Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Często dochodzi do sytuacji, w której pracownicy, którzy kończą pracę, nie oddają odzieży ochronnej.

Czy jest możliwe, aby przy zatrudnianiu dać im do podpisania oświadczenie, iż w razie nie oddania odzieży ochronnej wyrażają zgodę na potrącenie im kwoty 120 zł z ostatniego wynagrodzenia?

Czy mając taką zgodę pracownika możemy mu potrącić 120 zł, jeśli jego wynagrodzenie za pracę wynosi minimalną krajową?

Odpowiedź:

Pracodawca nie może dokonywać potrąceń na swoją rzecz od pracowników, których wynagrodzenie nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę, nawet za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie.

Uzasadnienie:

Stosownie do postanowień art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.  

Przejawem tej powinności, zgodnie z art. 237(6) § 1 k.p., jest obowiązek nieodpłatnego dostarczania pracownikom przez pracodawcę środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informowanie pracowników o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Ponadto, zgodnie z art. 237(7) § 1 k.p., pracodawca ma obowiązek dostarczać pracownikom nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

1) jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,

2) ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stosownie do postanowień art. 237(8) § 1 k.p., pracodawca powinien ustalić rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w związku z art. 237(6) § 1 k.p. i art. 237(7) § 1 k.p., jak również przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego. Dokument ten, zgodnie z art. 237(11a) § 1 k.p., powinien zostać skonsultowany z przedstawicielami pracowników.

Jak wynika z powyższego, obowiązek zarówno zapewnienia odzieży roboczej, jak i ciężar jej sfinansowania, spoczywa wyłącznie na pracodawcy. Pracownik natomiast, zgodnie z art. 211 pkt 4 k.p., powinien używać przydzielone mu środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, zgodnie z ich przeznaczeniem.

Pomimo tego, że zgodnie z art. 237(8) § 2 k.p., zarówno środki ochrony indywidualnej, jak i odzież i obuwie robocze stanowią własność pracodawcy, to jednak pracodawca, który wypłaca pracownikowi jedynie minimalne wynagrodzenie za pracę, nie może – nawet za zgodą tego pracownika wyrażoną na piśmie – samodzielnie dokonać potrącenia w przypadku nierozliczenia się z pracodawcą z pobranej odzieży. Wynika to z art. 91 § 2 pkt 1 k.p., zgodnie z którym minimalne wynagrodzenie za pracę przysługujące pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, objęte jest ochroną od potrąceń.

W opisanym przypadku pracodawcy przysługuje zatem jedynie prawo dochodzenia omawianej należności od pracownika (a raczej byłego już pracownika) na zasadach ogólnych, określonych w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.).

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 13.11.2015 r.