W skierowanym do KE liście organizacje, z Polski m.in. Helsińska Fundacja Praw Człowieka, zwracają uwagę na problemy związane ze zmianą trybu wyboru 15 sędziów-członków KRS oraz brakiem jej niezależności połączonym z brakiem skutecznej procedury odwoławczej od decyzji KRS. Ponadto organizacje wskazują na problem związany z dopuszczeniem do orzekania sędziów i asesorów mianowanych przez KRS w jej obecnym kształcie.
Czytaj: Prezydent powołał nowych sędziów wyłonionych przez neoKRS>>
Niekonstytucyjny sposób wyboru członków-sędziów
Autorzy wystąpienia przypominają, że w 2018 r. w wyniku zmian w prawie i wprowadzenia nowej procedury powoływania sędziów-członków KRS, parlament uzyskał prawo do powoływania 21 z 25 członków KRS. Dodatkowo, jak wskazują, na legalność powołania KRS w jej obecnym kształcie wpłynęła również kwestia braku odpowiedniej liczby podpisów pod listami poparcia dla jednego z sędziów kandydujących do Rady. Bez względu na te wątpliwości Rada kontynuowała prace, powołując w ciągu 4 lat prawie 1/5 zasiadających w polskich sądach sędziów i asesorów.
Czytaj także: Senat chce 29 poprawek do ustawy o Sądzie Najwyższym>>
Rada nie broni atakowanych sędziów
Autorzy listu przypominają, że KRS jest odpowiedzialna za ochronę niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a mimo to Rada nie interweniowała w najbardziej rażących przypadkach ataków na sędziów, w tym m.in. motywowanych politycznie postępowaniach dyscyplinarnych lub karnych, przenoszenia sędziów bez ich zgody do innych wydziałów sądów, zawieszenia sędziów w obowiązkach w reakcji na ich decyzje orzecznicze czy ataków na sędziów w mediach.
Jak zauważają autorzy, w swoich orzeczeniach zarówno Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejski Trybunał Praw Człowieka, jak i sądy krajowe zwracały uwagę na brak niezależności KRS.
Apel o postępowanie przeciwnaruszeniowe
Organizacje podpisane pod listem apelują do Komisji Europejskiej o wszczęcie postępowania przeciwnaruszeniowego przeciwko Polsce w związku ze sposobem ukonstytuowania się i działania KRS. Zdaniem organizacji “wszczęcie postępowania o naruszenie prawa Unii w odniesieniu do sposobu ukształtowania polskiej Krajowej Rady Sądownictwa i jej funkcjonowania jest kluczowe dla ochrony prawo- rządności zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej”.
Zmian w KRS nie będzie
Komisja Europejska wymusiła na polskich władzach, w ramach prac nad Krajowym Planem Odbudowy, pewne zmiany w systemie dyscyplinarnym wobec sędziów. Wprowadzić je ma będąca jeszcze w pracach parlamentarnych nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym. Przewiduje ona m.in. likwidację Izby Dyscyplinarnej i procedurę przywracania do orzekania sędziów zawieszonych przez ten organ. Nie ma tam natomiast żadnych zmian dotyczących Krajowej Rady Sądownictwa. Co więcej, politycy obozu rządzącego podkreślają, że żadne takie zmiany nie są przewidywane. - Nie planujemy zmian w Krajowej Radzie Sądownictwa. Została wybrana zgodnie z ustawą i zgodnie z rozstrzygnięciami, które wynikają z konstytucji - powiedział we wtorek rzecznik rządu Piotr Müller.
Czytaj: KE: Żadne pieniądze nie trafią do Polski bez zmian w sądach>>
Sygnatariusze listu:
- Helsinki Foundation for Human Rights (Poland)
- Civil Development Forum (FOR Foundation) (Poland)
- Presidium of the Judges Cooperation Forum (Poland)
- Polish Judges’ Association “Iustitia”
- Wiktor Osiatyński Archive (Poland)
- Free Courts (Poland)
- Association of Judges “THEMIS” (Poland)
- "Defensor Iuris" Association of Attorneys-at-Law (Poland)
- Polish Association of Judges of Administrative Courts
- Cracow Institute of Criminal Law (Poland)
- Citizens Network Watchdog Poland (Poland)
- International Federation for Human Rights (FIDH)
- Amnesty International
- Hungarian Helsinki Committee
- Hungarian Civil Liberties Union
- Human Rights House Foundation
- Eötvös Károly Policy Institute (Hungary)
- Civil Liberties Union for Europe
- Human Rights Watch
- Netherlands Helsinki Committee
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.