Przedmiotem rozstrzygnięcia NSA była wydana na podstawie art. 67a par. 1 ordynacji podatkowej decyzja w przedmiocie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. Temat ten może być dziś interesujący dla wielu podatników.
Podatniczka złożyła zeznanie podatkowe za 2011 r., w którym wykazała przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości równy kosztom jego uzyskania i podatek zero złotych.
W wyniku czynności sprawdzających stwierdzono, że jednak powinna zapłacić podatek. Podatniczka złożyła więc korektę zeznania podatkowego, deklarując podatek do zapłaty w wysokości 20.623,00 złotych.
Zobacz procedurę w LEX: Narzędzia podatkowe wpierające zwalczanie pandemii koronawirusa (COVID-19) >
Wniosek o udzielenie ulg w spłacie zobowiązań
Podatniczka wnioskowała o udzielenie ulg w spłacie zobowiązania, w następstwie czego naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzje: o umorzeniu odsetek za zwłokę od przedmiotowej zaległości i o rozłożeniu na 12 rat zaległości wraz z odsetkami za zwłokę. Podatniczka nie wywiązała się w całości z rat i w styczniu 2018 r. zwróciła się do naczelnika urzędu skarbowego o umorzenie jej zaległości podatkowej, wynoszącej 17.206,78 złotych. We wniosku wskazała na swoją trudną sytuację zdrowotną, dołączając kopię zaświadczenia lekarskiego, ciężkie warunki mieszkaniowe, konieczność opieki nad starszymi rodzicami i trudności życiowe osoby samotnej utrzymującej się jedynie z emerytury.
Czytaj w LEX: Ważny interes podatnika w regulacji ulg w spłacie zobowiązań podatkowych - omówienie orzecznictwa >
Organy skarbowe odmówiły umorzenia zaległości podatkowej. Uzasadniły to brakiem wystąpienia w sprawie przesłanki ważnego interesu podatnika oraz przesłanki interesu publicznego.
Zobacz procedurę w LEX: Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych >
Co ważne, organy stwierdziły, że podatniczka wskazywała na mocno zróżnicowane ponoszone koszty miesięczne, za każdym razem przekraczające jej budżet oraz różny katalog wydatków. Zauważyły, że nie wskazała żadnych dodatkowych źródeł dochodów.
WSA we Wrocławiu wyrokiem z 23 października 2018 r. sygn. akt I SA/Wr 569/18 oddalił skargę podatniczki. Jej argumentów nie podzielił także Naczelny Sąd Administracyjny. Podkreślił, że naczelnik urzędu skarbowego uprzednio umorzył podatniczce odsetki za zwłokę od zaległości oraz rozłożył na 12 rat zaległości wraz z odsetkami za zwłokę. Podatniczka uzyskiwała więc pomoc w spłacie zobowiązań podatkowych, jednak mimo to spłaciła zadłużenie tylko w niewielkim stopniu.
Zobacz również: Rządowy pakiet pomocowy trochę ulży podatnikom >>
Wydatki wyższe od dochodów
NSA zauważył, że nie zapłaciwszy podatku, wydatkowała pieniądze uzyskane ze sprzedaży nieruchomości w celach innych niż własne cele mieszkaniowe i spłacała swoje zadłużenie względem banków w kwotach kilkukrotnie wyższych niż rata wynikająca z umowy.
Czytaj w LEX: Rozliczanie strat powstałych w związku z koronawirusem >
NSA podkreślił, że wydana na podstawie art. 67a par. 1 ordynacji podatkowej decyzja w przedmiocie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych ma charakter uznaniowy. Oznacza to, że nawet spełnienie określonej w tym przepisie przesłanki w postaci zaistnienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego nie oznacza powstania po stronie organów podatkowych obowiązku udzielenia ulgi, a jedynie stwarza możliwość jej udzielenia. Spełnienie tych przesłanek otwiera tylko możliwość rozważenia zasadności wniosku podatnika, nie obligując organów podatkowych do udzielenia ulgi. Uznaniowy charakter decyzji organu podatkowego determinuje także sposób i zakres kontroli legalności takiego rozstrzygnięcia przez sąd administracyjny. Kontrola ta ogranicza się do zbadania, czy w toku postępowania zebrano w sposób wyczerpujący materiał dowodowy i wyjaśniono istotne okoliczności faktyczne oraz dokonano prawidłowej oceny przesłanek warunkujących zastosowanie art. 67a par. 1 ordynacji podatkowej. Sądowa kontrola decyzji uznaniowej obejmuje postępowanie poprzedzające jej wydanie, ale nie zasadność i treść podjętego rozstrzygnięcia.
Zdaniem NSA, organy i WSA przyjęły, że w sprawie zachodziła przesłanka "ważnego interesu podatnika". Zatem, to nie brak przesłanki spowodował odmowę udzielenia ulgi – lecz wykorzystanie przez organ luzu decyzyjnego przysługującego mu w ramach uznania administracyjnego, wynikającego wprost z art. 67a par. 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Nawet stwierdzenie, że w sprawie występuje druga przesłanka udzielenia ulgi tj. interes publiczny, nie skutkowałoby automatycznie tym, że działający w ramach uznania administracyjnego organ musiałby umorzyć zaległość podatkową.
NSA jest zdania, że samo istnienie i stosowanie przepisów przyznających organom podatkowym kompetencje rozstrzygania o ulgach w spłacie podatków w ramach tzw. uznania administracyjnego nie narusza wartości konstytucyjnych, ważne jest to, aby organy właściwie wykorzystywały przyznane im kompetencje.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 241/19
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
