Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. Nr 70, poz. 650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.w.j. określa wymagania bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym, używanych w transporcie wewnętrznym zakładów pracy. Zgodnie z § 4 ust. 1 r.b.h.w.j. do obsługi wózka może być dopuszczony pracownik, który ukończył 18 lat i uzyskał:
1) uprawnienia operatora, zgodnie z odrębnymi przepisami, lub
2) imienne zezwolenie do obsługi wózka wystawione przez pracodawcę, ważne na terenie zakładu pracy tego pracodawcy.

Zobacz także: Kto powinien przeszkolić pracowników w ramach obsługi wózków z ramienia pracodawcy?>>

Wyjaśnienie uprawnień operatora, o jakich mowa § 4 ust. 1 pkt 1 r.b.h.w.j. zostało zawarte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych , budowlanych i drogowych. (Dz. U. Nr 118, poz. 1263) – dalej r.b.h.e.m. oraz w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 z późn. zm.) – dalej r.s.k.u.t.
Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Gospodarki dokumentami potwierdzającymi kwalifikacje do obsługi wózka jezdniowego z napędem silnikowym są alternatywnie:
1) zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez organ właściwej jednostki Urzędu Dozoru Technicznego na podstawie r.s.k.u.t. lub
2) książka operatora wydana przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego na podstawie r.b.h.e.m. lub
3) imienne zezwolenie wydane przez pracodawcę po spełnieniu warunku określonego w § 4 ust. 2 r.b.h.w.j.
Osoby, których kwalifikacje zostały potwierdzone przez Urząd Dozoru Technicznego (posiadające zaświadczenie kwalifikacyjne) lub Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego (posiadające książką operatora) uprawnione są do obsługi wózków jezdniowych na terenie całego kraju, podczas gdy imienne zezwolenie wydane przez pracodawcę ważne jest tylko na terenie zakładu pracy.

Zobacz także: Uprawnienia operatora wózka jezdniowego>>

@page_break@

Zgodnie z § 4 ust. 2 r.b.h.w.j. imienne zezwolenie może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Wyznaczonymi jednostkami mogą być ośrodki szkoleniowe prowadzące szkolenia dla kierowców wózków jezdniowych, np. ODKMG w Mysłowicach.
Pracodawca może prowadzić szkolenie dla kierowców wózków we własnym zakresie (wykorzystywać do nauki własny sprzęt i zatrudniać jako wykładowców i instruktorów swoich pracowników) lub korzystać z ośrodków szkoleniowych zewnętrznych. Zorganizowanie szkolenia dla kierowców wózków przez pracodawcę w celu wydania pracownikowi imiennego zezwolenia jest obligatoryjne.

Zobacz także: Czy kierowca wózka jezdniowego podnośnikowego oprócz posiadania zaświadczenia o ukończeniu kursu powinien przejść dodatkowe szkolenie wstępne na stanowisku pracy?>>

Jeżeli pracownik przedstawi pracodawcy zaświadczenie o ukończeniu szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez inny podmiot (np. przez poprzedniego pracodawcą, ośrodek szkoleniowy zewnętrzny), pracodawca w procesie szkolenia pracownika może uwzględnić odbyte szkolenie.
Pracownik, który posiada ukończony pozytywnie stosowny kurs operatora wózka zorganizowany przez pracodawcę na podstawie programu opracowanego i zatwierdzonego przez ODKMG w Mysłowicach lub uprawniony, zewnętrzny ośrodek szkoleniowy zgodnie z właściwym programem, powinien posiadać także imienne zezwolenie do obsługi wózka wystawione przez pracodawcę, ważne na terenie jego zakładu pracy.
Zgodnie z § 6 r.s.k.u.t. rodzaje urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji określa załącznik nr 2 do r.s.k.u.t. Wskazano z nim 3 kategorie uprawnień do obsługi:
III WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe prowadzone i zdalnie sterowane;
II WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe z wyłączeniem specjalizowanych;
I WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe z podaniem rodzaju wózka specjalizowanego. Rodzaj wózka specjalizowanego: a) w tym z operatorem podnoszonym z ładunkiem, b) w tym z wysięgnikiem.

Zobacz także: Obsługę i konserwację maszyn można powierzyć tylko wykwalifikowanym pracownikom>>

Załącznik nr 1 do r.b.h.e.m. dotyczy maszyn i urządzeń technicznych stosowanych przy robotach ziemnych, budowlanych i drogowych, do obsługi których wymagane jest odbycie szkolenia i uzyskanie pozytywnego wyniku ze sprawdzianu. W grupie III załącznika nr 1 wskazano maszyny do transportu pionowego, do których zaliczono wózki podnośnikowe i platformowe z napędem silnikowym oraz wózki podnośnikowe i platformowe akumulatorowe.
Podsumowując, pracodawca sam może przeprowadzić kurs obsługi wózków widłowych (unoszących, naładownych, podnośnikowych) według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez ODKMG w Mysłowicach. Pracodawca samodzielnie przeprowadzający szkolenie oprócz imiennych zezwoleń, nie może nadawać uprawnień operatora zgodnie z odrębnymi przepisami.

Zobacz także: Czy pracownicy obsługujący wózki podnośnikowe muszą stosować kaski ochronne?>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.