Temat zwiększenia gwarancji niezależności prokuratorów wraca od dłuższego czasu, m.in. w związku z pracami nad ustawą – Prawo o prokuraturze – toczącymi się w Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury. Na etapie rządowej Komisji Prawniczej znajduje się również projekt rozdzielający urząd ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. W kontekście nowej ustawy ustrojowej rozważane jest np. spłaszczenie struktury prokuratury, co miałoby ograniczyć szczeble nadzoru i zwiększyć niezależność wewnętrzną prokuratorów. Temat potrzeby gwarancji konstytucyjnych dla prokuratorów pojawia się od lat w dyskusji o reformie prokuratury, ale także w kontekście prokuratorskich wynagrodzeń, które w latach 2021–2023 rząd kształtował nie na podstawie Prawa o prokuraturze, lecz ustaw okołobudżetowych.
Czytaj: Prokuratury do spłaszczenia, sądy niekoniecznie?>>
Mocny akcent na niezależność prokuratorów
Zgromadzenie Prokuratorów Prokuratury Regionalnej w Katowicach w swojej uchwale wskazuje na potrzebę szeroko zakrojonego dialogu społecznego na temat realnego zapewnienia niezależności prokuratury i prokuratorów poprzez wprowadzenie do Konstytucji zapisów regulujących podstawowe zasady działania prokuratury oraz status prokuratorów.
Równocześnie, uwzględniając dotychczasowe i koncepcyjne prace legislacyjne nad przyszłym ustrojem prokuratury, prokuratorzy podkreślają, że idea rozdzielenia funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości znajduje ich całkowitą akceptację – przy zapewnieniu jednak pełnej autonomii budżetowej prokuratury. W tym kontekście wyrażają dezaprobatę dla stanowiska przedstawicieli ministra finansów, zakładającego brak samodzielności budżetowej prokuratury. Chodzi o stanowisko do projektu nowelizacji rozdzielającej, w którym MF wskazało, że nie może zyskać akceptacji propozycja zmian dotycząca rozszerzenia grupy podmiotów posiadających autonomię budżetową o powszechne jednostki organizacyjne prokuratury, i wskazało na konieczność usunięcia z niego stosownych zmian przepisów.
Czytaj też w LEX: Drajewicz Dariusz, Znaczenie niezależności prokuratora dla realizacji zasady sprawności postępowania karnego>
Zasada równości wynagrodzeń prokuratorów i sędziów do utrzymania
Zgromadzenie w swojej uchwale wskazuje również, że „oczekuje w przyszłych rozwiązaniach legislacyjnych utrzymania zasady paralelnego kształtowania uposażeń i wynagrodzeń sędziów i prokuratorów, w tym także świadczeń wynikających ze stanu spoczynku oraz przysługujących bliskim w razie śmierci prokuratora”.
Zwraca się również uwagę na konieczność zachowania symetrii struktury organizacyjnej sądów i prokuratury oraz statusu sędziów i prokuratorów.
Na tę kwestię wielokrotnie zwracał uwagę Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP – m.in. w związku z sygnałami z Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury, że zespół prokuratorski pochyla się nad spłaszczeniem struktury prokuratury, ale takie prace nie są prowadzone obecnie w zakresie sądów. Prokurator Jacek Skała, przewodniczący Związku, mówił Prawo.pl, że w środowisku prokuratorskim nie będzie zgody na jakąkolwiek zmianę struktury prokuratury, jeśli tożsame zmiany nie obejmą sądów. – Podstawą jest zachowanie symetrii, jeśli chodzi o strukturę prokuratury i sądów oraz jeśli chodzi o status prokuratorów i sędziów. Obecnie, można powiedzieć, zachowana jest jednolitość – od samego początku do samego końca – i jednolity model kształcenia przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury. Później są te same możliwości, jeśli chodzi o nabywanie stawek awansowych, awansowanie do jednostek wyższego szczebla czy przechodzenie w stan spoczynku. Wszystko jest symetryczne. Więc powtarzam – nie może być zgody na jakiekolwiek rozdzielenie prokuratorów i sędziów, także poprzez takie działania, że w sądach nie będzie spłaszczenia struktury, a w prokuraturze będzie – wskazywał.
Konieczne zwiększenie roli samorządu prokuratorskiego
Katowiccy prokuratorzy widzą też potrzebę podjęcia działań zmierzających do zwiększenia roli samorządu prokuratorskiego poprzez zagwarantowanie kompetencji dających realny wpływ organom kolegialnym na kształtowanie warunków funkcjonowania jednostek wszystkich szczebli prokuratury.
– Do czasu przyjęcia nowych rozwiązań legislacyjnych apelujemy o wykorzystanie przez prokuratora generalnego możliwości prowadzenia realnego dialogu z kolegiami prokuratur regionalnych, poprzez zwracanie się – na podstawie art. 74 par. 2 ustawy Prawo o prokuraturze – do wymienionych organów o opinie o kandydacie na stanowisko prokuratorskie – wskazano.
W swojej uchwale prokuratorzy zapewniają także o poparciu dla koncepcji „zagwarantowania zrównoważonej ścieżki rozwoju zawodowego prokuratorów poprzez wprowadzenie konkursów na stanowiska prokuratorskie opartych na jasnych i transparentnych zasadach”. Apelują również o „podjęcie skutecznych i wymiernych działań w kierunku podniesienia wynagrodzeń osobom zatrudnionym w prokuraturze na stanowiskach nieorzeczniczych”. Jak wskazują, chodzi o wynagrodzenia na poziomie godziwym oraz adekwatnym do posiadanych kwalifikacji i realizowanych obowiązków.
– Oczekujemy również wypracowania przejrzystego systemu wynagradzania tej grupy pracowników. Dostrzegając obawę postępującego przepływu kadry asystentów prokuratorów do sądów, za nieodzowne uważamy niezwłoczne doprowadzenie do zrównania statusu finansowego asystentów prokuratorów z asystentami sędziów – podsumowują.
Czytaj też w LEX: Woch Katarzyna, Status prawny asystenta sędziego w sądownictwie powszechnym>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
