Adwokatura chce, by przepisy były bardziej przyjazne dla przedsiębiorców

Naczelna Rada Adwokacka proponuje zmiany przepisów, które mają znacznie zmniejszyć ryzyko pomyłek wymiaru sprawiedliwości w karaniu przedsiębiorców za działanie na szkodę spółek. Nowe, bardziej precyzyjne rozwiązania mają zapobiegać przypadkom eliminacji z życia gospodarczego wielu aktywnych ludzi, którzy chcą działać uczciwie. Prezes NRA Andrzej Zwara (na zdjęciu) przedłożył w piątek marszałkowi Sejmu RP propozycję zmiany przepisów Kodeksu spółek handlowych i kilku innych ustaw, dotyczących karania przedsiębiorców za niegospodarność i działanie na szkodę spółki.

Proponowane przepisy zastąpić przestarzałe, zdaniem adwokatów, regulacje przejęte z kodeksu handlowego z 1934 r. Są one nieprecyzyjne, a tym samym pozwalają organom ścigania na zbyt daleko idącą uznaniowość w swoim działaniu. Projekt ma być zaprezentowany także przedstawicielom rządu i wiodących organizacji gospodarczych.

W założeniu projektodawców nowe przepisy mają prowadzić do racjonalizacji karnoprawnej ochrony spółek prawa handlowego, konkretyzując znamiona przestępstwa działania na szkodę spółki, a tym samym zmniejszając ryzyko pomyłek wymiaru sprawiedliwości w karaniu przedsiębiorców za działanie na szkodę spółek.

Jak informujue Naczelna Rada Adwokacka, podstawowe cechy nowych przepisów to:
1.Odejście od ścigania z urzędu. Projekt zakłada, że organy państwa nie będą już mogły ścigać domniemanych przestępców z własnej inicjatywy, a jedynie na wniosek:
a. pokrzywdzonej spółki,
b. jej wspólnika,
c. niezaspokojonego wierzyciela.
2.Doprecyzowanie definicji przestępstwa jako „nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków” członków władz spółek i innych osób wymienionych w przepisie. Dotychczasowe ogólnikowo brzmiące stwierdzenie „działania na szkodę spółki” bywało w praktyce pojmowane zbyt szeroko, także w odniesieniu do ryzykownych działań (np. zaciągania dużych pożyczek), które w rzeczywistości nie są dla spółki szkodliwe.
3.Karanie tylko za narażenie na znaczną szkodę majątkową. Dzisiejsze przepisy mogą być interpretowane szeroko i dotyczyć nawet abstrakcyjnych szkód, których wartości nie da się ustalić.
4.Rozszerzenie zakresu ochrony spółek na spółki osobowe. Dotychczas ochronie podlegały tylko spółki akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz komandytowe.
Proponowane brzmienie nowych przepisów nie zawiera już odniesienia do podżegania i pomocnictwa do przestępstwa ani nie wymienia kary grzywny. Jednak te formy popełnienia przestępstwa nadal będą karalne, a grzywny będzie można nakładać – ale na podstawie ogólnych przepisów prawa karnego.

- W obecnym stanie prawnym, nawet przy dobrej woli sędziów czy prokuratorów stosujących te przepisy, często dochodzi do karania przedsiębiorców za czyny będące zwykłymi, choć nierzadko ryzykownymi biznesowo działaniami. Trzeba jednak pamiętać, że prowadzenie biznesu zwykle wiąże się z mniejszym czy większym ryzykiem. Dlatego proponujemy, by kary nakładano tylko na przypadki rzeczywistego narażenia spółek na znaczne szkody majątkowe – powiedział  podczas konferencjie w NRA prof. UJ dr hab. Piotr Kardas, adwokat i współautor projektu. Pozostałymi autorami są wybitni adwokaci – znawcy prawa karnego i gospodarczego: profesor Uniwersytetu Wrocławskiego dr hab. Jacek Giezek, profesor SGH dr hab. Tomasz Siemiątkowski oraz dr hab. Janusz Raglewski.
- Dostrzegamy, że dzisiejsze przepisy poprzez swoje anachroniczne brzmienie faktycznie ograniczają swobodę działalności gospodarczej i narażają przedsiębiorców na niesprawiedliwe kary. Dlatego proponujemy ich bardziej precyzyjne sformułowanie, odpowiadające realiom biznesu w XXI wieku – powiedział prezes NRA adw. Andrzej Zwara.

Proponowana przez NRA zmiana dotyczy przede wszystkim artykułu 585 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz.1037 z późn. zm.).

Obecne brzmienie:
Art. 585. § 1. Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej lub będąc członkiem jej zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo likwidatorem, działa na jej szkodę – podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 i grzywnie.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto osobę wymienioną w § 1 nakłania do działania na szkodę spółki lub udziela jej pomocy do popełnienia tego przestępstwa.

Brzmienie w projekcie NRA:
Art. 585. § 1. Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej, pełniąc funkcję członka jej zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej lub będąc osobą faktycznie prowadzącą jej sprawy, albo likwidatorem, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, naraża spółkę na bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia jej znacznej szkody majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonej spółki, jej wspólnika lub niezaspokojonego wierzyciela.

Proponowane zmiany dotyczą także – w analogiczny sposób – następujących przepisów:
1.art. 130 ustawy z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej
2.art. 224 i 224a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej
3.art. 267a ustawy z dnia 16 września 1982 r. prawo spółdzielcze
4.art. 107 ustawy z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiej