Chodzi oczywiście o zmianę dwóch rozporządzeń w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu i przez adwokata z urzędu. Obecnie przepisy brzmią: "opłaty wynoszą za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym – 50 proc. opłaty, a jeżeli w pierwszej instancji sprawy nie prowadził ten sam adwokat/radca – 75 proc. opłaty, nie mniej niż 120 zł".

Krytycznie proponowane rozwiązania oceniło prezydium NRA - wskazuje, że stawki są za niskie i nie uwzględniają  m.in. sytuacji ekonomicznej. Apeluje o ich urealnienie.  

Co do zmiany? 

MS proponuje, by opłaty za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym wynosiły:

  • przed sądem okręgowym – 50 proc. opłaty, a jeżeli w pierwszej instancji sprawy nie prowadził ten sam radca prawny/ adwokat – 75 proc. opłaty, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł;
  • przed sądem apelacyjnym – 75 proc. opłaty, a jeżeli w pierwszej instancji sprawy nie prowadził ten sam radca prawny/ adwokat – 100 proc. opłaty, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł.

Co więcej, te stawki mają obowiązywać w spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie zmienianych rozporządzeń. Same rozporządzenia mają wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Zobacz w LEX: Gołaczyński Jacek (red.), Sądowe postępowanie egzekucyjne. Przebieg, organy, koszty komornicze >

Jest luka, potrzeba zmiany 

Ministerstwo uzasadnia, że stawka wynagrodzenia pełnomocnika wyznaczonego przez sąd „z urzędu”, została przewidziana za postępowanie zażaleniowe przed sądem apelacyjnym. Stosowne rozporządzenia zostały jednak uchylone po wejściu w życie rozporządzeń zrównujących stawki dla adwokatów i radców z urzędu ze stawkami minimalnymi z wyboru. 

Czytaj: Do 4 czerwca adwokaci mogą powalczyć o wyrównanie urzędówek>>

- W praktyce aktualnie sądy określają wysokość kosztów w oparciu o przepisy rozporządzeń, które stanowią, że wysokość opłat w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu ustala się, przyjmując za podstawę opłatę w sprawach najbardziej zbliżonego rodzaju. Wobec powyższego zachodzi pilna potrzeba uregulowania tej kategorii kosztów. Wobec powyższego, mając na uwadze w szczególności spójność sytemu prawa w zakresie ponoszenia kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego/ adwokata zarówno z wyboru, jak i urzędu, zachodzi pilna potrzeba uregulowania tej kategorii kosztów. Trzeba przy tym wskazać, że przedmiotowa zmiana nie wywoła dla budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego istotnych skutków finansowych - dodano w uzasadnieniu.

Zobacz w LEX: Prawnicze work-life balance. Jak pracować efektywnie? >

Stawki nie są realne, NRA apeluje o wyższe 

W zakresie wysokości stawek projekt negatywnie ocenia prezydium NRA. - Od początku tej kadencji prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej konsekwentnie zabiega o urealnienie wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej zarówno z wyboru, jak i z urzędu. Prezydium NRA stoi na stanowisku, że niezbędne jest urealnianie wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej (opłat za czynności adwokackie) w zakresie obejmującym wszystkie kategorie spraw, a proces ten powinien odbywać się szybko, albowiem określone w obu rozporządzeniach kwoty od ponad 20 lat pozostają de facto na niezmienionym poziomie - zaznaczono.

Wskazano również, że projekt nie przewiduje określenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (opłat za czynności adwokackie) na poziomie adekwatnym do "aktualnych warunków ekonomicznych i aktualnej wartości siły nabywczej pieniądza oraz znacznego wzrostu kosztów niezbędnych do świadczenia pomocy prawnej".

NRA apeluje więc o podwyższenie proponowanych stawek. - Proponowane rozwiązanie stanowi powielenie stawek stosowanych od wielu lat bez uwzględnienia wzrostu poziomu wynagrodzeń, kosztów pracy oraz stale rosnących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, w tym wprowadzania nowych obciążeń finansowych dla przedsiębiorców. Oczywistym jest, że stawki takie nie są adekwatne do wartości świadczonej pomocy prawnej - podsumowano.