Sądy coraz częściej pytają Sąd Najwyższy o rozstrzygnięcia dotyczące kosztów postępowania egzekucyjnego w aspekcie jego celowości. Powstała wątpliwość, czy umorzenie postępowania z powodu śmierci dłużnika lub jego niewypłacalności jest podstawą do zaniechania pobrania opłat egzekucyjnych.
Umorzenie postępowania z powodu zgonu
Problem powstał, gdy wierzyciel złożył wniosek egzekucyjny, który wpłynął do kancelarii komornika 15 kwietnia 2020 roku. Komornik skierował do dłużniczki sześć dni później zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, wraz z wezwaniem do złożenia wykazu majątku. Tego samego dnia zajął dłużniczce emeryturę w ZUS. A także wierzytelności nadpłaty lub zwrotu podatku.
W maju 2020 roku komornik umorzył postępowanie, gdyż dłużniczka umarła w 2019 roku. Umorzenie nastąpiło na podstawie art. 824 par. 1 pkt. 2 kpc i sąd kosztami obciążył wierzyciela. Według tego przepisu umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje, jeżeli wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze względu na jej przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna.
Referendarz sądowy przychylił się do tego rozstrzygnięcia, gdyż dłużniczka zmarła przed złożeniem wniosku wierzyciela. A ten ostatni nie sprawdził wszystkich danych swej dłużniczki i nie zachował należytej staranności.
Sąd Rejonowy we Wrocławiu powziął wątpliwość, którą przedstawił Sądowi Najwyższemu, czy po śmierci dłużnika zachodzi podstawa do pobrania od wierzyciela opłaty egzekucyjnej, o której mowa w art. 30 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Koszty komornicze
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Czytaj: SN: Skarb Państwa nie ponosi opłaty komorniczej, z której czerpie korzyść>>
Następnie zwrócił uwagę na treść art. 49 ust. 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji i stwierdził, że przepis ten budzi wątpliwości z powodu użycia w nim niedookreślonego pojęcia „niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego” oraz odesłania do opłat.
Niektóre sądy interpretują przepis o celowości egzekucji w sposób ścisły.
Dwa stanowiska odrębne
Sąd przedstawiający pytanie prawne wskazał, że występują dwa sprzeczne stanowiska co do zakresu zastosowania art. 49 ust. 4 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.
- Według pierwszego stanowiska (ujęcie wąskie), przepis ten mógł być stosowany wyłącznie w przypadkach określonych w ust. 1 i 2, w razie wyegzekwowania świadczenia oraz umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela albo z powodu jego bezczynności. W przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego z innej przyczyny komornik nie mógł pobierać opłaty. Za tym stanowiskiem opowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 grudnia 2010 r., III CZP 93/10, w której wskazano, że art. 49 ust. 4 w związku z ust. 2 ustawy o kosztach nie stanowi podstawy pobrania przez komornika opłaty egzekucyjnej od wierzyciela w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego ze względu na brak zdolności sądowej dłużnika, który istniał już w chwili złożenia wniosku egzekucyjnego, a taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy dłużnik zmarł przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.
- Według drugiego stanowiska (ujęcie szerokie), art. 49 ust. 4 u.k.s.e. mógł być stosowany również w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego z innych przyczyn. Jak wskazał Sąd Rejonowy, w doktrynie pojawił się pogląd, że na gruncie art. 30 u.k.k. straciła aktualność uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2010 r., III CZP 93/10.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
