Pytanie

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zakupił samochód osobowy. Pierwotnie samochód miał być przeznaczony na potrzeby działalności gospodarczej. Na fakturze figurują dane firmy przedsiębiorcy: nazwa firmy, imię i nazwisko, adres zamieszkania, NIP. Po zakupie przedsiębiorca podjął decyzję, iż nie będzie wykorzystywał samochodu do celów firmowych i nie obejmie samochodu ewidencją środków trwałych a co za tym idzie nie będzie rozliczał kosztów amortyzacji i eksploatacji samochodu w kosztach firmy.
Czy można po zakupie samochodu na firmę zmienić decyzję i nie ujmować samochodu w środkach trwałych firmy?
Czy pomimo zakupu samochodu na fakturę na firmę, ale nie rozliczaniu kosztów w firmie (amortyzacji), kosztów eksploatacji i innych kosztów, późniejsza sprzedaż będzie traktowana jako sprzedaż majątku osobistego na umowę kupna – sprzedaży czy należy wystawić fakturę VAT?
Czy obowiązkiem przedsiębiorcy jest wystawienie noty korygującej dane: zmiana z danych firmy na osobę fizyczną?

Odpowiedź

Przychód ze sprzedaży samochodu niewpisanego do ewidencji środków trwałych nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej.

Uzasadnienie

Na wstępie należy wyjaśnić, że nie jest możliwe na gruncie prawnym rozdzielenie majątku osobistego jednoosobowego przedsiębiorcy i prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa, zarówno bowiem przedsiębiorca, jak i osoba fizyczna to jeden podmiot, a i przedsiębiorstwo, i majątek prywatny wchodzą w skład jednej masy majątkowej (z zastrzeżeniami oczywiście wynikającymi z ewentualnych ustrojów małżeńskich). Zakres majątku jednoosobowego przedsiębiorcy w aspekcie jego przedsiębiorstwa, jak i jego majątku prywatnego jest więc przynajmniej tożsamy i oba te pojęcia dotyczą tego samego zespołu składników majątkowych.

W efekcie w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej w istocie nie sposób dokonać zakupu na firmę bądź do majątku prywatnego, określenia takie pozostają jedynie pewnymi uproszczeniami.

Na gruncie prawa podatkowego zasady te znajdują odzwierciedlenie właśnie w zakresie zbycia środków trwałych. Opodatkowaniu jako przychód z działalności gospodarczej podlega bowiem odpłatne zbycie nie tyle składników majątku zakupionych "na firmę", ale tych ujętych w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych jak i wyposażenia– art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f.). W efekcie dla zaliczenia środków trwałych do składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej nie mają znaczenia okoliczności jego nabycia, ale ujęcie w odpowiedniej ewidencji. Z drugiej strony ujęcie w takiej ewidencji pozwala również na czerpanie korzyści przez możliwość uwzględnienia kosztów wynikających z eksploatacji i zużycia środków trwałych w kosztach podatkowych.

Należy jednak zaznaczyć, że możliwa jest sytuacja, gdy zbycie pojazdu niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych stanowiło będzie przychód z działalności. Sytuacja taka będzie miała miejsce, gdy podatnik nie zaliczy, z uwagi na przewidywany okres eksploatacji poniżej jednego roku (art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. ), samochodu do środków trwałych, ale odniesie wydatki na jego nabycie bezpośrednio w koszty. W takim przypadku sprzedaż składnika majątku wykorzystywanego w działalności stanowi przychód z tytułu działalności gospodarczej na podstawie ogólnej zasady wyrażonej w art. 14 ust. 1 u.p.d.o.f. (por. interpretację Ministra Finansów z 28 czerwca 2010 r., IPPB1/415-350/10-5/JB).

Na marginesie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 22d ust. 2 u.p.d.o.f. podatnicy mają obowiązek wprowadzić wykorzystywane w działalności gospodarczej środki trwałe do ewidencji środków trwałych. Niewykonanie tego obowiązku jednak nie jest zagrożone żadną sankcją, co więcej w przypadku samochodów możliwe jest ujmowanie kosztów eksploatacji na podstawie kilometrówki. Wydaje się więc, że takie ujęcie przedmiotowej regulacji wynika jedynie z nieprecyzyjności przepisów, nie zaś zamiaru ustawodawcy.

Nie ma więc konieczności korygowania dokumentów nabycia samochodu, wystawione zostały bowiem na właściwą osobę. Nie należy ich jedynie ujmować w prowadzonej rachunkowości podatkowej, możliwe jednak jest rozliczanie, na zasadzie kilometrówki, jego eksploatacji. Sprzedaż samochodu nie będzie przychodem z działalności gospodarczej, ponieważ nie będzie on wpisany do ewidencji środków trwałych.
Podobne stanowisko wyrażono w interpretacji Ministra Finansów z dnia 9 lutego 2009 r., IBPBI/1/415-907/08/AP.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Przywołane akty prawne:

Ustawa z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.)