1. Rodzaje stawek podatkowych w PCC
Do czynności podlegających PCC zastosowanie znajdują zarówno stawki procentowe, jak i kwotowe. Przepisy ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) dalej u.p.c.c. w zasadzie przewidują dwie podstawowe procentowe stawki podatkowe – 2% oraz 1%, zróżnicowane ze względu na przedmiot czynności, do których mają zastosowanie. Innymi słowy, wysokość stawki uzależniona została od tego, czy przedmiotem konkretnej podlegającej opodatkowaniu czynności są nieruchomości, rzeczy ruchome lub prawa majątkowe związane z nieruchomościami, dla których przewidziana została stawka 2%, czy też przedmiotem tych czynności są inne prawa majątkowe. W tym drugim przypadku stawka podatku wynosi 1%. Poczynając od dnia 1 stycznia 2007 r. w związku z wyłączeniem z zakresu przedmiotowego majątkowych umów małżeńskich w przepisach mamy do czynienia z jedną stawką kwotową – w przypadku ustanowienia hipoteki dla zabezpieczenia wierzytelności o nieustalonej w chwili ustanowienia wysokości. Odrębną stawkę przepisy ustawy przewidują dla umowy spółki, która to stawka wnosi 0,5%. Z kolei od dnia 1 stycznia 2007 r. dla sytuacji wyjątkowych przewidziano nową 20%.

2. Sytuacje w których znajduje zastosowanie stawka 20%
Sankcyjna stawka znajdzie zastosowanie w dwóch grupach sytuacji. Po pierwsze, jeżeli podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego, użytkowania nieprawidłowego przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego, a od umowy nie został zapłacony podatek (art. 7 ust. 5 pkt 1 u.p.c.c.). Stawka ta będzie znajdowała zastosowanie, gdy zostaną spełnione dwa warunki:
a) podatnik powołuje się na fakt zawarcia określonej umowy (lub jej zmiany) przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku jednej z procedur normowanych przepisami ordynacji podatkowej lub ustawy o kontroli skarbowej,
b) należny od tych czynności podatek wyliczony przy zastosowaniu stawki 2% nie został zapłacony.
Druga grupa sytuacji, ma związek z niedopełnieniem warunków pozwalających na skorzystanie z wprowadzonego od dnia 1 stycznia 2007 r. do ustawy zwolnieniem od podatku pożyczek między osobami najbliższymi należącymi do tzw. Grupy zerowej (tj. małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi, pasierbami, rodzeństwem ojczymem i macochą). Takie pieniężne pożyczki pomiędzy osobami najbliższymi będą korzystały ze zwolnienia od podatku w przypadku złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności oraz gdy pożyczkodawca otrzyma kwotę tytułem pożyczki na rachunek bankowy albo na rachunek podatnika prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo – kredytową lub przekazem pocztowym i fakt otrzymania pożyczki w ten sposób udokumentuje. Jeżeli jednak biorący pożyczkę, przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, nie dość, że będzie musiał zapłacić podatek wraz z ewentualnymi odsetkami za zwłokę to jeszcze spotka go dodatkowa dolegliwość w postaci zastosowania stawka 20%.