13 prokuratur zajmie się przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami

Od 1 stycznia 2026 r. 12 prokuratur rejonowych i Prokuratura Okręgowa w Warszawie mają być wyznaczone do prowadzenia postępowań w sprawach o przestępstwa motywowane uprzedzeniami. Projekt rozporządzenia jest już w opiniowaniu, a Ministerstwo Sprawiedliwości uzasadnia go wzrostem tego typu przestępczości oraz potrzebą, by takimi sprawami zajmowali się wyspecjalizowani prokuratorzy. Jak wskazuje – lepiej przeszkolić ok. 100 śledczych niż kilka tysięcy.

Jako podstawę podano art. 35 par. 3 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, zgodnie z którym minister sprawiedliwości może określić, w drodze rozporządzenia, właściwość powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w sprawach o poszczególne rodzaje przestępstw niezależnie od miejsca ich popełnienia oraz w sprawach cywilnych, administracyjnych, w sprawach o wykroczenia, a także w innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw niezależnie od ogólnej właściwości powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, mając na względzie skuteczne zwalczanie przestępczości i zapewnienie sprawności postępowań.

– Wzrost przestępczości w zakresie przestępstw motywowanych uprzedzeniami oraz specyfika prowadzonych w sprawach o te przestępstwa postępowań karnych, nierzadko wymagających od prokuratorów poszerzania swojej wiedzy i to nie tylko prawniczej – z jednej strony, a z drugiej dostrzegalny niski poziom części z tych postępowań, determinują potrzebę wprowadzenia w tym zakresie do struktur prokuratury sui generis specjalizacji – uzasadniono.

Czytaj: Prokurator generalny chce lepszego ścigania przestępstw motywowanych uprzedzeniami>>

13 prokurator do przestępstw motywowanymi uprzedzeniami 

Zgodnie z projektem rozporządzenia właściwe w sprawach o przestępstwa motywowane uprzedzeniami, niezależnie od miejsca ich popełnienia mają być następujące jednostki organizacyjne prokuratury:

• 1)Prokuratura Rejonowa w Łomży – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Białymstoku;
• 2)Prokuratura Rejonowa Bydgoszcz-Północ w Bydgoszczy – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Gdańsku;
• 3)Prokuratura Rejonowa w Częstochowie – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Katowicach;
• 4)Prokuratura Rejonowa Kielce-Wschód w Kielcach – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Krakowie;
• 5)Prokuratura Rejonowa Lublin-Południe w Lublinie – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Lublinie;
• 6)Prokuratura Rejonowa w Radomsku – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Łodzi;
• 7)Prokuratura Rejonowa Poznań-Stare Miasto w Poznaniu – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Poznaniu;
• 8)Prokuratura Rejonowa w Przemyślu – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Rzeszowie;
• 9)Prokuratura Rejonowa w Gorzowie Wielkopolskim – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej w Szczecinie; 
• 10)Prokuratura Rejonowa Warszawa-Praga Południe w Warszawie – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga w Warszawie,
• 11)Prokuratura Rejonowa Warszawa-Ursynów w Warszawie – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Okręgowej w Warszawie;
• 12)Prokuratura Rejonowa w Wałbrzychu – dla przestępstw motywowanych uprzedzeniami popełnionych lub ujawnionych na obszarze właściwości Prokuratury Regionalnej we Wrocławiu;
• 13)Prokuratura Okręgowa w Warszawie – dla spraw o motywowane uprzedzeniami przestępstwa przekazanych jej do prowadzenia lub nadzorowania z uwagi na wagę lub charakter przestępstwa lub stopień skomplikowania postępowania.

Chodzi m.in. o występki określone w art. 117 par. 3 Kodeksu karnego (publiczne nawoływanie do wszczęcia wojny napastniczej lub publiczne pochwalanie wszczęcia lub prowadzenia takiej wojny), art. 119 par. 1 k.k. (stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości), art. 133 k.k. (publiczne znieważanie narodu lub Rzeczypospolitej Polskiej), art. 137 par. 2 k.k. (niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie godła, sztandaru, chorągwi, bandery, flagi lub innego znaku państwa obcego), art. 194 k.k. (dyskryminacja wyznaniowa), art. 195 par. 1 k.k. (złośliwe przeszkadzanie publicznemu wykonywaniu aktu religijnego kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej), art. 196 k.k. (obraza uczuć religijnych), art. 255 k.k. (publiczne nawoływanie do popełnienia występku), art. 256 par. 1 k.k., art. 256 par. 1a k.k., art. 256 par. 2 k.k. (propagowanie nazizmu, komunizmu, faszyzmu lub innego ustroju totalitarnego), art. 257 k.k. (napaść z powodu ksenofobii, rasizmu lub nietolerancji religijnej) oraz w art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

A także inne przestępstwa, „o ile treść zawiadomienia lub ustalone okoliczności sprawy wskazują, że popełniono je z powodu uprzedzeń ze względu na rzeczywiste albo domniemane powiązanie pokrzywdzonego lub innego przedmiotu zamachu z grupą wyróżnioną na podstawie cech charakterystycznych wspólnych dla jej członków, takich jak rasa, narodowość, przynależność lub pochodzenie etniczne, wyznanie lub bezwyznaniowość, płeć, wiek, niepełnosprawność fizyczna lub psychiczna, orientacja seksualna lub tożsamość płciowa".

Organy ścigania nieporadne, potrzebna specjalizacja

MS w uzasadnieniu wskazuje na problem nieporadności organów ścigania „w odniesieniu do tych przestępstw, często o silnym oddźwięku społecznym i medialnym, które godzą w wizerunek prokuratury i wywołują poczucie bezkarności". – Jest to szczególnie niebezpieczne w dobie wszechobecnego internetu i rozwoju narzędzi AI, które wykorzystywane są przez sprawców hate crime, w tym do dezinformacji, manipulowania nastrojami społecznymi, obniżania poziomu wrażliwości na przemoc. To zaś stwarza ogromne zagrożenie dla stabilności społecznej i bezpieczeństwa państwa – dodaje.

Podkreśla również, że sprawcy – nawet z wzajemnie skonfliktowanych i skrajnie odległych ideowo środowisk – na bieżąco publikują i przekazują sobie informacje na temat postępowań w sprawach o przestępstwa motywowane nienawiścią, w których uczestniczą. – Zapewnia to szybką wymianę swoistego know-how co do prezentowanych w tych postępowaniach postaw i stanowisk. Każdy zatem błąd prokuratury w jednym postępowaniu może skutkować porażką także w innym. Po drugiej stronie – tj. w prokuraturze – nie istnieje system wymiany informacji ani na temat środowisk skrajnych i ich członków, ani co do metodyki prowadzenia postępowań w sprawach o poszczególne typy przestępstw motywowanych uprzedzeniami. W tym kontekście niezbędny stał się powrót do przywrócenia w strukturze prokuratury sprawdzonego już modelu specjalizacji, który co do przestępstw motywowanych uprzedzeniami w zalążkowej formie funkcjonował w prokuraturze w okresie, gdy prokuratorem generalnym był Andrzej Seremet – zaznaczono.

Ministerstwo podkreśla również, że „łatwiej, szybciej i taniej wyszkolić około 100 wyznaczonych prokuratorów niż ponad 4000 prokuratorów i asesorów ze wszystkich prokuratur rejonowych".

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.