Wyniki badania „Obywatele Ukrainy w Polsce i na polskim rynku pracy. Nowe wyzwania i perspektywy” przeprowadzonego przez Platformę Migracyjną EWL, Fundację EWL i Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, zostały opublikowane 11 maja. Badanie pokazało, że 67 proc. przebywających w Polsce obywateli Ukrainy stanowią kobiety. W porównaniu z wynikami z 2021 roku struktura płci respondentów uległa istotnej zmianie - niemal dwukrotnie zmalał odsetek mężczyzn z Ukrainy.
Czytaj w LEX: Zatrudnianie cudzoziemców z Ukrainy >>
- Napływ uchodźców wojennych z Ukrainy po 24 lutego 2022 roku niewątpliwie zdominował sytuację migracyjną w naszym kraju, zmieniając tym samym profil ukraińskiego obywatela mieszkającego w Polsce. Obecnie większość́ przebywających w Polsce obywateli Ukrainy to kobiety z dziećmi, które często pracują̨ poniżej swoich kwalifikacji. Słabsza znajomość́ języka polskiego oraz towarzyszące trudności w dostosowaniu się̨ do nowych warunków życia i pracy stanowią̨ wyzwanie dla wielu migrantów uchodźczych w Polsce, ale także dla polskich pracodawców – mówi Andrzej Korkus, prezes Platformy Migracyjnej EWL.
Czytaj również: Galimatias z zatrudnianiem cudzoziemców - firmy mają problem>>
Wysoki poziom aktywizacji zawodowej
Na uwagę zasługuje fakt, że zdecydowana większość, bo aż 78 proc. przebywających w Polsce obywateli Ukrainy podjęło zatrudnienie w naszym kraju. Biorąc pod uwagę istotny udział w tej grupie uchodźców wojennych, wskaźnik należy uznać za niezmiernie wysoki, wskazujący na dojrzałość polskiej gospodarki i rynku pracy.
Czytaj w LEX: Obsługa prawna obcokrajowców zamierzających wykonywać w pracę w Polsce >
- Polska jako kraj posiadający wieloletnie doświadczenie w tworzeniu warunków sprzyjających zatrudnieniu migrantów ze Wschodu, poradziła sobie także z aktywizacją zawodową uchodźców wojennych z Ukrainy. Szybkie i skuteczne działania stały się możliwe m.in. dzięki decentralizacji pomocy, a także wdrożeniu rządowych programów wsparcia finansowego organizacji i firm - podkreśla Andrzej Korkus. Według niego, digitalizacja usług publicznych okazała się wielkim usprawnieniem i realnym wsparciem działań podjętych zarówno przez podmioty prywatne, jak i państwowe. Z kolei wprowadzona deregulacja umożliwiła pracodawcom zaoferowanie pracy łącznie kilkuset tysiącom uchodźców.
Zobacz procedurę w LEX: Uproszczone zasady zatrudnienia obywateli Ukrainy >
Gorsza znajomość języka polskiego
W porównaniu do poprzedniego badania niemal dwukrotnie obniżył się odsetek ukraińskich obywateli, wykonujących pracę w Polsce zgodną z ich kwalifikacjami. W grudniu 2021 roku niemal 68 proc. respondentów deklarowało, że zajmuje stanowiska odpowiadające posiadanym kompetencjom, zaś w 2023 roku odsetek ten wyniósł jedynie 35 proc.
Czytaj w LEX: Pomoc obywatelom Ukrainy ze strony JST na podstawie specustawy >
Jednym z podstawowych elementów, który zwiększa szanse na lepsze wykorzystanie swoich kwalifikacji w ramach polskiego rynku pracy, jest znajomość języka, a ta jest gorsza w badanej grupie, niż miało to miejsce 2 lata temu. Wedle deklaracji, z 46 proc. do 35 proc. zmalał odsetek obywateli Ukrainy, którzy znają język polski na dobrym i bardzo dobrym poziomie. Powodem tego jest przede wszystkim słaba znajomość języka polskiego wśród uchodźców wojennych przybyłych w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy, wśród których jedynie 14 proc. deklaruje co najmniej dobrą znajomość polskiego. Natomiast wśród migrantów przedwojennych poziom ten jest nadal wysoki i wynosi 49 proc.
Czytaj w LEX: Opieka nad dziećmi w wieku do lat 3 – uchodźcami z Ukrainy >
- Nasze najnowsze badanie, przeprowadzone we współpracy z ekspertami z Platformy Migracyjnej EWL, pokazało, że cześć́ ukraińskich migrantów chce pozostać w Polsce na dłużej, by móc stać się̨ w przyszłości częścią̨ naszego społeczeństwa. Wspierając zarówno polską, jak i ukraińską̨ gospodarkę̨, będą̨ również̇ wzbogacać́ naszą kulturę̨ oraz jeszcze bardziej spajać nasze narody w tej symbolicznej „wojennej i powojennej” wspólnocie - mówi Jan Malicki, dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.
Czytaj w LEX: Zasady udzielania i finansowania świadczeń opieki zdrowotnej osobom z Ukrainy w świetle specustawy >
Sprawdź również książkę: Meritum Prawo pracy 2023 >>
Większa chęć powrotu do Ukrainy
Badanie pokazało, że niemal dwie trzecie obywateli Ukrainy (64 proc.) planuje wrócić z Polski do swojej ojczyzny w bliższej lub dalszej perspektywie. Przy czym, odsetek respondentów deklarujących chęć pozostania w Polsce na dłużej zmalał w porównaniu do 2021 roku z 62 proc. do 40 proc.
- Należy jednakże pamiętać, że są to obecnie tylko deklaracje. Tak naprawdę przyszłość pokaże, czy po zakończeniu wojny, większość uchodźców wojennych przebywających w Polsce podejmie decyzje o powrocie do Ukrainy, czy też większość będzie raczej dążyć do sprowadzenia swoich rodzin do Polski – podkreśla Jan Malicki.
Czytaj w LEX: Jak przyznawać świadczenia pomocy społecznej dla obywateli Ukrainy „krok po kroku” >
Badanie z obywatelami Ukrainy przebywającymi w Polsce zostało przeprowadzone w dniach 4–13 marca 2023 roku za pomocą wywiadów bezpośrednich F2F. Wywiady zostały przeprowadzone w języku ukraińskim na próbie liczącej łącznie N=500 dorosłych obywateli Ukrainy, zarówno migrantów przedwojennych, jak i uchodźców wojennych z Ukrainy. Kwestionariusz badania został opracowany przez Platformę Migracyjną EWL oraz Studium Europy Wschodniej UW z wykorzystaniem części pytań zgłoszonych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Urząd do Spraw Cudzoziemców i Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
