Sprawę tę rozpoznawała 28 lutego br. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w składzie pięciu sędziów zawodowych i dwóch ławników.
Skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego dotyczyła zadośćuczynienia dla Zenona P. orzeczonego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku z 13 lutego 2019 r. Po uniewinnieniu Zenon P. wystąpił z wnioskiem o odszkodowanie i zadośćuczynienie za oczywiste, bezprawne aresztowanie na osiem miesięcy i cztery dni.
Prokuratorzy zarzucali prezesowi spółdzielni mieszkaniowej m.in. działanie na szkodę spółdzielni „Pojezierze" oraz nakłanianie do składania fałszywych zeznań. 70-letni dzisiaj Zenon P. od 2001 roku był ciągany po sądach. A ta rozprawa była 136 z kolei w jego życiu. Twierdzi, że stał się ofiarą nagonki.
Czytaj też: SN wytknął wady skargi nadzwyczajnej Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw>>
Najpierw Sąd Okręgowy w Elblągu w 2015 roku uniewinnił Zenona P., a Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy to orzeczenie.
- W 2017 roku pełnomocnik Zenona P. złożył wniosek o odszkodowanie, a sąd I instancji zasądził 270 tys. zł odszkodowania i 4 mln zł zadośćuczynienia,
- Sąd Okręgowy w Olsztynie , zmniejszył kwotę odszkodowania do 111 tys. 139 zł
- Sąd Apelacyjny 13 lutego 2019 r. zmienił wyrok i zasądził 151 tys. zł odszkodowania i 1 mln 680 tys. - zadośćuczynienia
Od tego orzeczenia prokurator generalny wniósł kasację do Sądu Najwyższego, która w czerwcu 2021 r. została oddalona jako oczywiście bezzasadna. Oznaczało to, że w mocy pozostaje wyrok sądu apelacyjnego.
Zobacz procedurę w LEX: Wniesienie kasacji przez stronę >
Zarzuty skargi nadzwyczajnej prokuratora
Prokurator Generalny nie mógł się pogodzić nie tylko z uniewinnieniem, ale także z wysokością zadośćuczynienia za bezprawne pozbawienie wolności. Uznał, że wypłacone Zenonowi P. zadośćuczynienie jest za wysokie i nieadekwatne do poniesionej krzywdy moralnej.
Zatem na podstawie art. 89 ustawy o Sądzie Najwyższym wniósł skargę nadzwyczajną na niekorzyść, powołując się na złamanie zasady demokratycznego państwa prawa gwarantującego sprawiedliwość społeczną, a więc naruszenie przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku art. 2 Konstytucji RP. A także podstawą skargi był art. 7 kpk. – naruszenie swobodnej oceny dowodów i inne przepisy procedury.
Czytaj w LEX: Skarga nadzwyczajna w postępowaniu karnym >
- Sąd Apelacyjny zaniechał analizy materialnej dowodów zgromadzonych w sprawie, a okoliczności sprawy wskazują na nieadekwatne podwyższenie kwoty zadośćuczynienia. Powinno być ono godną kompensatą, nie zaś bezpodstawnym wzbogaceniem – mówiła na rozprawie przed SN prok. Małgorzata Stajniak-Wójcicka z Prokuratury Regionalnej w Warszawie.
W odpowiedzi wnioskodawca Zenon P. stwierdził, że żadne pieniądze nie zrekompensują jego szkody.
- Pracowałem na uczelni, miałem autorytet, który utraciłem, ale to, co przeszedłem, to żadna suma nie wynagrodzi straty zdrowia i nerwów. Miałem założone podsłuchy, z czego powstały 22 tomy akt, a sąd przesłuchał 500 świadków – wyjaśniał wnioskodawca. – Po wyjściu z aresztu nikt nie chciał mnie zatrudnić – dodał.
Pełnomocnik wnioskodawcy radca prawny Marcin Adamczyk dodał, że orzeczenie sądu II instancji nie jest rażąco wadliwe, a więc nie zachodzi przesłanka oczywistej sprzeczności z porządkiem prawnym RP.
Skarga PG nie spełnia warunków formalnych
Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych 28 lutego pozostawiła bez rozpoznania skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego.
Jak stwierdziła sędzia sprawozdawca Maria Szczepaniec, skarga nie spełniała warunków formalnych. Sąd Najwyższy stwierdził, że sformułowane przez Prokuratora Generalnego w skardze nadzwyczajnej zarzuty były tożsame z zarzutami podnoszonymi uprzednio we wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy kasacji – która została przez Sąd Najwyższy w składzie Izby Karnej oddalona jako oczywiście bezzasadna. Zgodnie zaś z art. 90 par 2 ustawy o SN, skargi nadzwyczajnej nie można oprzeć na zarzutach, które były przedmiotem rozpoznawania skargi kasacyjnej lub kasacji przyjętej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy.
Czytaj w LEX: Skarga nadzwyczajna na tle modeli kontroli odwoławczej >
- W kasacji, podobnie jak w skardze nadzwyczajnej, prokurator także podnosił błąd w ustaleniach faktycznych. W obu tych skargach Prokurator Generalny kwestionował kwotę zadośćuczynienia za szkodę niematerialną jako nieadekwatną, wykraczającą poza średnią stopę życiową społeczeństwa, a zatem niesłusznie wysoką – dodał SN i podkreślił, że orzeczenie nie podlega zaskarżeniu.
Sygnatura akt II NSNk 3/23, postanowienie SN z 28 lutego 2023 r.
