Zanim poznamy skład nowego rządu, może jeszcze upłynąć kilka lub nawet kilkanaście tygodni. Eksperci już teraz zastanawiają się na listą najważniejszych zmian legislacyjnych i wskazują na problemy wynikające ze sztandarowej reformy obecnego rządu, czyli Polskiego Ładu. Wszyscy są zgodni, że należy przywrócić ryczałtową składkę na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Powstaje jednak pytanie, kiedy będzie to możliwe i co wówczas ze stawkami PIT.
Zmiany konieczne, ale trzeba będzie poczekać
- Przepisy Polskiego Ładu wprowadziły ogromne zamieszanie i wątpliwości związane z prawidłowym rozliczeniem zarówno osób prowadzących działalność gospodarczą, jak też pracowników. Mam nadzieję, że te kłopotliwe przepisy zostaną zrewidowane i przynajmniej częściowo zmienione. Powstaje jednak pytanie, kiedy byłoby to możliwe. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zmiany podatkowe na 2024 r. powinny co do zasady zostać uchwalone i opublikowane do końca listopada 2023 r. Co prawda zmiany w PIT korzystne dla podatników mogą być uchwalane w trakcie roku podatkowego, jednak w przypadku każdej zmiany powstają wątpliwości, czy jest ona korzystna dla wszystkich. Patrząc na kalendarz i procedury parlamentarne, może trzeba będzie poczekać z uchwaleniem zmian do kolejnego roku podatkowego – mówi Anna Misiak, doradca podatkowy, partner w MDDP.
Jak zaznacza, obszarów wymagających zmiany jest bardzo wiele, dlatego przystępując do reformy podatków, należałoby przeprowadzić rewizję, które przepisy sprawiają najwięcej problemów.
- Moim zdaniem w pierwszej kolejności należy rozważyć zmiany dotyczące składki zdrowotnej i przywrócenie możliwości jej odliczenia od podatku. Na rewizję czekają pracownicy i osoby prowadzące działalność gospodarczą (skala i podatek liniowy). Pamiętajmy też, że brak możliwości odliczenia składki, czyli de facto jej podwyżka, została zrównoważona obniżką stawki PIT do 12 proc. oraz podniesieniem progu do 120 tys. zł. Pojawia się więc wątpliwość, w jaki sposób po zmianach wyglądałyby te relacje – mówi Anna Misiak.
Czytaj też w LEX: PIT-37 - praktyczny poradnik >
Problem ze składką zdrowotną do rozwiązania już teraz
Zwolennikiem szybkich zmian jest Cezary Szymaś, współwłaściciel biura rachunkowego ASCS-Consulting. Jego zdaniem należy jak najszybciej odejść od rozwiązań wprowadzonych przez Polski Ład.
- Konieczne jest przywrócenie ryczałtowej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców już w rozliczeniu za 2024 r. Obecnie jednym z największych problemów przedsiębiorców są różnice w wyliczeniu podstawy opodatkowania i podstawy obliczenia składki zdrowotnej. Mogą one wynikać np. z zastosowania ulgi na złe długi, straty podatkowej, amortyzacji od środków trwałych sprzedanych po 31 grudnia 2021 r., czy różnic remanentowych. W efekcie rozliczenia stają się niezwykle skomplikowane i wymagają często korekt. Poza tym przedsiębiorcy są nękani kontrolami zarówno ze strony urzędów skarbowych, jak też ZUS, w trakcie których urzędnicy żądają od nich wyjaśnienia, dlaczego PIT płacą od innej kwoty niż składki – choć to wprost wynika z tych wadliwych przepisów - mówi Cezary Szymaś.
W jego opinii najlepszym rozwiązaniem byłby powrót do poprzedniego systemu podatkowego i składkowego tzn. składki ryczałtowej. - Polski Ład wprowadził co prawda obniżki PIT, ale kosztem podwyżki składek. Dla budżetu nie przyniosło to znaczących zmian, nie widać też poprawy w systemie opieki zdrowotnej. Natomiast dla przedsiębiorców i księgowych oznacza to ogromne obciążenia administracyjne i finansowe. Efekt jest taki, że w ostatnich miesiącach obserwujemy upadłość wielu małych firm – podkreśla Cezary Szymaś.
Czytaj też w LEX: Składka zdrowotna i rozliczenie składki zdrowotnej >
Potrzebny zespół ekspertów
Konieczność odwrócenia skutków reformy widzi też Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, dyrektor departamentu podatkowego Konfederacji Lewiatan. Zaznacza jednak, że nie należy się spieszyć. W jego opinii wynikające z Polskiego Ładu problemy z rozliczeniem pracowników zostały w dużej mierze wyeliminowane dzięki nowelizacjom z 2022 r. Nadal jednak pozostaje wiele problemów z rozliczeniem przedsiębiorców.
- Te przepisy wymagają zmian, jednak muszą to być zmiany przemyślane. Naszym postulatem jest powołanie zespołu ekspertów, w skład którego wejdą przedsiębiorcy i doradcy podatkowi, by przeanalizować przepisy podatkowe i wyeliminować punkt po punkcie to, co najbardziej utrudnia bieżące rozliczenia. Chodzi nie tylko o poprawienie przepisów, ale również ujednolicenie rozbieżnych interpretacji. Mamy nadzieję, że nowy rząd będzie współpracował w tym zakresie z ekspertami i weźmie pod uwagę, że wszelkie zmiany wymagają odpowiedniego przygotowania i przeanalizowania ich skutków. Dlatego realną datą jest 2025 rok – mówi Przemysław Pruszyński.
Jednak, że są też przepisy, które należy zmienić już teraz, jak np. podatek minimalny, który ma obowiązywać już od 2024 r. - Warto mieć świadomość, że koszty przedsiębiorców związane z zastosowaniem tych skomplikowanych przepisów i obliczeniem nowej daniny mogą być wyższe, niż wpływy do budżetu – dodaje Przemysław Pruszyński.
Zobacz procedurę: Polski Ład – Minimalny podatek dochodowy >
Kolejna zmiana pogłębi niestabilność systemu
Przeciwnikiem zmian jest natomiast Konrad Turzyński, doradca podatkowy, partner w KNDP. Jego zdaniem, kolejna rewolucja podatkowa i odwracanie Polskiego Ładu nie jest dobrym rozwiązaniem, a kolejna zmiana pogłębi niestabilność systemu.
- Największą wadą polskich przepisów podatkowych jest niestabilność i ciągła zmienność. Ne można pomijać faktu, że większość podatników dostosowała się do nowych regulacji. Wymagało to nie tylko zainwestowania w nowe systemy księgowe, ale też często zmiany formy opodatkowania. Przykładowo, dla wielu osób nieopłacalna stała się jednoosobowa działalność gospodarcza, co zmusiło ich do prowadzenia działalności w formie spółki komandytowej lub do przejścia na estoński CIT. Wprowadzanie teraz kolejnej zmiany nie naprawiłoby skomplikowanego systemu, ale spowodowałoby kolejne niepotrzebne zamieszanie. To byłoby już zbyt wiele – mówi Konrad Turzyński.
Jego zdaniem, warto natomiast rozważyć zmiany punktowe, zmierzające do doprecyzowania przepisów oraz ujednolicenie rozbieżnych interpretacji podatkowych.
Zobacz zestawienia zmian w przepisach:
PIT 2023 - przewodnik po zmianach >
VAT 2023 - przewodnik po zmianach >
Ulgi do naprawy
Eksperci zwracają też uwagę na szereg przepisów, które wymagają szybkiego doprecyzowania.
Według Anny Misiak, należy rozważyć zmiany w zakresie ulg prorozwojowych. Chodzi zarówno o ulgi wprowadzone przez Polski Ład, np. ulga na robotyzację i na ekspansję, jak też wprowadzone wcześniej – B+R i IP Box. – Ulgi prorozwojowe są bardzo skomplikowane, pełne wyjątków i w efekcie trudne do zastosowania w praktyce. Jeśli chcemy, by stymulowały rozwój gospodarczy, konieczne jest ich uproszczenie – mówi Anna Misiak.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Ulgi na innowacyjność - IP BOX i B+R >
Należy też przyjrzeć się automatycznemu rozliczeniu podatników w ramach systemu Twój e-PIT. W rozliczeniu za 2022 r. pojawiały się błędy np. w zakresie rozliczenia wprowadzonej przez Polski Ład ulgi dla pracujących seniorów. System nie uwzględniał sytuacji, w której senior miał prawo do ulgi tylko przez część roku, czego efektem były błędy w rozliczeniu.
Polecamy praktyczny poradnik: Polski Ład - nowe ulgi podatkowe dla przedsiębiorców >
- Konieczną zmianą jest też zmodyfikowanie przepisów o exit tax, czyli podatku od wyjścia, w szczególności w przypadku zmiany rezydencji podatkowej przez osoby fizyczne. O tym, że jest on błędnie skonstruowany, świadczy kolejne przesuniecie jego poboru przez Ministerstwo Finansów – wskazuje Anna Misiak.
Konfederacja Lewiatan postuluje też przywrócenie możliwości amortyzacji mieszkań. Zmiana ta wzbudziła ogromne kontrowersje. Część ekspertów uważa, że zmiana warunków opodatkowania w trakcie inwestycji i odebranie możliwości odliczenia wydatków w sytuacji, gdy inwestycja nie została zamortyzowana, jest niezgodne z konstytucją.
Czytaj też: Polski Ład: Zmiany w najmie prywatnym i amortyzacji >
Czytaj również: Składka zdrowotna za 2022 r. - ile nadpłacili przedsiębiorcy >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
