Hakowy

Dla pracownika odpowiedzialnego za zawieszanie ładunku na haku dźwigu, suwnicy, żurawia itp. urządzeń nie są co prawda wymagane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 z późn. zm.) - r.k.o.k., dodatkowe kwalifikacje takie jak na stanowisku obsługującego suwnice lub żurawie, jednakże gdy spojrzy się na potrzebę posiadania odpowiedniej wiedzy i umiejętności w zakresie prawidłowego zawieszania i przemieszczania ładunków, prawidłowego użycia zawiesi, a także ze względu na bezpieczeństwo przenoszonych ładunków oraz bezpieczeństwo innych pracowników, zasadnym wydaje się zdobycie przez hakowego takich samych uprawnień jak na stanowisku obsługującego suwnice lub żurawie. Samo przeszkolenie pracownika na stanowisku hakowego z bezpiecznej obsługi danego urządzenia, tzw. instruktaż stanowiskowy, może nie być wystarczający, aby posiąść odpowiednią wiedzę i umiejętności na temat prawidłowego zawieszania i przemieszczania ładunków, prawidłowego użycia zawiesi, a także ze względu na bezpieczeństwo przenoszonych ładunków oraz bezpieczeństwo innych pracowników.

Stanowiska wymagające specjlanych kwalifikacji

Rodzaje urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, określa załącznik nr 2 do r.k.o.k.: suwnice, żurawie, wciągarki i wciągniki, z wyjątkiem urządzeń z napędem ręcznym wszystkich mechanizmów, układnice do składowania ładunków w magazynach, układarki do układania torów, dźwigi, z wyjątkiem dźwigów osobowych, dźwigów towarowych ze sterowaniem zewnętrznym, dźwigów towarowych małych i urządzeń do transportu osób niepełnosprawnych, wyciągi towarowe i wyciągi statków, podesty ruchome, z wyjątkiem załadowczych podestów burtowych, dźwignice linotorowe, urządzenia do manipulacji kontenerami, osobowe i towarowe koleje linowe oraz wyciągi narciarskie, pomosty ruchome z zespołami napędowymi w przystaniach promowych, zbiorniki stałe z zespołami napędowymi na skroplone gazy węglowodorowe oraz zbiorniki przenośne o pojemności powyżej 350 cm[3] - w zakresie napełniania, urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych.
W pkt 1 załącznika nr 2 do r.k.o.k. wpisano takie urządzenia jak: suwnice, żurawie, wciągarki i wciągniki, z wyjątkiem urządzeń z napędem ręcznym wszystkich mechanizmów. Dla takich urządzeń potrzebne jest posiadanie kwalifikacji przy obsłudze i konserwacji.

Przeszkolenie hakowego nie jest obowiązkowe

Zdobycie dodatkowych uprawnień wskazanych w r.k.o.k. przez hakowego, a nie tylko poprzestanie na instruktażu stanowiskowym, wydaje się być także dodatkowo zasadne, ponieważ hakowy na terenie, np. budowy współpracuje i porozumiewa się z dźwigowym obsługującym np. dźwig, suwnicę, a tego typu zagadnienia na pewno będą lepiej omówione i przećwiczone w trakcie szkolenia do egzaminu UDT niż tylko przekazane przez bezpośredniego przełożonego w momencie instruktażu stanowiskowego.
Jeżeli pracodawca, nie mając takiego obowiązku, nie chce wysyłać hakowego na odrębne szkolenie dla dźwigowego, gdyż najczęściej z pracownikiem na takim stanowisku współpracuje hakowy, może dla hakowego zorganizować szkolenie na podstawie odpowiedniego programu kończące się kończyć egzaminem wewnętrznym, po zdaniu którego, hakowy otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu szkolenia.
Jednostka Certyfikująca Osoby UDT-CERT (JCO UDT-CERT) oferuje, zgodnie z procesem certyfikacji, dobrowolną certyfikację osób wykonujących czynności sygnalisty-hakowego.

Jest to certyfikacja osób odpowiedzialnych za:

  • zawieszanie i odczepianie ładunku,
  • użycie właściwego osprzętu dźwigowego i wyposażenia,
  • zainicjowanie zamierzonego ruchu dźwignicy i ładunku (jeśli ma to zastosowanie),
  • przekazywanie sygnału do operatora dźwignicy.

Program Certyfikacji Osób Wykonujących Czynności Sygnalisty-Hakowego został opracowany i wprowadzony w życie w marcu 2012 r. W Programie Certyfikacji Osób Wykonujących Czynności Sygnalisty-Hakowego określono m.in. warunki i wymagania dla osób ubiegających się o certyfikację, obowiązki osób obsługujących urządzenia techniczne, a także wskazano warunki prowadzenia egzaminu i jego zakresu dla osób ubiegających się o uzyskanie certyfikatu.

W załącznikach do Programu Certyfikacji Osób Wykonujących Czynności Sygnalisty-Hakowego wskazano:

  1. Wzór wniosku o certyfikację i ponowną certyfikację.
  2. Zakres wiedzy teoretycznej i praktycznej - tematyka egzaminacyjna dla osób ubiegających się o uzyskanie certyfikatu.
  3. Protokół egzaminacyjny.
  4. Wzory certyfikatów dla osób obsługujących urządzenia techniczne.

Szkolenie prowadzone na podstawie programu szkoleniowego dla hakowego powinno składać się z części teoretycznej i praktycznej. Zakres tematyczny szkolenia (teoretycznego i praktycznego) hakowego powinien obejmować m.in. zagadnienia bhp dotyczące bezpieczeństwa przenoszonych ładunków, charakterystykę urządzeń dźwigowych, ogólne wiadomości o dozorze technicznym, zasady posługiwania się umownymi znakami z dźwigowym oraz szczegółowe wymagania dotyczące zawiesi i sprzętu pomocniczego stosowanego do przenoszenia ładunków za pomocą dźwignic.
Szkolenie powinno kończyć się egzaminem przed Komisją egzaminacyjną powołaną przez Dyrektora Oddziału terenowego UDT, po zdaniu którego, hakowy otrzymuje certyfikat Osoby Wykonującego Czynności Sygnalisty-Hakowego.