Czy złożenie odwołania do wyższej instancji od decyzji urzędu skarbowego wstrzymuje jej wykonanie?
Obecnie ustawodawca posługuje się inną niż uprzednio (przed 1 stycznia 2009 r.) konstrukcją prawną, która stwierdza, iż decyzja nieostateczna, nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie podlega wykonaniu, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
Do stycznia 2009 r., wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego zasadniczo nie wstrzymywało jej wykonania, z pewnymi jednakże wyjątkami. Powyższa konstrukcja wynikała z uchylonego art. 224 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) - dalej o.p. Jednocześnie jednak wraz z uchyleniem powyższego przepisu, ustawodawca wprowadził do o.p nową regulację, która jest odwróceniem poprzednio obowiązującego schematu prawnego i obowiązuje od momentu uchylenia wskazanego powyżej przepisu, a więc od stycznia bieżącego roku. Obecnie o.p nie zawiera (jak poprzednio) wprost stwierdzenia o tym, iż wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji, jednakże w wyniku nowych zapisów, o.p uzależnia wykonalność decyzji od posiadania przez nią atrybutu ostateczności oraz rygoru natychmiastowej wykonalności. Zgodnie z art. 239a o.p decyzja nieostateczna, nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie podlega wykonaniu, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Z kolei odpowiedzi na pytanie w jakich sytuacjach organ może nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, udziela art. 239b o.p, który stwierdza, iż decyzji nieostatecznej może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych lub strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową (lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia) lub strona dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości, lub wreszcie w sytuacji gdy okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące. Na postanowienie w sprawie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności służy zażalenie, jednakże wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji. Poza powyższym wskazać również należy, iż decyzja ostateczna podlega wykonaniu, chyba że wstrzymano jej wykonanie. Z kolei, organ podatkowy pierwszej instancji wstrzymuje wykonanie decyzji ostatecznej, w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego, do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego, na zasadach określonych w o.p. Ponadto, trzeba także wskazać na kompetencje jakie w zakresie wstrzymania wykonalności decyzji posiadają sądy administracyjne. Zgodnie z art. 61 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) - dalej p.p.s.a., wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Zgodnie z § 2 cytowanego przepisu, w razie wniesienia skargi na decyzję lub postanowienie organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Z kolei po przekazaniu skargi sądowi administracyjnemu (art. 61 § 3 p.p.s.a.), sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części decyzji, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Ponadto odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Postanowienia w sprawie wstrzymania decyzji, sąd może jednak zmienić lub uchylić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności (art. 61 § 4 p.p.s.a.), zaś wstrzymanie wykonania decyzji upada z mocy praw w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji (art. 61 § 6.p.p.s.a.).
Obecnie ustawodawca posługuje się inną niż uprzednio (przed 1 stycznia 2009 r.) konstrukcją prawną, która stwierdza, iż decyzja nieostateczna, nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie podlega wykonaniu, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
Do stycznia 2009 r., wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego zasadniczo nie wstrzymywało jej wykonania, z pewnymi jednakże wyjątkami. Powyższa konstrukcja wynikała z uchylonego art. 224 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) - dalej o.p. Jednocześnie jednak wraz z uchyleniem powyższego przepisu, ustawodawca wprowadził do o.p nową regulację, która jest odwróceniem poprzednio obowiązującego schematu prawnego i obowiązuje od momentu uchylenia wskazanego powyżej przepisu, a więc od stycznia bieżącego roku. Obecnie o.p nie zawiera (jak poprzednio) wprost stwierdzenia o tym, iż wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji, jednakże w wyniku nowych zapisów, o.p uzależnia wykonalność decyzji od posiadania przez nią atrybutu ostateczności oraz rygoru natychmiastowej wykonalności. Zgodnie z art. 239a o.p decyzja nieostateczna, nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie podlega wykonaniu, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Z kolei odpowiedzi na pytanie w jakich sytuacjach organ może nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, udziela art. 239b o.p, który stwierdza, iż decyzji nieostatecznej może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych lub strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową (lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia) lub strona dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości, lub wreszcie w sytuacji gdy okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące. Na postanowienie w sprawie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności służy zażalenie, jednakże wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji. Poza powyższym wskazać również należy, iż decyzja ostateczna podlega wykonaniu, chyba że wstrzymano jej wykonanie. Z kolei, organ podatkowy pierwszej instancji wstrzymuje wykonanie decyzji ostatecznej, w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego, do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego, na zasadach określonych w o.p. Ponadto, trzeba także wskazać na kompetencje jakie w zakresie wstrzymania wykonalności decyzji posiadają sądy administracyjne. Zgodnie z art. 61 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) - dalej p.p.s.a., wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Zgodnie z § 2 cytowanego przepisu, w razie wniesienia skargi na decyzję lub postanowienie organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Z kolei po przekazaniu skargi sądowi administracyjnemu (art. 61 § 3 p.p.s.a.), sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części decyzji, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Ponadto odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Postanowienia w sprawie wstrzymania decyzji, sąd może jednak zmienić lub uchylić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności (art. 61 § 4 p.p.s.a.), zaś wstrzymanie wykonania decyzji upada z mocy praw w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji (art. 61 § 6.p.p.s.a.).