Twórcy mają prawo do rozliczania tzw. autorskich kosztów uzyskania przychodów. Mają oni możliwość zaliczania do kosztów połowy kwoty przychodu z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami. Do końca 2017 r. koszty uzyskania przychodów twórców nie mogą przekroczyć 42.764 zł. Od stycznia 2018 r. limit będzie wyższy.

Ustawowy katalog twórców

Zgodnie bowiem z nowym brzmieniem art. 22 ust. 9b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm.) autorskie koszty uzyskania przychodów będzie można stosować jedynie do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności:

  1. twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa,
  2. badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej,
  3. artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii
  4. w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów,
  5. publicystycznej.

Ograniczenie możliwości rozliczania kosztów

Jak wskazuje Przemysław Karwacki, doradca podatkowy w EY, od przyszłego roku z wyższych, 50 proc. kosztów od przychodów uzyskiwanych z praw autorskich, będą mogli korzystać tylko niektórzy twórcy, wymienieni w ustawie o PIT, zajmujący się określonym rodzajem działalności. Wśród tych uprzywilejowanych zawodów znajdziemy między innymi architektów, osoby wykonujące prace badawczo-rozwojowe czy pracujące nad oprogramowaniem komputerowym. Wyższe koszty uzyskania przychodów nadal będą mogli stosować szeroko rozumiani twórcy kultury i artyści, czyli m.in. pisarze, plastycy, muzycy, dziennikarze, aktorzy, reżyserzy. Zdaniem eksperta, o ile zachowanie tych praw dla drugiej ze wskazanych grup jest jak najbardziej uzasadnione, nie jest do końca jasne, dlaczego z preferencji podatkowej zostali wyłączeni np. inżynierowie budownictwa, tłumacze czy inni specjaliści (np. biegli przygotowujący autorskie opinie i ekspertyzy). Niektóre grupy zawodowe zgłaszały swoje uwagi do zmian na etapie legislacyjnym, ale nie zostały one uwzględnione.

Wątpliwości interpretacyjne

Ekspert EY podkreśla, że zmiana przepisów w zaproponowanej formie będzie prowadzić również do wątpliwości interpretacyjnych. Przykładowo, w branży informatycznej z prawem do ulgi na pozostaną programiści a już niekoniecznie graficy komputerowi. Piotr Karwacki dodaje, że wprowadzane zmiany mogą kosztować dobrze wynagradzanego specjalistę nawet ponad 13 tys. PLN rocznie – tyle maksymalnie będzie musiał zapłacić dodatkowego podatku w porównaniu z 2017 r.

Przykra niespodzianka dla podatników

Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, prowadząca własną kancelarię prawną, zwraca uwagę, że podwyższenie limitu tak naprawdę interesowało tylko tych podatników, którzy uzyskiwali przychody z działalności twórczej w wysokości przekraczającej 85.528 zł rocznie, bo tylko oni, po przekroczeniu tego przychodu tracili prawo do rozliczania kosztów. Pozostali nie odczuli w żaden sposób tego ograniczenia. Dodaje, że bardzo przykrą niespodzianką może być to, że od nowego roku niektórzy podatnicy, mimo stworzenia utworu w rozumieniu Prawa autorskiego, nie będą mieli prawa do autorskich kosztów uzyskania przychodów. Pozostanie im rozliczanie tych kosztów ryczałtem 20% lub też zastosowanie kosztów rzeczywiście poniesionych.

Prowadzący szkolenia bez prawa do kosztów

W gronie tych podatników z pewnością dość liczną grupę będą stanowili wykładowcy przeprowadzający autorskie szkolenia. Ustawodawca postanowił bowiem, że 50-proc. koszty uzyskania przychodów przysługują z tytułu uzyskiwania przychodów z działalności naukowo-dydaktycznej, nie zaś z działalności dydaktycznej.

Marta Ignasiak, doradca podatkowy w SDZLegal SCHINDHELM podkreśla dodatkowo, że wskazanie katalogu branż uprawnionych do podwyższonych kosztów podatkowych nie oznacza jakiegokolwiek domniemania, że osoby zatrudnione we wskazanych branżach tworzą automatycznie w ramach stosunku pracy przedmioty ochrony prawno-autorskiej. Nie wprowadzono dla pracowników tych branż ułatwień – np. domniemań, że wykonują pracę twórczą czy że tworzą utwory w określonej ilości lub wartości, co na pewno ułatwiłyby pracodawcom wykonywanie obowiązków płatnika. Zamiast tego można spodziewać się sporów co do definicji poszczególnych rodzajów działalności i prac twórczych, które w ich ramach będą wykonywane.

Zmiany są skutkiem wejścia w życie przepisów ustawy z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. poz. 2175 ze zm.).

O wszystkich zmianach zakresie podatku PIT, które wejdą w życie 1.01.2018 r. piszemy w PIT 2018 - przewodnik po zmianach.