Pracodawcy często proszą Zakład Ubezpieczeń Społecznych o skontrolowanie, czy ich pracownik, który ma zwolnienie lekarskie jest rzeczywiście chory, oraz czy wykorzystuje e-ZLA zgodnie z jego przeznaczeniem. Tymczasem taką kontrolę pracodawca może przeprowadzić we własnym zakresie. Uprawnieni do tego są pracodawcy, którzy w swoich firmach zatrudniają powyżej 20 pracowników. W mniejszych firmach – kontrolę przeprowadza ZUS.
- Szef firmy nie musi czekać aż my zajmiemy się skontrolowaniem tego, co pracownik robi w czasie swojego zwolnienia. Może to zrobić sam lub zlecić ją pracownikowi kadr - mówi Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. I dodaje: - Ważne jest jednak to żeby osoba kontrolująca znała przepisy określające zasady postępowania przy przeprowadzaniu kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, a także przepisy o ochronie danych osobowych, powinna to być także osoba ciesząca się dobrą opinią i budząca zaufanie.
Rzeczniczka wskazuje, że pracodawca może także zlecić przeprowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich firmie zewnętrznej. W takim przypadku umowa zawarta pomiędzy pracodawcą a firmą zewnętrzną powinna określać zakres i cel przetwarzania danych osobowych pracownika, których administratorem nadal pozostaje pracodawca. - Zarówno pracownik, który wybiera się na kontrolę, jak i firma zewnętrzna muszą mieć imienne upoważnienie oraz dokument potwierdzający tożsamość, który jest wpisany w upoważnieniu – przypomina Iwona Kowalska-Matis.
Czytaj również: Choroba na urlopie? Podaj aktualny adres pobytu na zwolnieniu lekarskim>>
Kogo pracodawca może skontrolować?
Pracodawca może skontrolować pracownika, któremu wypłaca:
- Wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy z powodu choroby
- Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego,
- Zasiłek opiekuńczy,
- Świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.
Kontrola może być wykonana bez względu na wskazania lekarskie, tj. zarówno, gdy na zwolnieniu jest adnotacja „chory powinien leżeć", jak i w przypadku adnotacji „chory może chodzić" i może dotyczyć zarówno pracownika, jak i osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia.
- Pracodawcy najczęściej kontrolują tych pracowników, którzy często korzystają ze zwolnień lekarskiej oraz tych, których podejrzewają o to, że wykorzystują swoje e-ZLA niezgodnie z jego przeznaczeniem, czyli np. pracują dla innej firmy lub wyjeżdżają na dodatkowe wakacje – wyjaśnia Kowalska-Matis.
Jak twierdzi, pracodawca może skontrolować pracownika zarówno w miejscu zamieszkania, jak i w miejscu czasowego pobytu oraz w miejscu pracy lub w miejscu prowadzenia działalności pozarolniczej, jeżeli posiada informacje, że jego pracownik jest również zatrudniony u innego pracodawcy, wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz innego podmiotu albo równocześnie prowadzi działalność pozarolniczą.
Konsekwencje nieprawidłowego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego
Pracownik, który w czasie niezdolności do pracy orzeczonej zwolnieniem lekarskim wykonuje pracę zarobkową albo wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego celem, traci prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego - za cały okres objęty zwolnieniem lekarskim.
Na stronie ZUS dostępny jest poradnik dla pracodawców.
Szczegółowy tryb i zasady przeprowadzania kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz wzory dokumentów określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
