Chodzi o duży pakiet nowelizacji, o którym Prawo.pl pisało na początku kwietnia - chodzi o zmiany w procedurze cywilnej, karnej, Prawie o Prokuraturze, Prawie o ustroju sądów powszechnych, Prawie o Adwokaturze, Ustawie o Radcach Prawnych itd. (numer UD262).
Czytaj: Adwokaci i radcowie będą musieli mieć konta w sądowym portalu informacyjnym>>
Zakłada on m.in. wprowadzenie na stałe e-rozpraw czyli rozwiązania na, które czekało wielu prawników, w tym także sędziów. Przypomnijmy, obecnie obowiązują na podstawie przepisów przejściowych/ epizodycznych – tj. wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19 - na czas trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego i jeden rok po odwołaniu drugiego z nich. Zwraca na to uwagę w uzasadnieniu także samo ministerstwo. - Projekt ma na celu trwałe uregulowanie na gruncie ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego rozwiązań polegających na umożliwieniu przeprowadzania posiedzeń zdalnych za pośrednictwem środków informatycznych pozwalających na komunikowanie się na odległość. Tego typu rozwiązania funkcjonują obecnie na szerszą skalę na podstawie ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - wskazano w uzasadnieniu.
Czytaj w LEX:
Rozprawy zdalne w postępowaniu cywilnym >
Tak samo ma być z e-doręczeniami, a przy okazji wprowadzony ma zostać obowiązek posiadania konta w portalu informacyjnym sądu.
Adwokat, radca konto w portalu musi założyć
Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje by w Prawie o adwokaturze w art. 37d. 1. zapisać, że adwokat wykonujący zawód obowiązany jest posiadać konto w portalu informacyjnym sądu. Dziekan okręgowej rady adwokackiej będzie występował do Ministra Sprawiedliwości o usunięcie takiego konta np. w sytuacji skreślenia adwokata z listy adwokatów.
Czytaj w LEX: Doręczanie pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego sądu - aspekty praktyczne >
Takie samo brzmienie ma zmiana zaproponowana do ustawy o radcach prawnych i ustawy o rzecznikach patentowych. Przy czym jeśli chodzi o rzeczników patentowych to Krajowa Rada Rzeczników Patentowych będzie występować do Ministra Sprawiedliwości o usunięcie konta w portalu informacyjnym w przypadku prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu rzecznika patentowego albo pozbawieniu prawa wykonywania zawodu rzecznika patentowego.
- Do tej pory nie było takiej regulacji i powodowało to wątpliwości, co w sytuacji, gdy adwokat lub radca dostępu do portalu nie ma. Teraz obowiązek taki zostanie wprowadzony do prawa o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych. I kolejna związana z tym kwestia - zmiana w Prawie o ustroju sądów powszechnych wprowadzająca obowiązek posiadania kont na portalu przez biegłych, którym także będzie można dokonywać doręczeń elektronicznie. Są to - w mojej ocenie - dobre zmiany, ponieważ obecnie w zasadzie nie wiadomo, jak oceniać sytuację, w której zawodowy pełnomocnik nie założył konta na portalu - mówi dr. hab. Marcin Dziurda z Katedry Postępowania Cywilnego Uniwersytetu Warszawskiego.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Zasady doręczania pełnomocnikom zawodowym pism sądowych przez Portal Informacyjny - nagranie ze szkolenia >
E-doręczenia już na stałe
Co w zamian? Na stałe mają wejść e-doręczenia. Zgodnie z proponowanym przepisem - przeglądanie akt sprawy oraz udostępnianie stronom odpisów, kopii lub wyciągów z akt sprawy będzie mogło się odbywać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, zwanego dalej „systemem teleinformatycznym” albo poprzez portal informacyjny sądów. Jeśli nie będzie możliwości wykorzystania systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, sąd będzie doręczał pisma sądowe - co też wynika z proponowanych rozwiązań - adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym. Przy czym zaznaczono, że nie dotyczy to pism, które podlegają doręczeniu wraz z odpisami pism procesowych stron lub innymi dokumentami niepochodzącymi od sądu.
Datą doręczenia - w myśl projektu - jest data zapoznania się przez odbiorcę z pismem umieszczonym w portalu informacyjnym. W przypadku braku zapoznania się pismo uznaje się za doręczone po upływie 14 dni od dnia umieszczenia pisma w portalu informacyjnym. Przewodniczący będzie mógł też zarządzić odstąpienie od doręczenia pisma za pośrednictwem portalu informacyjnego, jeżeli dokonanie doręczenia w taki sposób jest niemożliwe ze względu na charakter pisma, w szczególności jeżeli zachodzi potrzeba wydania stronie uwierzytelnionego odpisu orzeczenia lub tytułu wykonawczego.
Czytaj w LEX: Zasada jawności w postępowaniu procesowym - modernizacja czy marginalizacja? Wybrane zagadnienia >
Ile czasu na założenia konta? Nie wiadomo
Rzecznik Praw Obywatelskich w swojej opinii do projektu wskazuje, że zmiana jest pozytywna. - Dotychczasowe przepisy prawa były nieprecyzyjne, czego szczególnym przejawem był brak wyraźnego obowiązku założenia konta w takim portalu przez radców prawnych i adwokatów, na co RPO od dawna zwracał uwagę Ministra Sprawiedliwości - zaznacza.
Dodaje, że wielokrotnie zdarzało się doręczanie przez portal pism pełnomocnikom, którzy nie posiadali w nich konta, bo byli przekonani, że nie mają takiego obowiązku. - Praktyka ta wprowadzała niepotrzebne zamieszanie i wyrządzała szkody prawom stron, które traciły termin na wniesienie środka zaskarżenia, bo ich pełnomocnicy nie byli w stanie odebrać orzeczenia doręczonego przez portal informacyjny. Brakuje jednak uregulowania skutków procesowych pism doręczonych za pośrednictwem portalu informacyjnego pełnomocnikom nieposiadającym kont przed dniem wejścia ustawy w życie. Nie ma też przepisów określających terminy realizacji obowiązku założenia konta - punktuje RPO.
Czytaj w LEX: Sztuczna inteligencja tworzona przez człowieka, ukierunkowana na osobę ludzką i przez nią kontrolowana >
W jego opinii konieczne jest więc:
- dodanie przepisu przejściowego, nakazującego przywrócenie terminu na wniesienie wniosków o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia oraz na wniesienie środków zaskarżenia tym adwokatom, radcom prawnym i rzecznikom patentowym, którzy nie posiadali przed wejściem w życie projektowanej ustawy konta w portalu informacyjnym, a którym mimo to doręczono orzeczenie podlegające zaskarżeniu (lub jego uzasadnienie) za pośrednictwem tego portalu;
- dodanie przepisu przejściowego, określającego termin na założenie konta dla adwokatów, radców prawnych i rzeczników patentowych wykonujących zawód w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy;
- przepisu przejściowego nakazującego ponowne doręczenie pism procesowych tym adwokatom, radcom prawnym i rzecznikom patentowym, dodanie którym doręczano te pisma przez portal informacyjny, mimo że nie posiadali w nim konta przed wejściem w życie projektowanej ustawy;
- oraz znowelizowanie ustawy o radcach prawnych, prawa o adwokaturze oraz ustawy o rzecznikach patentowych przez określenie terminu, w jakim osoby, które w przyszłości będą wpisywane na listę adwokatów/radców prawnych/rzeczników patentowych powinny założyć konto w sądowym portalu informacyjnym.
Czytaj w LEX: Zawodowy pełnomocnik w social media - aspekty praktyczne >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
