W ramach uznanej reklamacji polski przedsiębiorca wysłał towar do Rosji. Odprawa celna odbyła się w dniu 30 października 2009 r. W dniu 24 grudnia rosyjski kontrahent wystawił fakturę obciążającą polskiego przedsiębiorcę kosztami obsługi odprawy celnej reklamowanego towaru. Faktura dotarła do Polski w lutym 2010 r.
Jak należy rozliczyć fakturę wystawioną przez kontrahenta rosyjskiego za obsługę celną reklamowanego towaru?
W 2009 r. - kiedy to usługa została wykonana - nie wywoływała ona dla polskiego usługobiorcy żadnych skutków na gruncie VAT. W ówczesnym stanie prawnym, w sytuacji opisanej w pytaniu, nie dochodziło bowiem do importu usług.
Kluczowe znaczenie w sytuacji opisanej w pytaniu ma określenie, czy mieliśmy tutaj do czynienia z importem usług. To w takiej bowiem sytuacji mogą powstawać skutki podatkowe w Polsce, w związku z zakupieniem usługi zagranicą (od kontrahenta z zagranicy).
Import usług to taka sytuacja, gdy usługa jest nabywana przez polskiego podatnika od podmiotu niemającego w Polsce siedziby (miejsca zamieszkania), względnie stałego miejsca prowadzenia działalności i jednocześnie usługa ma miejsce świadczenia w Polsce.
Ten pierwszy warunek jest w sytuacji opisanej w pytaniu spełniony. Usługę wykonał bowiem dla polskiego podatnika kontrahent z Rosji, który nie ma w Polsce siedziby (miejsca zamieszkania), ani stałego miejsca prowadzenia działalności.
Jeśli chodzi o drugi warunek, to przede wszystkim należy zauważyć, że usługa, o której mowa została wykonana przed 1 stycznia 2010 r. (kiedy to w istotny sposób zmieniły się przepisy dotyczące miejsca świadczenia usług). W związku z tych należy się odnieść do regulacji ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., jakie obowiązywały przed 1 stycznia 2010 r.
Wedle tych przepisów dla tego rodzaju usługi nie ustalono żadnego szczególnego miejsca świadczenia. W szczególności nie były to usługi prawnicze, ani rachunkowo-księgowe (o których była mowa w art. 27 ust. 4 pkt 3 u.p.t.u.), ani też usługi pośrednictwa (o których stanowi art. 28 ust. 5 u.p.t.u.). W związku z tym do przedmiotowych usług nie znajdował zastosowania żaden szczególny przepis określający miejsce świadczenia. W ówczesnym stanie prawnym zastosowanie do tych usług znajdowała tylko reguła ogólna określona w art. 27 ust. 1 u.p.t.u. Zgodnie zaś z tym przepisem miejscem świadczenia usług było miejsce (państwo), gdzie świadczący usługę miał siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania. W związku z powyższym w czasie nabywania tej usługi miejsce jej świadczenia znajdowało się w Rosji (tam, gdzie siedzibę miał usługodawca). Usługa nie miała miejsca świadczenia w Polsce. Nie podlegała zatem opodatkowaniu w Polsce. Nie było więc tutaj importu usług. Cała sytuacja nie powodowała zatem skutków na gruncie VAT w 2009 r.

Uwagi
Inaczej rzecz by się miała, gdyby usługa była świadczona w 2010 r. Wtedy bowiem zastosowanie znajdowałaby nowa reguła ogólna, określona w art. 28b u.p.t.u. Zgodnie z nią miejscem świadczenia nabywanej przez polskiego przedsiębiorcę usługi byłoby państwo, w którym usługobiorca - ma siedzibę (miejsce zamieszkania), względnie stałe miejsce prowadzenia działalności. Doszłoby zatem do importu usług - usługa byłaby świadczona przez kontrahenta zagranicznego, zaś miejscem jej świadczenia byłaby Polska. Usługobiorca byłby wtedy podatnikiem z tytułu jej importu.