Skargę do Trybunału wniósł obywatel Turcji, który przybył do Danii w 1991 r., w wieku lat sześciu, gdzie zamieszkał ze swoim ojcem.
Wydalony za udział w poważnym przestępstwie
W 2008 r. skarżący został oskarżony o współudział w pobiciu ze skutkiem śmiertelnym i został umieszczony na czas nieokreślony w ośrodku dla osób poważnie zaburzonych psychicznie. Jednocześnie sąd wydał nakaz jego deportacji do kraju pochodzenia z dożywotnim zakazem powrotu do Danii. Skarżący odwołał się od wyroku, ale ostatecznie sądy krajowe uznały, iż co prawda cierpi on na poważne zaburzenia psychiczne, to jego leczenie będzie możliwe również w Turcji. Od 2015 r. skarżący przebywa w Turcji, gdzie - jak twierdzi - prowadzi życie w izolacji i nie otrzymuje odpowiedniej opieki psychiatrycznej. Przed Trybunałem skarżący zarzucił naruszenie zakazu nieludzkiego i poniżającego traktowania przewidzianego w art. 3 Konwencji o prawach człowieka oraz naruszenie prawa do poszanowania jego życia prywatnego i rodzinnego, chronionego w art. 8 Konwencji.
Trybunał zgodził się ze skarżącym tylko w zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 8 Konwencji uznając, iż dolegliwość środka w postaci deportacji nie była w przypadku skarżącego wystarczająca, aby mówić o naruszeniu art. 3 Konwencji.
Przy wydaleniu ważny jest również interes osoby wydalanej
Jeżeli chodzi o naruszenie art. 8 Konwencji, Trybunał wskazał przede wszystkim na fakt, iż skarżący przyjechał do Danii legalnie w wieku 6 lat, otrzymał status stałego rezydenta, i całe swe późniejsze życie, do momentu deportacji, spędził w Danii. Całość życia prywatnego i rodzinnego skarżącego miała miejsce w pozwanym państwie. Ze względu na swoje zaburzenia psychiczne, skarżący znajdował się w bardziej delikatnym położeniu niż przeciętna osoba w jego sytuacji, a jego stan zdrowia winien był zostać wzięty pod uwagę przez sąd krajowy przy dokonywaniu równoważenia wszelkich interesów obecnych w jego sprawie. Trybunał doszedł jednak do wniosku, iż zrównoważenie tychże interesów i okoliczności sprawy nie zostało przez sąd krajowy przeprowadzone prawidłowo.
Czytaj w LEX: Obsługa prawna obcokrajowców zamierzających uzyskać polskie obywatelstwo >
Czytaj także: Strasburg: Zakaz rozmów to nieludzkie traktowanie więźnia>>
Sąd duński, nakazując wydalenie, skupił się przede wszystkim na ciężarze przestępstwa popełnionego przez skarżącego, nie zbadał jednakże, czy stan zdrowia psychicznego skarżącego odegrał jakiekolwiek znaczenie w momencie popełnienia przestępstwa. Sądy krajowe nie wzięły również pod uwagę zachowania skarżącego w trakcie leczenia, to jest pomiędzy jego oskarżeniem i skazaniem w sprawie karnej, a momentem wydalenia z kraju: jakkolwiek na początku skarżący faktycznie zachowywał się agresywnie, to po uzyskaniu pomocy psychiatrycznej jego zdrowie i zachowanie uległo wyraźnej poprawie. Dalej, skarżący mieszkał w Danii od 6 roku życia, a jego więzi z tym krajem były znacznie silniejsze niż z Turcją. Wreszcie, dożywotni zakaz wjazdu do pozwanego państwa, zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą Trybunału, stanowi sankcję nieproporcjonalną i sprzeczną z Konwencją o prawach człowieka.
Tym samym władze duńskie nie wzięły wystarczająco pod uwagę indywidualnych okoliczności skarżącego, decydując o jego wydaleniu z kraju, co przyniosło skutek w postaci naruszenia jego prawa do poszanowania życia prywatnego i art. 8 Konwencji.
Wydalenie możliwe tylko po zbadaniu wszystkich indywidualnych okoliczności wydalanej osoby
Omawiany wyrok stanowi ważną wskazówkę interpretacyjną w kontekście regulacji prawa polskiego z art. 299 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, w którym ustanowiono tryb zobowiązania cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W świetle ustalonej linii orzeczniczej Trybunału, organy władzy państw-stron Konwencji, decydując o wydaleniu z kraju cudzoziemca, muszą wziąć pod uwagę wszystkiej jego okoliczności osobiste takie jak stan zdrowia fizycznego i psychicznego, związki prywatne i rodzinne w kraju aktualnego pobytu itp. Brak uwzględnia takich kwestii sprowadzać się będzie do naruszenia prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego cudzoziemca, a co za tym idzie do naruszenia art. 8 Konwencji o prawach człowieka.
Savran przeciwko Danii - wyrok Wielkiej Izby ETPC z 7 grudnia 2021 r., skarga nr 57467/15.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.