Rozprawa odbędzie się przy uczestnictwie prokuratora.
Problem powstał w momencie, gdy Stanisław M, złożył wniosek do Sądu Okręgowego o swoje całkowite ubezwłasnowolnienie. Sąd oddalił 29 maja 2015 r., ten wniosek. Uznał, że nie zachodzą jakiekolwiek podstawy merytoryczne, aby pozbawiać wnioskodawcę stanowienia o sobie. Jednak sąd i Instancji nie rozważał , czy Stanisław M jest uprawniony, aby w ogóle występować w takiej sprawie.
Literalna wykładnia przepisu
Przy rozpoznawaniu odwołania Sąd Apelacyjny powziął poważną wątpliwość. A mianowicie, czy właściwa jest reprezentowana do pewnego czasu w przeważającej części orzecznictwa sądowego literalna wykładnia przepisu, zgodnie z którą wyliczenie zawarte w art. 545 § 1 kpc jest wyczerpujące, a zatem - poza prokuratorem - inne osoby nie mają uprawnienia do wszczęcia postępowania o ubezwłasnowolnienie. A zatem wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić: małżonek osoby, której dotyczy wniosek, jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo, a także jej przedstawiciel ustawowy. Co więcej - krewni osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie mogą zgłaszać tego wniosku, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.
SN już raz zezwolił
Jednakże zanim linia orzecznicza się ustaliła, w postanowieniu z 20 października 1965 r., Sąd Najwyższy wyraził pogląd do niej przeciwny. Otóż - wniosek o wszczęcie postępowania o ubezwłasnowolnienie może zgłosić także osoba, która ma być ubezwłasnowolniona . W sprawie tej wnioskodawczyni, od urodzenia głuchoniema i dotknięta niedorozwojem umysłowym, niezamężna, nie mająca rodzeństwa ani krewnych w linii prostej wnosiła o swe ubezwłasnowolnienie podnosząc, że nie jest zdolna do kierowania swym postępowaniem, a ponadto, że w toczącej się sprawie działowej, której jest uczestnikiem. Postępowanie zostało zawieszone do czasu jej ubezwłasnowolnienia. Prokurator natomiast odmówił złożenia wniosku na jej rzecz. Sąd Najwyższy stwierdził, nie do przyjęcia jest sytuacja, w której nie uzyskałaby pomocy w prowadzeniu swoich spraw osoba takiej pomocy się domagająca. W braku osób wymienionych w art. 543 § 1 kpc oraz w razie odmowy złożenia wniosku przez prokuratora, postępowanie o ubezwłasnowolnienie nie mogłoby być wszczęte z rażącą niekiedy szkodą dla osoby, która powinna być ubezwłasnowolniona. Szkoda może powstać również wtedy, gdy prokurator dopuści się zwłoki w wystąpieniu z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie (OSNC 1966/7-8/124).
.
Sygnatura akt III CZP 38/16