Niezapłacone w terminie składki ZUS może rozłożyć na raty. Tylko, gdy nie ma żadnych możliwości spłaty długu, można wnioskować o umorzenie zaległych składek. Nie wszystkie też należności można rozłożyć na raty. Taka możliwość obejmuje tylko nieopłacone składki z odsetkami, które miał sfinansować sam płatnik. Co więcej, umorzenie możliwe jet tylko wówczas, gdy ZUS stwierdzi wyjątkowo ciężką sytuację materialną lub dojdzie do całkowitej nieściągalności należności np. śmierć dłużnika.
W 2018 roku do ZUS wpłynęło ponad 11 tys. wniosków o umorzenie należności oraz o ponowne rozpatrzenie sprawy o umorzenie. Zakład pozytywnie rozpatrzył 14 proc. spraw, a kwota umorzonych należności wyniosła ok. 94,8 mln złotych, w tym tylko na ubezpieczenie społeczne 71 mln.
W I półroczu 2019 roku wpłynęło ponad 5,5 tys. wniosków o umorzenie - ZUS rozpatrzył pozytywnie 11 proc. Kwota umorzenia przekroczyła 46 mln złotych, w tym na ubezpieczenia społeczne - ponad 34,5 mln.
W ZUS powstały specjalne Centra Umorzeń, które mają zmniejszać ryzyko nadużyć przy anulowaniu długu. Centra mają ujednolicić podejmowane decyzje o umorzeniach zaległości. Dotychczas dużo zależało tutaj od interpretacji sprawy przez urzędnika.
Wobec wszystkich wydanych przez CUM-y decyzji do sądów zaskarżono jedynie 7 proc. z nich (408 skarg do WSA). Do końca lipca 2019 roku sądy rozpatrzyły 84 skargi - oddalono 51, natomiast w 33 przypadkach WSA zwróciły sprawy do ponownego rozpatrzenia.
Czytaj też: Związkowcy i pracodawcy z RDS przeciwni zniesieniu limitu 30-krotności>>
W jakich sprawach umorzenia?
- Na umorzenie mógł liczyć np. pan Piotr, którego łączne zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych pracowników w części finansowanej przez płatnika składek oraz za osobę prowadzącą działalność gospodarczą, sięgnęło ponad 168 tys. złotych. Zła sytuacja zdrowotna, brak majątki, który mógłby sprzedać, a uzyskane w ten sposób środki przeznaczyć na spłatę zadłużenie spowodowałyby, że ZUS część zadłużenia umorzył - relacjonuje rzecznik ZUS Wojciech Andrusiewicz.
Czytaj w LEX: Osoba prowadząca pozarolniczą działalność wykonująca umowy cywilnoprawne - zbieg tytułów do ubezpieczeń >
Przytoczył także inny przykład. - Mamy również sprawę pani Ewy, której ZUS umorzył całość zadłużenia, czyli ponad 30 tysięcy złotych (ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy). Dłużniczka sama wychowuje córkę, a jej dochód jest minimalnie wyższy od minimum socjalnego określonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, które dla 2-osobowego gospodarstwa pracowniczego wynosi niewiele ponad 1900 zł, a ze względu na konieczność sprawowania opieki nad przewlekle chorą córką nie ma możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacanie należności z tytułu składek - wyjaśnia rzecznik ZUS.
Zdaniem Jeremiego Mordasewicza z Konfederacji Lewiatan, nie ma pola na rozszerzenie możliwości umarzania długu przez ZUS. - Trzeba sobie zdać sprawę, że ulga dla jednej grupy oznacza dodatkowe koszty dla drugiej. Za umorzenie ktoś musiałby zapłacić - pracownicy, przedsiębiorcy - podkreśla.
- Obecnie obowiązuje dość rygorystyczna procedura i ja bym ją taką pozostawił. Po ewentualnych zmianach część przedsiębiorców mogłaby uznać, że nie musi płacić składek, licząc na umorzenia. To w konsekwencji powodowałoby nieuczciwą konkurencję. Osoby prowadzące działalność gospodarczą powinny zdawać sobie z tego sprawę - dodaje ekspert.
Zadłużeni
Według stanu na koniec 2018 roku ponad 500 tys. przedsiębiorców miało zaległości w opłacaniu składek pobieranych przez ZUS. Łącznie zadłużenie płatników składek względem ZUS wyniosło 14,5 mld zł. Dużą grupę stanowiły najmniejsze firmy niezatrudniające pracowników. 296 tys. płatników prowadzących działalność gospodarczą i płacących składki sami za siebie miało dług sięgający 4,8 mld złotych.
Czytaj w LEX: Składki ZUS od wynagrodzeń członków rad nadzorczych >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
