Do Kodeksu postępowania administracyjnego wprowadzono znaną z innych gałęzi prawa instytucje procesową dającą stronie prawo do zrzeczenia się z przysługującego jej środka zaskarżenia. Zgodnie z art. 127a § 1 i 2 k.p.a. w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję. Przy czym z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna.
Oznacza to, że skutkiem zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania jest wykonalność i niezaskarżalność decyzji w administracyjnym i w sądowoadministracyjnym postępowaniu. Po myśli natomiast art. 107 § 1 pkt 7 k.p.a. organ ma obowiązek pouczyć strony o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach tego zrzeczenia, a więc braku możliwości skorzystania z przysługujących im środków zaskarżenia od decyzji. Przy czym wydaje się, że należy opowiedzieć się jednak za poglądem, że zrzeczenie to nie prowadzi do wygaśnięcia uprawnień procesowych umożliwiających wszczęcie administracyjnego postępowania w trybach nadzwyczajnych, gdyż dotyczą one co do zasady decyzji ostatecznych, zaś nawet wydanie prawomocnego orzeczenia przez sąd nie zawsze zamyka drogę do weryfikacji decyzji lub postanowienia w trybie nadzwyczajnym (zob. uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5.06.2017 r., II GPS 1/17).
Zobacz cały komentarz praktyczny w Serwisie Budowlanym >>>
Wydaje się, że należy pozostawić drogę prawną do wyeliminowania z obrotu prawnego rażąco wadliwych stosunków prawnych ukształtowanych w drodze decyzji administracyjnej. Pomimo więc tego, że zgodnie z intencją ustawodawcy zrzeczenie ma charakter nieodwołalny i nie może zostać złożone na przyszłość (tj. przed wydaniem rozstrzygnięcia w sprawie), to w ocenie autora należy także dopuścić możliwość podważenia złożonego zrzeczenia poprzez powołanie się na wady oświadczenia woli. Trudno byłoby bowiem akceptować skutki prawne takiego zrzeczenia, które zostało uzyskane podstępem, groźbą bezprawną, czy też zostało złożone przez osobę będącą w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.
Ponadto na zakończenie należy podkreślić, że w uzasadnieniu do analizowanej nowelizacji k.p.a. wskazano na wymóg zachowania formy pisemnej dla składanego zrzeczenia. Niemniej zdaje się, że dla zachowania wskazanego wymogu wystarczającym powinno być także złożenie przez stronę ustnego oświadczenia do protokołu w siedzibie właściwego organu.
