb stosują środki przymusu bezpośredniego w oparciu o ten sam akt normatywny, czyli ustawę z 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Środki społecznego przekazu stosunkowo regularnie informują o tragicznych skutkach policyjnych interwencji z użyciem lub wykorzystaniem środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej. Tytułem przykładu można przytoczyć tragiczne zdarzenie z listopada 2024 r. na warszawskiej Pradze, gdzie podczas interwencji związanej z agresywnym mężczyzną, wymachującym maczetą, interweniujący funkcjonariusz postrzelił śmiertelnie swojego nieumundurowanego kolegę. Narastający problem był m.in. przyczyną powstania Fundacji Igora Stachowiaka, którą tworzą specjaliści różnych dziedzin tj. naukowcy, prawnicy, lekarze, informatycy, psychologowie, specjaliści IT, biegli różnych dziedzin. Jak można przeczytać na stronie internetowej Fundacji, jej zadaniem jest wszelaka pomoc dla osób, które na skutek działania organów ścigania (policji, wojska, straży granicznej etc.), prokuratur czy też sądów zostały pokrzywdzone. W tym miejscu należy wyraźnie podkreślić, że poza obszarem niniejszych, z konieczności krótkich rozważań pozostaje problem którego istota polega na tym, że w odniesieniu do poszczególnych służb regulacja dotycząca procesu szkoleniowego, funkcjonujące modele nauczania taktyki i techniki interwencji, oparte są często na skrajnie odmiennych założeniach metodologicznych i w zróżnicowanym wymiarze czasu. Istniejące wątpliwości o charakterze konstytucyjnym, dodatkowo pogłębiają się wraz ze wzrostem zagrożeń o charakterze hybrydowym, gdzie dość częstym zjawiskiem jest powierzanie podmiotom policyjnym zadań wymagających użycia metodyki działania służb militarnych oraz zlecania komponentom sił zbrojnych czynności wymagających użycia środków typowo policyjnych.
Czytaj: Prok. Kosmaty: Prokuratorzy będą szkoleni z zakresu stosowania środków przymusu bezpośredniego>>
Policjantom brakuje poczucia bezpieczeństwa prawnego
Problem właściwego użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy organów powołanych do zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, jak wyżej zasygnalizowano jest przedmiotem kontrowersji zarówno wśród organów stosujących prawo, jak i opinii publicznej. Powyższe skutkuje brakiem poczucia bezpieczeństwa prawnego wśród funkcjonariuszy Policji podczas stosowania przez nich środków przymusu bezpośredniego, a także przekonaniem, iż prokuratorzy oraz sędziowie nie znają praktycznych zasad taktyki i techniki interwencji determinujących sposób ich działania. Temat ten budzi również negatywny oddźwięk społeczny. Wydaje się być oczywistym, że rozwiązań w zakresie naszkicowanego problemu należy oczekiwać przede wszystkim od policji i innych uprawnionych podmiotów.
Nie będzie również tajemnicą poliszynela, że chodzi tutaj głównie o stosunkowo duży deficyt odpowiednich szkoleń i edukacji funkcjonariuszy stosujących środki przymusu bezpośredniego. Równocześnie należy jednak stwierdzić, że wiele w tej kwestii zależy także od organów prokuratury. Każda interwencja policji, podczas której zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa (zazwyczaj przekroczenia uprawnień) musi być prawnokarnie oceniona. Wynikiem takiej oceny będzie zazwyczaj akt oskarżenia lub umorzenie postępowania przygotowawczego. Organ prokuratorski powinien dążyć do możliwie najrzetelniejszego wyjaśnienia okoliczności konkretnego zdarzenia, którym się zajmuje. Jak uczy doświadczenie w sprawach, w których doszło do obrażeń ciała lub zgonu pokrzywdzonego wskutek zastosowania środków przymusu bezpośredniego, poza znajomością i właściwą interpretacją przepisów, niezwykle istotną rolę odgrywa wiedza praktyczna dotycząca zasad taktyki i techniki interwencji.
Cena promocyjna: 149.39 zł
|Cena regularna: 249 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 124.5 zł
Prokuratorzy i asesorzy potrzebują szkoleń
Prokuratorzy nie posiądą tej niezbędnej wiedzy w inny sposób, jak tylko poprzez ścisłą kooperację z podmiotami uprawnionymi do stosowania środków przymusu bezpośredniego. Wydaje się, że wskazany efekt można osiągnąć tylko poprzez zorganizowanie szkoleń dla kadry prokuratorskiej z praktycznych aspektów stosowania środków przymusu bezpośredniego. Szkolenia mające na celu pogłębienie wiedzy prokuratorów i asesorów w zakresie odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy policji wykorzystujących środki przymusu bezpośredniego stają się w obecnej sytuacji pożądane. Podczas organizowanych zajęć, obok aspektów teoretycznych, dużo czasu powinno poświęcić się zagadnieniom praktycznym, które mają istotne znaczenie przy prawnokarnej ocenie zachowań funkcjonariuszy wykorzystujących podczas interwencji środki przymusu bezpośredniego. Znaczenie wspomnianej problematyki dla prokuratorów jest istotne również dlatego, iż przepisy ustaw szczególnych przewidują, że faktyczne pozbawienie wolności dokonywane zarówno przez Policję, jak i pozostałe służby wykonujące funkcje policyjne jest objęte nadzorem prokuratorskim w zakresie oceny prawidłowości stosowania, poprzez możliwość uruchomienia doraźnej kontroli zażaleniowej (art. 15 ust. 7 ustawy o Policji, art. 11 ust. 2a ustawy o Straży Granicznej, art. 24 ust. 1 ustawy o Żandarmerii Wojskowej, art. 23 ust. 7 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, art. 14 ust. 7 ustawy o Centralnym Biurze Śledczym, art. 23a ust. 8 ustawy o rybactwie śródlądowym, art. 39 ust. 10 ustawy prawo łowieckie, art. 47 ust. 3b ustawy o lasach, art. 60 ust. 6 ustawy o transporcie kolejowym, oraz art. 20 ustawy o strażach gminnych).
Z tego też względu zaprezentowanie prokuratorom praktycznych aspektów pozbawienia wolności - z całą pewnością przyczyni się do dokonywania przez nich w przyszłości właściwej oceny zasadności i prawidłowości użycia środków przymusu bezpośredniego. Niewątpliwe wysokiej jakości szkolenia zapewniłaby współpraca ze Szkołą Policji w Katowicach. Szkoła dysponuje doskonałą bazą dydaktyczną w postaci nowoczesnych multimedialnych pomieszczeń wykładowych, sal do ćwiczeń, strzelnicy oraz Wielofunkcyjnego Centrum Symulacyjnego.
Praktyka i symulacje
Pierwsza z części praktycznych, obrazująca zasady użycia broni palnej, mogłaby odbyć się na terenie strzelnicy, w oparciu o wykład z zakresu balistyki i wyszkolenia strzeleckiego przeprowadzony przez instruktorów policyjnych, połączony z prezentacją poszczególnych jednostek broni palnej wykorzystywanych przez polską policję i omówieniem zasad jej użycia podczas interwencji. Drugi blok zajęć obejmowałby omówienie i prezentację technik interwencji z wykorzystaniem siły fizycznej, kajdanek oraz pałki służbowej, stosowanych przez policjantów podczas zatrzymań i konwojowania osoby. Trzecim elementem byłoby przeprowadzenie symulacji interwencji na terenie Wielofunkcyjnego Centrum Symulacyjnego (jednego z kilku tego typu obiektów w Europie), będącego obiektem, w którym policjanci szkoleni są w zakresie podejmowania interwencji w obszarach zurbanizowanych (bank, sklep, interwencja na ulicy, w autobusie, kłótnia w lokalu gastronomicznym). Blok ten można by zakończyć wykładem i dyskusją z zakresu przedstawionych interwencji. Warto zaznaczyć, że opisany powyżej program był wykorzystywany jako uzupełnienie dydaktyki z zakresu przedmiotu „Prawo karne procesowe” (środki przymusu w procesie karnym) realizowanej przez Katedrę Prawa Karnego Procesowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zaproponowana formuła zarówno w odczuciu kadry dydaktycznej Uniwersytetu Śląskiego, Szkoły Policji w Katowicach, jak i samych studentów Wydziału Prawa i Administracji oceniana była jako niezwykle wartościowe uzupełnienie wiedzy prawniczej z zakresu stosowania środków przymusu bezpośredniego. Niezwykle istotnym jest również to, że Szkoła przygotowuje do służby w organach ścigania funkcjonariuszy garnizonów z południowej Polski.
Szkolenia mające na celu pogłębienie wiedzy prokuratorów i asesorów w zakresie odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy policji, wykorzystujących środki przymusu bezpośredniego, są w obecnej sytuacji z pewnością pożądane. Podczas organizowanych zajęć, obok aspektów teoretycznych, dużo czasu powinno poświęcić się zagadnieniom praktycznym, które mają istotne znaczenie przy prawnokarnej ocenie zachowań funkcjonariuszy wykorzystujących podczas interwencji środki przymusu bezpośredniego. Niewątpliwie wskazane szkolenia byłyby bardzo ważnym elementem doskonalenia zawodowego prokuratorów oraz istotnym krokiem w kierunku poprawienia praworządności w naszym kraju.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
