Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 18 ustawy o VAT w zakresie, w jakim nakłada na komorników sądowych obowiązki płatnika podatku od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, polegającej na sprzedaży nieruchomości będącej własnością dłużnika, jest zgodny z art. 2 konstytucji.

Do zajęcia stanowiska w sprawie skłonił Trybunał znaczny zakres rozbieżności poglądów na tle art. 18 ustawy o VAT dotyczących uznania komornika sądowego za płatnika podatku od towarów i usług w przypadku egzekucji z nieruchomości oraz związanych z możliwością określenia sposobu wykonania przez komornika obowiązku płatnika. Niejednolita linia orzecznictwa sądowego i administracyjnego nie pozwalała bowiem jednostkom przewidywać skutków podejmowanych przez nie działań, nie służyła budowaniu zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

W ocenie TK, treść art. 18 ustawy o VAT nie zawiera sformułowań, które wywoływałyby wątpliwości interpretacyjne. Przepis ten jasno określa w szczególności to, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, ilekroć podejmuje on czynności egzekucyjne. Przy czym brak jest jednoznacznego wymogu, aby komornik, jako przyszły płatnik, dokonywał - w trakcie prowadzenia określonego rodzaju egzekucji - czynności, której bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie prawa własności określonego towaru.

Zdaniem Trybunału praktyka związana z realizacją przez komorników sądowych obowiązków płatnika podatku od towarów i usług dowodzi jednoznacznie, że komornik ma prawną i faktyczną możliwość wykonania nałożonego na niego obowiązku. Nie ma też sprzeczności między art. 18 ustawy o VAT a unormowaniem wynikającym z kodeksu postępowania cywilnego. Według Trybunału nie wchodzi w grę uwzględnienie podatku od towarów i usług w planie podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości, jako należności, których dotyczy art. 1025 § 1 pkt 7 k.p.c. W przypadku więc, gdy sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, suma ulegająca podziałowi, którą wymienia się w planie podziału, powinna być pomniejszona o podatek od towarów i usług.

Trybunał podkreślił jednocześnie, że na faktyczną możliwość wykonania przez komorników sądowych obowiązku płatnika podatku od towarów i usług wskazują dodatkowo dane statystyczne przedstawione przez ministra finansów. Wyniki badań dotyczących okresu od 2006 r. do chwili obecnej, przeprowadzone przez izby skarbowe: w Bydgoszczy, w Łodzi, w Katowicach, w Rzeszowie, we Wrocławiu i w Zielonej Górze wskazują, że komornicy w przeważającej większości dobrowolnie wykonali obowiązki płatnika podatku od towarów i usług od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy nieruchomości będącej własnością dłużnika - podatnikiem tego podatku.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 listopada 2010 r., P 44/07, LEX nr 611850