Problemem jest konflikt pomiędzy deklaracją złożoną w związku z ratyfikacją Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych a niektórymi przepisami Konstytucji RP. Jak podkreślał 7 listopada 2013 r. podczas posiedzenia połączonych Komisji Polityki Społecznej i Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP zastępca rzecznika praw obywatelskich Stanisław Trociuk, są dwa sposoby na likwidację konfliktu pomiędzy art. 62 ust. 2 Konstytucji RP a międzynarodowymi standardami praw człowieka w zakresie praw wyborczych osób z niepełnosprawnością umysłową. Jego zdaniem albo trzeba zmienić Konstytucję w tym zakresie albo zlikwidować instytucję ubezwłasnowolnienia.
Jak informowała podczas tego posiedzenia Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, pełnomocniczka rządu ds. równego traktowania, obecnie w Polsce jest ok. 74 tys. osób ubezwłasnowolnionych, z czego ok. 60 tys. to osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Z danych resortu sprawiedliwości wynika, że znakomita większość wniosków do sądów o ubezwłasnowolnienie kończy się nadaniem tego statusu.
Reprezentujący Ministerstwo Sprawiedliwości sekretarz stanu Jerzy Kozdroń zadeklarował wtedy, że powstał projekt założeń do ustawy znoszącej instytucję ubezwłasnowolnienia i zastąpienia jej instytucją „opieki“. Rodzaj „opieki“ zostałby dostosowany do rodzaju niepełnosprawności danej osoby oraz zakresu wymaganego wsparcia w procesie decyzyjnym. Zdaniem min. Kozdronia projekt miał być przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i niedługo zostać przekazany do konsultacji społecznych. - Osoby zainteresowane mogą się jednak już teraz zwrócić z prośbą o jego udostępnienie - mówił.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która zabiega o jak najszybsze wprowadzenie tych zmian, wystąpiła do ministerstwa o przekazanie jej tego projektu. Ministerstwo poinformowało, że na obecnym etapie prac (druga połowa stycznia 2014 r.) nie jest możliwe udostępnienie projektu, ponieważ dokument formalnie jeszcze nie powstał i „jest dopiero w fazie finalnej jego tworzenia” oraz „oczekuje na akceptację wszystkich członków kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości”. Jednocześnie w piśmie przedstawiono ogólne kierunki planowanych zmian, takich jak np. odstąpienie od ubezwłasnowolnienia całkowitego jako przeszkody małżeńskiej. - W świetle otrzymanych informacji jesteśmy zaniepokojeni tym, czy w ogóle uda się przeprowadzić prace parlamentarne nad zmianami w instytucji ubezwłasnowolnienia jeszcze w tej kadencji Sejmu – ocenia dr Adam Bodnar, wiceprezes Zarządu HFPC.