Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych,
2)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia,
3)w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
- Pod pojęciem przyczyny zewnętrznej, którym posłużył się ustawodawca należy rozumieć przyczynę sprawczą, którą może być każdy czynnik zewnętrzny, czyli taki który nie wynika z wewnętrznej właściwości człowieka, zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. W takim znaczeniu przyczyną zewnętrzną mogą być nie tylko siły przyrody, maszyny czy też narzędzia pracy, ale także praca i czynności wykonywane przez samego poszkodowanego pracownika, jak niefortunny odruch, potknięcie się i upadek.
Za przyczynę zewnętrzną należy również uznać nadmierny wysiłek, za który u człowieka dotkniętego schorzeniem samoistnym może być uważana praca wykonywana jako codzienne zadanie w normalnych warunkach, gdyż nadmierność wysiłku pracownika powinna być oceniana przy uwzględnieniu jego indywidualnych właściwości – wieku, aktualnego stanu zdrowia, sprawności fizycznej - mówi Leszek Kot, prawnik z kancelarii Barylski Olszewski Brzozowski.
Zdaniem Kota, porzyczyna zewnętrzna wypadku przy pracy nie musi mieć charakteru wyłącznego, lecz może pozostawać w zbiegu z przyczyną wewnętrzną, mającą swe źródło w organizmie (np. ukrytym schorzeniu) pracownika. Fakt występowania u pracownika schorzenia samoistnego jako głównej siły sprawczej zawału serca czy udaru mózgu nie wyklucza uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, szczególnie w sytuacji zaistniały ważkie czynniki pogłębiające lub przyspieszające proces chorobowy. - Zasadniczą rolę w zdefiniowaniu ustawowej przesłanki uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, jakim jest jego zewnętrzna przyczyna odegrała uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1963r.
Należy podkreślić, iż to na pracodawcy ciąży obowiązek systematycznej analizy przyczyn wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy. Na podstawie wyników tych analiz pracodawca winien stosować właściwe środki zapobiegawcze - powiedział Leszek Kot.
1)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych,
2)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia,
3)w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
- Pod pojęciem przyczyny zewnętrznej, którym posłużył się ustawodawca należy rozumieć przyczynę sprawczą, którą może być każdy czynnik zewnętrzny, czyli taki który nie wynika z wewnętrznej właściwości człowieka, zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. W takim znaczeniu przyczyną zewnętrzną mogą być nie tylko siły przyrody, maszyny czy też narzędzia pracy, ale także praca i czynności wykonywane przez samego poszkodowanego pracownika, jak niefortunny odruch, potknięcie się i upadek.
Za przyczynę zewnętrzną należy również uznać nadmierny wysiłek, za który u człowieka dotkniętego schorzeniem samoistnym może być uważana praca wykonywana jako codzienne zadanie w normalnych warunkach, gdyż nadmierność wysiłku pracownika powinna być oceniana przy uwzględnieniu jego indywidualnych właściwości – wieku, aktualnego stanu zdrowia, sprawności fizycznej - mówi Leszek Kot, prawnik z kancelarii Barylski Olszewski Brzozowski.
Zdaniem Kota, porzyczyna zewnętrzna wypadku przy pracy nie musi mieć charakteru wyłącznego, lecz może pozostawać w zbiegu z przyczyną wewnętrzną, mającą swe źródło w organizmie (np. ukrytym schorzeniu) pracownika. Fakt występowania u pracownika schorzenia samoistnego jako głównej siły sprawczej zawału serca czy udaru mózgu nie wyklucza uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, szczególnie w sytuacji zaistniały ważkie czynniki pogłębiające lub przyspieszające proces chorobowy. - Zasadniczą rolę w zdefiniowaniu ustawowej przesłanki uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, jakim jest jego zewnętrzna przyczyna odegrała uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1963r.
Należy podkreślić, iż to na pracodawcy ciąży obowiązek systematycznej analizy przyczyn wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy. Na podstawie wyników tych analiz pracodawca winien stosować właściwe środki zapobiegawcze - powiedział Leszek Kot.