Na kwestię zatrudniania osób z orzeczeniem o niepełnosprawności w firmach ochroniarskich uwagę zwrócił w interpelacji poseł Paweł Szramka. Powołał się na art. 16 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 573, dalej: ustawa o rehabilitacji), zgodnie z którym osoby o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (zatrudnione do pilnowania mienia) obowiązują normy ogólne czasu pracy, wynikające z Kodeksu pracy, takie same jak pracowników pełnosprawnych (a zatem 8 godzin dziennie i przeciętnie 40 w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym). Osób niepełnosprawnych nie obowiązuje także zakaz zatrudniania w porze nocnej i godzinach nadliczbowych.

Sprawdź też: Obowiązki i uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych - PROCEDURA krok po kroku >>>

Czytaj w LEX: Deregulacja zawodów na przykładzie zawodu pracownika ochrony >>>

- Firmy ochroniarskie bardzo często zatrudniają osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, gdyż dodatkowo wiąże się to z dofinansowaniem miejsca pracy otrzymanym z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Zdarza się jednak, iż dochodzi w tym zakresie do pewnych nadużyć, a osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności zatrudniane są także przy innych czynnościach związanych z ochroną, które to czynności wymagają wzorowej sprawności fizycznej. Pracownicy firm ochroniarskich informują także, iż w ostatnim czasie nasila się zjawisko polegające na zwalnianiu pełnosprawnego pracownika z danego stanowiska w firmie ochroniarskiej i zatrudnianiu na jego miejsce osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności – napisał poseł Szramka w interpelacji nr 34713. Chciał więc wiedzieć, czy w ministerstwie znane są tego rodzaju przypadki i w jaki sposób ministerstwo zamierza przeciwdziałać nadużyciom w tymże zakresie.

Czytaj w LEX: Czas pracy osób niepełnosprawnych - komentarz praktyczny >>>

Czytaj również: Urlop dodatkowy przysługuje części pracowników niepełnosprawnych>>

Jakie normy czasu pracy obowiązują osoby niepełnosprawne zatrudnione do pilnowania mienia

Odpowiadająca na interpelację poselską Barbara Socha, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej potwierdziła, że zgodnie z art. 15 i art. 16 ustawy o rehabilitacji, czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Natomiast czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Ponadto, osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Jednak norm tych nie stosuje się:

  • do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
  • gdy na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

- Umowa o pracę powinna regulować warunki pracy zgodne z Kodeksem pracy, a pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia odpowiednich warunków dla osoby z niepełnosprawnością. Ostateczną decyzję o dopuszczeniu bądź niedopuszczeniu pracownika do wykonywania pracy na danym stanowisku pracy, podejmuje lekarz medycyny pracy, przeprowadzający badania wstępne pracowników. Lekarz medycyny pracy, oceniając zdolność do podjęcia pracy przez osobę niepełnosprawną bierze pod uwagę każdorazowo czynniki, które mogą być niekorzystne dla danej osoby – podkreśla wiceminister Socha. I potwierdza, że do osób z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności pracujących przy pilnowaniu (w ochronie) nie stosuje się ww. przepisów o skróconym czasie pracy oraz przepisów o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 6/2022

Sprawdź  

Sami niepełnosprawni zabiegali o przyjęcie tych przepisów

- Regulacje te zostały przyjęte z inicjatywy samych osób niepełnosprawnych – zapewnia Barbara Socha w odpowiedzi na zastrzeżenia posła dotyczące zatrudniania osób niepełnosprawnych przy pilnowaniu. I przypomina, że przepis wyłączający pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu z pracy w sztywnych i nieprzekraczalnych normach czasu pracy został wprowadzony po raz pierwszy w par. 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 1984 r. w sprawie czasu pracy i płatnych urlopów dodatkowych dla pracowników zaliczonych do I lub II grupy inwalidów (Dz. U. Nr 28, poz. 143 z późn. zm.) obowiązującego od 28 maja 1984 r. do 30 czerwca 1991 r.

- Powyższa zasada, z niewielkimi modyfikacjami, została utrzymana również po 1989 r. W ustawie z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, która weszła w życie 1 lipca 1991 r. przewidziano, że maksymalna norma czasu pracy pracownika niepełnosprawnego wynosi 8 godzin dziennie i 40 godzin, zaś pracownika zaliczonego do I lub II grupy inwalidów 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie mogła również pracować w porze nocnej. Zasady te stosowało się do wszystkich pracowników niepełnosprawnych z wyjątkiem zatrudnionych przy pilnowaniu (art. 11 pkt 1 powołanej ustawy) oraz tych, co do których na niestosowanie norm z art. 9 i 10 ust. 1 ww. ustawy zgodę wyraził lekarz zakładowy lub sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną (por. art. 11 pkt 2 ustawy o rehabilitacji z 1991 r.) – wyjaśnia wiceminister rodziny i polityki społecznej. Jak dalej twierdzi, te same zasady zostały następnie recypowane do obowiązującej obecnie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która weszła w życie 1 stycznia 1998 r.

Z wyjaśnień Barbary Sochy wynika ponadto, że uzasadnieniem przepisu wprowadzonego w 1984 r., a obowiązującego w nieco zmienionej formie do dnia dzisiejszego, wyłączającego pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu ze sztywnych norm czasu pracy jest założenie, że praca we wskazanym charakterze/zawodzie jest mniej intensywna niż inne rodzaje pracy i dlatego dopuszczalne jest stosowanie wobec tak zatrudnionych pracowników norm czasu pracy przewidzianych dla osób pełnosprawnych. - Celem istnienia omawianej regulacji było umożliwienie osobom niepełnosprawnym podejmowania tego rodzaju zatrudnienia. Brak przepisu art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji ograniczałby ich możliwości zawodowe i zarobkowe, a nawet mógłby prowadzić do wykluczenia ich z tego sektora rynku pracy – czytamy w odpowiedzi MRiPS na interpelację poselską.

Resort jednocześnie przypomniał, że pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje na podstawie art. 26a ustawy o rehabilitacji, ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych prowadzonej przez PFRON. - Celem dofinansowania jest wywołanie efektu zachęty dla pracodawców, co ma wpływać na zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych – tłumaczy ministerstwo.

 

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 6/2022 >>


Nadużycia ze strony pracodawców pracownik powinien zgłaszać do PIP

Wiceminister Socha, podobnie zresztą jak główny inspektor pracy, jest świadoma  problemów dotyczących zatrudnienia w firmach ochroniarskich. - Dlatego też Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych wraz z PIP będą podejmować działania, aby polepszyć obecny stan rzeczy i sytuację osób niepełnosprawnych w firmach ochroniarskich.

W opinii Barbary Sochy, jeżeli dochodzi do nadużyć ze strony pracodawcy, który wymaga od pracownika niepełnosprawnego wykonywania czynności wykraczających poza opis stanowiska, czy postanowienia umowy o pracę, wymagających dużej sprawności fizycznej, to pracownik powinien zgłaszać takie naruszenia do Państwowej Inspekcji Pracy. - Państwowa Inspekcja Pracy, jest organem uprawnionym do udzielania porad z zakresu prawa pracy. Jest to także organ ustawowo powołany do nadzoru i kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy, ścigania wykroczeń przeciwko prawom pracownika oraz innych osób wykonujących pracę zarobkową – wskazuje przedstawicielka ministerstwa.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.