W drugim punkcie uchwały Izba Pracy wskazała, że skutku w postaci niezakończenia sprawy nie wywołuje wyrok SN Izby Kontroli i Spraw Publicznych wydany w składzie choćby jednego sędziego powołanego na wniosek KRS ukształtowanej ustawą z 8 grudnia 2017 r., ponieważ należy uznać go za wyrok niebyły, nieistniejący - jako wydany przez organ niespełniający wymogu sądu z art. 19 ustawy TIE i art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i art. 45 Konstytucji RP.
Sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania w przypadku uwzględnienia skargi nadzwyczajnej przez Sąd Najwyższy Izby Kontroli i Spraw Publicznych, niespełniającej wymogów sądu z art. 19 Traktatu o UE, uznawszy taki wyrok za niebyły, stwierdza, że wyrok tego sądu nie został uchylony, a postępowanie ze skargi nadzwyczajnej nie zostało zakończone. Sąd ten ma prawo uznać się za właściwy do rozpoznania tej skargi na zasadach wynikających z wyroku TSUE z 19 listopada 2019 (sprawy C-585/18 i C-625/18, w sprawie AK i inni).
Uchwała ma moc zasady prawnej. Podjęli ją sędziowie powołani przez Krajową Radę Sądownictwa przed 2018 rokiem, czyli w składzie "starych" sędziów. Będzie to ostatnia siódemkowa uchwała w składzie zgodnym z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Trybunału w Strasburgu. Powodem jest fakt, że 1 października br. w stan spoczynku przechodzi dwóch sędziów: Romualda Spyt i Krzysztof Staryk.
Sędzia Dawid Miąsik wyjaśniał, że uchwała dotyczy zagadnień ustrojowych i prawa materialnego. - Nadzwyczajne środki zaskarżenia niweczą terminy przedawnienia wynikające z prawa materialnego Czy w przypadku skargi kasacyjnej czy skargi nadzwyczajnej. Trzyletni termin przedawnienia jest krótki. Wydanie wyroku uchylającego termin przedawnienia nie biegł. W tym wypadku sprawa wraca do sądu w celu rozpatrzenia w stanie w jakim się uprawomocnił. Tak jakby nie została zakończona, czyli rozstrzygniecie jest korzystne dla strony powodowej - dodał sędzia Miąsik.
- W przypadku skarg nadzwyczajnych rozpoznawanych wcześniej w IKNiSP, sądy powszechne mógłby rozważać, czy samemu nie rozpoznać merytorycznie takich skarg - wyjaśniał po ogłoszeniu uchwały sędzia Piotr Prusinowski. - To jest konsekwencją całego ciągu zdarzeń prawnych, związanych z patologią, która przez lata została wprowadzona do polskiego systemu prawnego”. Nadaje ona „moc zasady prawnej" regule, wedle której to wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN jest „nieistniejący i tak ma być postrzegany przez wszystkie podmioty uczestniczące w obrocie prawnym”.
Zwolnienie grupowe
Zagadnienie powstało po przeprowadzeniu rozprawy, gdy troje sędziów Izby Pracy przekazało sprawę do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi. Problem powstał na kanwie procesu o zapłatę odprawy i sprostowanie świadectwa pracy. Piętnastu pracowników w tym dwoje powodów, których pytanie dotyczy, wystąpiło do sądu pracy z żądaniem sprostowania tego świadectwa, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Czytaj również: TSUE: Dyrektywa o zwolnieniach grupowych ważna również przy przejściu pracodawcy na emeryturę>>
Oddalenie powództwa
Umowa o pracę uległa rozwiązaniu z powodu nieprzyjęcia przez powodów nowych warunków pracy i płacy w wypowiedzeniu zmieniającym.
Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej oddalił powództwo ze względu na to, że zaproponowane przez pozwaną spółkę nowe warunki znacząco nie odbiegały od dotychczasowych. A ponadto - dalsze zatrudnienie tych pracowników łączyłoby się z dużymi kosztami, niewspółmiernymi do wydajności pracy. Odmowa wypłacenia odpraw także okazała się zasadna.
Czytaj też w LEX: Terminy quasi-zawite do dochodzenia roszczeń pracowniczych w świetle zmian Kodeksu pracy >
Cena promocyjna: 53.6 zł
|Cena regularna: 67 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 67 zł
Skarga nadzwyczajna - uwzględniona
Wyrok z 27 lutego 2018 r. nie został zaskarżony i uprawomocnił się 23 marca 2018 r. Jednak w grudniu 2021 r., po trzech i pół roku od uprawomocnienia się orzeczenia w I instancji - prokurator generalny wniósł skargę nadzwyczajną.
Zdaniem prokuratora generalnego w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego, powodowie nie otrzymali należnej im zapłaty w postaci odprawy pieniężnej oraz prawidłowego świadectwa pracy, podczas gdy roszczenia innych pracowników, znajdujących się w porównywalnej sytuacji, zostały uwzględnione. To stanowi przejaw naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego oraz praw obywateli.
Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych uwzględnił skargę i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bielsku-Białej.
Czytaj w LEX: Szczególna ochrona pracownic związana z ich macierzyństwem a konstrukcja zwolnień grupowych >
SN orzekł, że niewyjaśnienie wszystkich okoliczności i niepoczynienie stosownych ustaleń przez sądy orzekające w sprawie powoduje, że brak jest pełnej podstawy faktycznej, pozwalającej na prawidłową subsumcję prawa materialnego, mającego zastosowanie w rozstrzygnięciu sporu.
W pierwszej kolejności należy ustalić, czy wypowiedzenie zmieniające złożone powodowi nastąpiło w ramach zwolnień grupowych (czy było chociaż pięć zwolnień w znaczeniu ścisłym), wtedy bowiem nie miałaby znaczenia ocena, czy zaproponowane mu zmiany zatrudnienia miały charakter istotny, czy nieistotny.
SN potwierdził zatem zarzut błędnej wykładni art. 1 ust. 1 Dyrektywy Rady nr 98/59 WE z 20 lipca 1998 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do zwolnień grupowych. Chodziło o to, że Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej nie uchwycił istoty wypowiedzi Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przywołanych wyrokach, wprawdzie rozstrzygającej o obowiązku konsultacyjnym, ale także odnoszącej się per se do definicji „zwolnienia grupowego”.
Sprawdź również książkę:
Prawo pracy ebook
>>
Czytaj też w LEX: Obowiązki pracodawcy wynikające z rozwiązania stosunku pracy. Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy >
Sprawa przedawnienia roszczeń
Gdy sprawa wróciła do sądu rejonowego, ten ponownie oddalił powództwo i stwierdził, że sprawa przedawniła się 22 marca 2021 r. Bo od 23 marca 2018 r. minął trzyletni okres przedawnienia.
Sąd odwoławczy, rozpoznając apelację, doszedł do wniosku, że powstało w sprawie istotne zagadnienie prawne. Znaczenie ma tu wykładnia art. 291 par. 1 w związku z art. 295 par. 2 kodeksu pracy.
Według tych przepisów roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. A ponadto: bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Przedawnienie nie biegnie jednak na nowo, dopóki postępowanie wszczęte w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia nie zostanie zakończone. Dlatego Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej powziął wątpliwość, jak rozumieć zakończenie postępowania.
Rozprawa przed SN po raz kolejny
W czasie rozprawy 22 stycznia br. pełnomocnik pozwanego zakładu pracy adwokat Joanna Ostojska-Kołodziej zwróciła uwagę na kilka problemów, Jednym z nich jest w tym wypadku odejście od zasady rozpoznawania sporu w rozsądnym terminie. Kolejnym - czy stosować się do ustaleń wynikających ze skargi nadzwyczajnej? Zdaniem pełnomocniczki nie, gdyż obciążałoby to nadmiernie pracodawcę, który przy pozytywnym rozpoznaniu skargi przez sąd musiałby wypłacić 15 osobom odprawy wraz z odsetkami za całe sześć lat. Dodała też, że roszczenie przedawniło się po trzech latach.
- Zakończenie postępowania to data uprawomocnienia się orzeczenia, nawet jeśli wniesiono skargę nadzwyczajną - powiedziała mec. Ostojska-Kołodziej.
Zdaniem trzech sędziów Izby Pracy uchwała powinna zapaść w rozszerzonym składzie, gdyż dotyczy bardzo istotnej kwestii, i będzie ona obejmować nie tylko postępowania z zakresu prawa pracy.
Uchwała 7 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 24 września 2025 r., sygnatura akt III PZP 2/24
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
