Ministerstwo Finansów na bieżąco udziela informacji dotyczących skuteczności działania podległych mu urzędów skarbowych i izb skarbowych w oparciu o zestawienia statystyczne departamentów KAS w Ministerstwie Finansów.
Coraz więcej kontroli podatkowych
W ciągu ostatnich lat wzrosła liczba kontroli przeprowadzonych przez organy skarbowe. W 2022 roku dokonano 18 tysięcy kontroli, co oznacza wzrost o około 2,3 tysiące w porównaniu z rokiem 2021 i o 2,8 tysiąca w porównaniu z rokiem 2020. Mimo że liczba kontroli w 2022 roku jest niższa niż przed pandemią, ich skuteczność osiągnęła rekordowy poziom, aż 97,1 proc.
Urzędy skarbowe mają coraz to nowsze narzędzia, które umożliwiają efektywniejsze sprawdzanie podatników, np. obowiązek składania plików JPK czy funkcjonowanie kas online. Ponadto nadchodzące wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur i innych systemów pozwalających organom podatkowym szybko wykryć wszelkie nieprawidłowości pozwoli na jeszcze dokładniejsze przeprowadzanie kontroli podatkowych. Automatyczne przetwarzanie danych na podstawie tych oraz innych rozwiązań umożliwia przeprowadzenie większej liczby kontroli i ich szybsze zakończenie. Przed rozpoczęciem kontroli urzędy zazwyczaj już wiedzą, które transakcje muszą zbadać.
Czytaj w LEX: Uprawnienia organów w kontroli podatkowej przedsiębiorców >
Zobacz również: Czynności sprawdzające zamiast kontroli mogą być groźne
Ministerstwo Finansów podkreśla, że analiza ryzyka stanowi podstawę do wszczęcia kontroli, a pandemia COVID-19 miała wpływ na wiele obszarów i ograniczyła aktywność podmiotów gospodarczych, co miało przełożenie na działania urzędów skarbowych.
Czytaj w LEX: Pełnomocnictwo do kontroli podatkowej na przykładach >>
Wzrost dochodów podatkowych dzięki wzmożonym kontrolom skarbowym
Według danych przekazanych przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, dochody podatkowe budżetu państwa w 2022 roku wzrosły o około 33,3 miliarda złotych w porównaniu do roku 2021, pomimo wprowadzenia obniżenia stawek podatkowych np. w PIT i VAT. W ubiegłym roku szef KAS przypisał ten wzrost rekordowej skuteczności organów skarbowych oraz intensyfikacji kontroli podatkowych. Zwrócił również uwagę na rosnące sumy odzyskanych zaległości podatkowych z roku na rok.
W 2022 roku w ramach przeprowadzanych kontroli i czynności sprawdzających wykryto uszczuplenia należności podatkowych, które wyniosły ponad 9 miliardów złotych.
Zobacz procedurę w LEX: Czas trwania kontroli podatkowej u przedsiębiorców >
Organy celno-skarbowe również mogą się pochwalić poprawą skuteczności w kontrolach podatkowych. W 2019 roku organy te dokonały 1544 kontroli, co zostało prawie podwojone w 2022 roku, gdzie liczba kontroli wzrosła do 2721. Przełożyło się to na wzrost pokontrolnych wpłat z 326 mln zł w 2019, do 706 mln zł w 2022.
Czytaj w LEX: Sprzeciw w kontroli podatkowej przedsiębiorców >
Dochody z egzekucji również wzrosły
Egzekucja należności podatkowych w Polsce również wykazują rosnący trend. W 2020 roku wyniosła 4,387 miliona złotych, w 2021 roku wzrosła do 5,577 miliona złotych, a w kolejnym roku zanotowano wzrost o ponad 40 proc. do 7,940 miliona złotych. To kolejny przykład rosnącej skuteczności organów podatkowych.
Warto również zaznaczyć, że w 2022 roku urzędy skarbowe skróciły średni czas podjęcia działań egzekucyjnych. Średni czas od momentu możliwości podjęcia takich działań do wystawienia upomnienia lub tytułu wykonawczego wyniósł w ubiegłym roku 36 dni, w porównaniu do 51 dni w 2021 roku. Jest to istotne, ponieważ im krótszy czas egzekucji, tym większe szanse na odzyskanie należności.
Czytaj w LEX: Doradca podatkowy a egzekucja komornicza >
Wzrost kontroli w zakresie VAT
W ostatnim czasie utrzymuje się tendencja wzrostowa kontroli w zakresie VAT. W 2022 r. organy podatkowe dokonały ponad 10 tys. kontroli w tym zakresie, co stanowi przeszło 20 proc. wzrost w porównaniu do 2020 r., w którym dokonano 8080 podobnych kontroli. Maleje jednak liczba wszczynanych postępowań po zakończonej kontroli. W 2022 r. wszczęto 6640 takich postępowań, gdzie można zauważyć znaczący spadek w porównaniu z rokiem 2020, w którym wszczęto aż 7592 postępowania. Statystyki te potwierdzają skuteczność fiskusa. Dzięki większej liczbie kontroli w zakresie VAT, więcej podatników płaci kwoty podatku wynikające z ich działalności. Warto dodać, że wpływy do budżetu z VAT zwiększyły się z 181 mld zł w 2019 r. do 230 mld zł w 2022 r., na co prawdopodobnie również miały wpływ wzmożone kontrole w tym zakresie.
Czytaj w LEX: VAT 2023 - przewodnik po zmianach >
Skutki cyfryzacji w podatkach dla przedsiębiorców
Statystyki przedstawione przez MF wyraźnie wskazują na zwiększenie efektywności kontroli przeprowadzanych przez urzędy skarbowe. Niewątpliwie jest to spowodowane w dużej mierze cyfryzacją systemu podatkowego i administracji skarbowej oraz uzyskaniem przez organy podatkowego nowych narzędzi, które ułatwiają przeprowadzanie kontroli podatkowych.
Zarówno na gruncie krajowym, jak i międzynarodowym postępuje stopniowy rozwój wszelkiego rodzaju usług cyfrowych w zakresie finansów oraz podatków, zatem w pełni zrozumiałym jest, że administracja skarbowa także przechodzi ewolucję cyfrową. Ponadto środowisko biznesowe wskazywało od lat, iż pewne zasadnicze kwestie jak: wymiana informacji podatkowych, uzyskiwanie wszelkiego rodzaju zaświadczeń i potwierdzeń czy ułatwianie procesów sprawozdawczych powinny być dostosowane do aktualnej rzeczywistości gospodarczej oraz zapewnić transparentność na linii podatnik-fiskus.
Aktualnie na gruncie polskim warto zwrócić także uwagę na wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur, który zacznie obowiązywać obligatoryjnie od 1 lipca 2024 roku. Temat ten nadal budzi spore poruszenie wśród podatników. Postępująca cyfryzacja procesów podatkowych jest ważnym i potrzebnym elementem w nowoczesnych realiach gospodarczych, który ma ułatwić życie zarówno podatnikom, jak i organom podatkowym, jednakże w praktyce często powoduje również komplikacje i nadmierne obciążenie przedsiębiorców.
Czytaj w LEX: Krajowy System e-Faktur (KSeF) – kontekst prawny, wyzwania techniczne i konsekwencje praktyczne dla przedsiębiorców >
Jagoda Trela, Partner Zarządzająca ID Advisory
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
