Zdaniem RPO zarzuty rzecznika dyscyplinarnego wobec sędziego Pawła Juszczyszyna mogą naruszać zasadę niezawisłości sędziów i wywoływać u nich „efekt mrożący”.
Zażądał ujawnienia list poparcia do KRS
Rzecznik nawiązuje w swoim wystąpieniu do wydanego 20 listopada br. postanowienia, w którym olsztyński sędzia Paweł Juszczyszyn wystąpił do Kancelarii Sejmu RP o przekazanie list poparcia członków nowej Krajowej Rady Sądownictwa (NSA nakazał je ujawnić, ale zostały utajnione decyzją prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych).
Sędzia Juszczyszyn zażądał tych dokumentów, rozpatrując apelację sprawy sądu pierwszej instancji, ponieważ orzekał w nim sędzia, o którego powołanie wystąpiła właśnie nowa KRS. W ten sposób Paweł Juszczyszyn zastosował wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 19 listopada 2019 r., który orzekł, że Sąd Najwyższy musi ocenić m.in. czy Izba Dyscyplinarna SN jest sądem niezawisłym i niezależnym w rozumieniu prawa europejskiego. Wyrok TSUE dotyczy też statusu nowej KRS. Zgodnie w orzeczeniem Trybunału, każdy sąd w Polsce powinien zbadać stosowanie przepisów co do możliwości rozpoznawania spraw sądowych przez sędziów nominowanych przez KRS.
Represje wobec sędziego
Po swej decyzji sędzia został odwołany przez Ministra Sprawiedliwości z delegacji do Sądu Okręgowego w Olsztynie. Następnie prezes Sądu Rejonowego w Olsztynie Maciej Nawacki, który jest też członkiem KRS, zawiesił go w czynnościach na miesiąc. A rzecznik dyscyplinarny wszczął zaś wobec sędziego Juszczyszyna postępowanie dyscyplinarne.
Czytaj: Odwołany przez ministra sędzia nie żałuje decyzji o żądaniu list poparcia do KRS>>
Ingerencja w sprawowanie władzy sędziowskiej
- Działania rzecznika dyscyplinarnego mogą w sposób przekraczający zasadę niezawisłości sędziów ingerować w sprawowanie władzy sędziowskiej - ocenił Rzecznik Praw Obywatelskich. Mogą bowiem, jego zdaniem, wywołać u sędziów obawy poniesienia negatywnych konsekwencji podejmowania działań mających na celu wyjaśnienie wszystkich okoliczności, także procesowych, koniecznych do rozstrzygnięcia spraw - co stanowi konieczny element pełnej realizacji prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 Konstytucji, art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
- Powołani do stania na straży tego prawa są w szczególności sędziowie orzekający w ramach kontroli instancyjnej oraz innych środków zaskarżenia, w tym np. sędzia orzekający w drugiej instancji, tak jak ma to miejsce w tej sprawie. Za działania w celu zabezpieczenia realizacji tego prawa sędziowie, wypełniając swój prawny obowiązek, nie powinni być pociągani do odpowiedzialności dyscyplinarnej – głosi pismo zastępcy RPO Stanisława Trociuka do Piotra Schaba, rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych.