Wyrok ten zainspirowała sprawa obywatela kolumbijskiego Gerardo Ruiz Zabrano. Kolumbijczyk z żoną wystąpił o azyl w Belgii ze względu na toczącą się w jego kraju wojnę domową. Władze belgijskie negatywnie rozpatrzyły ich wnioski i wydały nakaz opuszczenia terytorium Belgii.
Para w dalszym ciągu zamieszkiwała w Belgii w oczekiwaniu na zakończenie postępowania w sprawie wniosku o zalegalizowanie pobytu. W tym czasie małżonka Ruiza Zambrany urodziła dwójkę dzieci, które uzyskały belgijskie obywatelstwo. Chociaż Ruiz Zambrano nie posiadał zezwolenia na pracę, zawarł umowę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy ze spółką z siedzibą w Belgii. Dzięki temu zatrudnieniu w chwili narodzin pierwszego dziecka, obywatela belgijskiego, dysponował wystarczającymi środkami na jego utrzymanie. Ponadto ta działalność zawodowa stanowiła podstawę do uiszczania składek na zabezpieczenie społeczne i do przekazywania odpowiednich składek przez pracodawcę. Następnie G. Ruiz Zabrano był kilkakrotnie bezrobotny, co skłoniło go do złożenia wniosków o zasiłek dla bezrobotnych. Wnioski zostały rozpatrzone negatywnie, ponieważ według władz belgijskich nie spełniał on warunków prawa belgijskiego w zakresie pobytu cudzoziemców i nie miał prawa, by pracować w Belgii. Władze belgijskie oddaliły też ich wniosek o osiedlenie.
Gerardo Ruiz Zambrano zaskarżył odmowne decyzje z uzasadnieniem, że jako rodzic małoletnich obywateli belgijskich powinien móc przebywać i pracować w Belgii.Sąd pracy w Brukseli, rozpatrujący skargi na odmowne decyzje w sprawie wypłaty zasiłku dla bezrobotnych, zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy Ruiz Zambrano może, w oparciu o prawo Unii, przebywać i pracować w Belgii.
W wyroku z 8 marca Trybunał przypomniał, że bezsporne jest, że urodzone w Belgii dzieci G. Ruiza Zabrano nabyły obywatelstwo belgijskie. Tym samym korzystają one ze statusu obywatela Unii, który ma stanowić podstawowy status obywateli państw członkowskich.
W tym kontekście Trybunał stwierdził, że prawo Unii sprzeciwia się przepisom krajowym, których skutkiem byłoby pozbawienie obywateli Unii skutecznego korzystania z istoty praw przyznanych im w związku ze statusem obywatela Unii. Tymczasem odmówienie prawa pobytu osobie będącej obywatelem państwa trzeciego w państwie członkowskim zamieszkania jej małoletnich dzieci, będących obywatelami tego państwa członkowskiego, nad którymi sprawuje ona opiekę, a także odmowa przyznania takiej osobie zezwolenia na pracę, wywierałyby taki właśnie skutek.
Należy bowiem zauważyć, że odmowa prawa pobytu powodowałaby w rezultacie konieczność opuszczenia przez te dzieci terytorium Unii w celu towarzyszenia rodzicom. Podobnie, jeśli rodzicom nie zostanie przyznane zezwolenie na pracę, istnieje ryzyko, że nie będą oni dysponować koniecznymi środkami dla pokrycia swoich potrzeb, czego konsekwencją również byłaby konieczność opuszczenia przez ich dzieci, będące obywatelami Unii, terytorium Unii.
W tych okolicznościach Trybunał stwierdził, że prawo Unii sprzeciwia się temu, by państwo członkowskie, odmówiło obywatelowi państwa trzeciego sprawującemu opiekę nad swoimi małymi dziećmi, będącymi obywatelami Unii, prawa pobytu w państwie członkowskim. Nie wolno także odmówić temu obywatelowi państwa trzeciego zezwolenia na pracę, ponieważ takie decyzje faktycznie pozbawiałyby te dzieci możności korzystania z istoty praw związanych ze statusem obywatela Unii.
Sygnatura akt C 34/09 Gerardo Ruiz Zambrano/Belgijski Urząd Pracy