Z raportu ZUS podsumowującego dwa lata funkcjonowania e-Składki, do którego dotarło Prawo.pl wynika, że wdrożenie nowych zasad rozliczeń przyniosło wiele korzyści. Od 1 stycznia 2018 r. wszystkie składki wpłacane są bowiem na indywidualny numer rachunku składkowego (NRS) jednym zwykłym przelewem. ZUS rozdziela wpłaty na pokrycie składek na ubezpieczenia i fundusze, a następnie rozlicza je począwszy od najstarszej należności.
Czytaj więcej: Dzięki e-składce system emerytalny bardziej szczelny>>
W efekcie zamiast trzech lub czterech wpłat do ZUS wpływa tylko jedna, łączna. Dodatkowo użycie NRS do identyfikacji wpłaty z kontem płatnika wyeliminowało potrzebę podawania na wpłacie danych takich jak NIP/REGON/PESEL, numer deklaracji, okres za który opłacane były składki (9 danych), które decydowały o identyfikacji wpłaty oraz o sposobie jej rozliczenia. Poza tym zaletą rozwiązania polegającego na rozliczeniu wpłaty na najstarsze należności jest zatrzymanie narastania odsetek za zwłokę.
NRS dla ponad 7,1 mln płatników składek
Pierwsze zmiany wprowadzone zostały już pod koniec III kwartału 2017 r. i polegały na utworzeniu indywidualnych numerów rachunków składkowych (NRS) dla wszystkich zarejestrowanych płatników składek. W IV kwartale 2017 r. wszyscy płatnicy składek otrzymali informację o nadanych im NRS.
Z danych ZUS wynika, że na dzień 31 grudnia 2017 r. wygenerowane zostały numery dla ponad 7,1 mln płatników składek, w tym dla 2,5 mln aktywnych i dla 4,6 mln nieaktywnych płatników. Do poinformowania w 2017 r. wybrano wszystkich płatników aktywnych oraz nieaktywnych z zadłużeniem powyżej 11,60 zł, do których do końca 2017 r. wysłanych zostało prawie 3,8 mln listów z informacją o NRS. W tamtym czasie, jak twierdzi ZUS, na salach obsługi klientów obsłużonych zostało ponad 38 tys. płatników - tylko w zakresie udzielania informacji o NRS.
Co więcej, każdy nowo zarejestrowany płatnik składek jest na bieżąco informowany przez ZUS o nadanym mu numerze rachunku składkowego.
Wpłaty przekazywane są na najstarsze zaległości
Już 2 stycznia 2018 r. ZUS przyjął i zaksięgował na kontach płatników składek wpłaty według nowych zasad (34 tys. płatników dokonało 36 tys. wpłat na kwotę 67 mln zł). Środki te były widoczne na profilu PUE (czyli Platformie Usług Elektronicznych), a wpłaty zostały podzielone na pokrycie składek na wszystkie ubezpieczenia i fundusze, na które płatnik miał obowiązek ich opłacania.
W pierwszej dekadzie stycznia około 11 proc. kwoty wpłaconych składek rozliczonych zostało na najstarsze należności. - Wyniki pierwszych dni funkcjonowania nowych zasad opłacania i rozliczania składek pobieranych przez ZUS potwierdziły najwyższy stopień przygotowania Zakładu do wdrażanych zmian – czytamy w raporcie.
Czytaj również: Ubezpieczeni z krótkim stażem dłużej poczekają na zasiłek chorobowy>>
Jak to wyglądało w liczbach?
Z danych ZUS wynika, że o ile w 2018 r. wpłaty na NRS wyniosły w sumie 257,2 mld zł, o tyle w 2019 r. kwota ta zwiększyła się o 9,4 proc. i wyniosła 281,4 mld zł. Większa była też liczba wpłat na NRS, czyli numery rachunków składkowych. W 2018 r. wyniosła 30,4 mln wpłat, podczas gdy w 2019 r. - 31,5 mln wpłat.
W okresie od stycznia do grudnia 2019 r. średni miesięczny poziom kwoty wpłat kształtował się na poziomie 23 451,1 mln zł (w okresie 12 miesięcy 2018 r. – 21 435,2 mln zł).
Zmalały natomiast, i to znacząco, wpłaty na błędny NRS. W 2018 r. takich wpłat dokonano 346, a w 2019 r. – 433. Dla porównania w 2017 r. ZUS odnotował 271 732 wpłaty. To spadek o 99,9 proc.
Informacje za 2019 r. ostatni raz w wersji papierowej
Według ZUS, wprowadzenie nowych zasad rozliczeń umożliwiło także bieżące informowanie płatników składek o stanie należności na ich kontach. W 2018 r. ZUS przekazywał płatnikom informacje o sposobie rozliczenia wpłat na NRS, a od 2019 r. rozpoczął coroczne wysyłanie informacji do wszystkich płatników składek o rozliczeniu wpłat dokonanych w danym roku i stanie należności na koniec roku.
Sprawdź również książkę: Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zaopatrzenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem >>
Informacje o sposobie rozliczenia wpłat na NRS dokonanych w roku 2019 płatnikom składek mają być przekazane w styczniu 2020 r. Informację te ma otrzymać ponad 3 037 tys. płatników. Dla około 1 045 tys. płatników, którzy nie mają konta na PUE ZUS, do listu zostanie dołączona dodatkowa informacja o korzyściach założenia konta na PUE oraz zapowiedź, że od 2021 r. informacja ta będzie dostępna tylko elektronicznie na kontach płatników w PUE ZUS. Oznacza to, że informacja za rok 2019 w formie papierowej zostanie przekazana po raz ostatni.
Skąd biorą się błędy w NRS
Jak już wspomnieliśmy, wdrożenie projektu e-Składka ograniczyło w istotny sposób wpływ błędnych wpłat do ZUS. W latach 2018 - 2019 liczba błędnych wpłat spadła w porównaniu z rokiem 2017 o 99,9 proc. W 2017 r. takich wpłat było 271 732, a w 2019 r. – 433. Tak więc udział błędnych wpłat w stosunku do wszystkich dokonanych wpłat jest minimalny i - podobnie jak w roku 2018 - wynosi 0,001 proc.
Główną przyczyną błędnych wpłat na NRS jest pomyłka (tzw. czeski błąd) w opisie 26 znakowego numeru rachunku składkowego (NRS). Jak zapewnia ZUS, pomyłka ta naprawiana jest przy dokonywaniu kolejnej, już poprawnej wpłaty.
Na koniec grudnia 2019 r. spośród płatników aktywnych, którzy od stycznia 2019 r. dokonali wpłaty na błędny NRS - prawidłowej wpłaty brakowało tylko na 14 kontach aktywnych płatników (z tego na 12 kontach płatników, którzy wpłat na błędny NRS dokonali w grudniu 2019 r.).
Jak zapewnia ZUS, błędna wpłata na NRS jest bezzwłocznie zwracana nadawcy, tak aby płatnik mógł ponownie, poprawnie opłacić składki.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
