W poniedziałek rozpoczął się strajk w szkołach zorganizowany przez Związek Nauczycielstwa Polskiego i Forum Związków Zawodowych. Do strajku przystąpiła też część nauczycieli-związkowców z oświatowej "Solidarności" m.in. z województw: wielkopolskiego, pomorskiego, śląskiego, dolnośląskiego, warmińsko-mazurskiego i kujawsko-pomorskiego, choć w niedzielę wieczorem NSZZ "Solidarność" zawarła porozumienie z rządem.
Związek Nauczycielstwa Polskiego i Forum Związków Zawodowych w styczniu rozpoczęły procedury sporu zbiorowego. W ich ramach przeprowadziły referenda strajkowe.
Pracownik liczy na przychylność pracodawcy
Ekspert prawa pracy prof. Monika Gładoch zwraca uwagę, że osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych mogę polegać tylko na zleceniodawcy. - Albo się ktoś zgodzi na nieobecność w pracy, albo nie. Takie osoby muszą w tej sytuacji zadbać same o siebie. Albo zleceniodawca pozwoli im przyjść z dzieckiem, albo wyjątkowo pozwoli na nieobecność w pracy. Absencja w pracy może wiązać się z natychmiastowych rozwiązaniem umowy - wyjaśnia.
Sprawdź w LEX: Strajk w szkole? Pracownik otrzyma zasiłek opiekuńczy >
Związkowcy apelują do pracodawców
OPZZ zaapelowało do pracodawców, o pomoc pracownikom w zapewnieniu opieki nad dziećmi, jeżeli szkoły, do których uczęszczają przystąpią do strajku. - Jeżeli to możliwe, to prosimy pracodawców, aby rodzice mogli przyjść do pracy z dziećmi. Pomóżmy sobie nawzajem w tych trudnych dniach - czytamy w komunikacie OPZZ.
- Zapewnienie najwyżej jakości edukacji dla naszych dzieci leży we wspólnym interesie pracowników i pracodawców. Jeśli chcemy budować nowoczesną i zrównoważoną gospodarkę opartą o wysokie kompetencje pracowników nie możemy dłużej oszczędzać na edukacji i wynagrodzeniach nauczycieli" - podkreśla OPZZ.
Czytaj też: Na zwolnieniu lekarskim jeździmy na wakacje, albo pracujemy >>>>
Strajk wyzwaniem dla pracodawców
Ekspert Konfederacji Lewiatan Monika Fedorczuk zwraca uwagę, że strajk nauczycieli może być wyzwaniem dla pracodawców. - Pracodawcy muszą się zmierzyć nie tylko z nieobecnością pracowników, ale również z przeorganizowaniem całej pracy. Część z przedsiębiorców dowiedziała się o nieobecności pracowników dopiero w poniedziałek rano - wyjaśnia.
Sprawdź w LEX: Zasiłek opiekuńczy >
Zaznacza, że prawo nie nakłada na pracodawców żadnych obowiązków związanych z zapewnieniem opieki nad dziećmi w sytuacji strajku pedagogów. - Część pracodawców pozwala pracownikom na to, aby przyszli do pracy z dzieckiem. Wiemy także, że część firm próbuje organizować coś na kształt dziennego punktu pobytu dziecka, gdzie zapewnia się opiekę. To rozwiązanie dotyczy większych przedsiębiorców, którzy mogą sobie pozwolić na zatrudnienie opiekuna, posiadają do tego także odpowiednio duże sale - dodaje Fedorczuk.
- Należy podkreślić że strajk obejmuje nie tylko szkoły, ale również przedszkola. Młodsze dzieci nie mogą pozostać w domu bez opieki. Do tego nawet jak przyjdą z nami do pracy, to ktoś musi im poświęcić czas. Dziecko nie będzie malowało, czy rysowało przez 8 godz. – mówi ekspert.
Sprawdź w LEX:
Z-15A Wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem >
ZAS-36 Oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat >
ZUS Z-3 Zaświadczenie płatnika składek - (dotyczące pracowników) >
Trudno strajkować na umowie cywilnoprawnej
Zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej ma znaczenie także w przypadku strajku w zakładzie. Ekspert Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych i redaktor portalu Rynekpracy.org.pl Łukasz Komuda przypomina, że artykuł pierwszy ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych daje prawo wejścia w spór zbiorowy wyłącznie osobom, które mają prawo do zrzeszania się w związku zawodowym. - Strajk jest zaś ostateczną formą takiego sporu. Od stycznia 2019 roku, od wejścia w życie nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych przyznano także osobom pracującym na podstawie umów cywilnoprawnych i samozatrudnionych. W praktyce jednak trudno sobie wyobrazić realizowanie prawa do strajku w przypadku osób bez umowy o pracę - stwierdza.
Jego zdaniem pracodawca strajk osoby zatrudnionej na umowie cywilnoprawnej może potraktować jako nierealizowanie warunków umowy. - Pracownik nie tylko nie będzie miał co liczyć na przyszłe zlecenia, ale też może nie otrzymać pieniędzy za zerwaną umowę. Oczywiście pozostaje mu dochodzenie swoich praw w sądzie – jednak nie w sądzie pracy, ale w trybie pozwu cywilnego.
Najsilniejszą bronią w walce o prawa pracowników mogła by być solidarność – czyli występowanie zbiorowe w sytuacji, gdy np. strajk spowodował zwolnienie lub nieprzedłużenie umów w przypadku wybranych osób. Niestety, tak jak NSZZ „Solidarność” wyłamała się podczas negocjacji z rządem, tak samo wśród szeregowych nauczycieli i pracowników oświaty często brakuje jedności.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
