Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego jest o tyle ważny, że obecnie trwa nabór kandydatów do KRS kolejnej kadencji. A część sędziów odmawia orzekania z osobami powołanymi przez neoKRS.
Czytaj: WSA uzasadnił wyroki, Sejm ujawnia listy poparcia do KRS>>
W lutym 2020 r. na stronie Sejmu opublikowano zgłoszenia kandydatów na członków KRS oraz wykazy sędziów, którzy udzielili poparcia kandydatom. Po wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego odpadła przeszkoda prawna dla udostępnienia informacji publicznej zawartej w wykazach sędziów, którzy udzielili poparcia kandydatom do Krajowej Rady Sądownictwa - poinformowała Kancelaria Sejmu, ale mimo to złożyła skargę kasacyjną do NSA.
Sąd I instancji podkreślił, że rację ma skarżący i Rzecznik Praw Obywatelskich, który do sprawy przystąpił. Orzekł, że ustawa o KRS nie wyłącza stosowania przepisów o dostępie do informacji publicznej. A dane sędziów, którzy poparli kandydatów do nowej KRS, są informacją publiczną , szczególnie że działali oni jako pełniący funkcje publiczne, a nie jako zwykli obywatele.
Dane dotyczące wymierzania sprawiedliwości
Kancelaria Sejmu złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, w której zarzuciła:
- naruszenie prawa materialnego, tj.: a. art. 11 lit. c ustawy o KRS, poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że przepis ten nie wyklucza możliwości udostępniania informacji udzielanej na wniosek, załączników do zgłoszeń kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa oraz
- art. 11 lit. c ustawy o KRS nie stanowi przepisu regulującego w sposób odmienny tryb i zasady dostępu do informacji publicznej, poprzez uznanie, że dopuszczalne jest ujawnienie informacji o poparciu dla kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa, udzielonym przez sędziów i że ujawnienie to nie godzi w ich prawo do prywatności
- naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy
Sąd II instancji przypomniał, że zgodnie z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP „prawo do uzyskiwania informacji”, to prawo do informacji m.in. o „działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne”.
Nie ulega zatem wątpliwości, że informacja o działaniach państwa reprezentowanego przez jego odpowiednio umocowane organy podejmowanych przy udziale sędziów, tj. osób pełniących szczególne funkcje publiczne związane z wymierzaniem sprawiedliwości i korzystających w związku z tym z gwarancji niezależności i niezawisłości, które to działania ukierunkowane są na wyłonienie konstytucyjnego organu, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa, stanowi informację publiczną - podkreślił w uzasadnieniu NSA.
Na przykład - w postępowaniu nominacyjnym, w którym bierze udział większa liczba kandydatów niż liczba wolnych stanowisk sędziowskich, wiek kandydata może stanowić usprawiedliwione kryterium wyboru dokonanego przez Krajową Radę Sądownictwa, jeżeli (zwłaszcza w połączeniu z innymi kryteriami) będzie to uzasadnione racjonalną, rzetelną i sprawiedliwą argumentacją.
Znaczenie kontrolne
NSA wskazał, że ujawnienie danych osobowych związanych z wykonywaną przez danego sędziego funkcją posiada znaczenie kontrolne, ponieważ pozwala ocenić, czy określona osoba istotnie spełnia warunki do sprawowania funkcji sędziego.
Według NSA w rozpoznawanej sprawie kwestia wskazania którzy sędziowie poprali daną osobę ma również znaczenie kontrolne, ponieważ w ten sposób można ocenić, czy istotnie dany kandydat został poparty przez sędziów. A jeżeli tak to jakich (np. czy pośród popierających były osoby dysponujące wysokim autorytetem moralnym i niebudzącymi wątpliwości kwalifikacjami zawodowymi, czy też np., osoby, które zostały ukarane karą dyscyplinarną) oraz czy kandydat zebrał wytyczającą liczbę podpisów.
Nadto poparcie przez sędziego kandydata do Rady wedle nowej procedury jest także elementem wykonywania służby sędziowskiej, co oznacza, że sędzia, który poprał daną kandydaturę powinien mieć odwagę cywilną, aby się do takiego czynu przyznać.
Sygn. akt III OSK 929/21, wyrok z 11 stycznia 2022 r.
