Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .

Czy organ I instancji, który wydał decyzję pozytywną na budowę budynku mieszkalno-usługowego oraz rozbiórkę istniejącego budynku mieszkalnego ma podstawy wznowić postępowanie, gdy wystąpi o to osoba niebędąca właścicielem przedmiotowej działki, jak również niebędąca stroną przedmiotowego postępowania, która mieszka w budynku przeznaczonym do rozbiórki?

Osoba zamieszkująca budynek przeznaczony do rozbiórki przepisała matce właścicielki działki zawierając z nią ustną umowę, że będzie mogła dożywotnio zostać w danym budynku. Umowa notarialna nie została zawarta, która mogłaby potwierdzić stanowisko wnioskującego.


Jakie stanowisko powinien zająć organ wydający pozwolenie na budowę?


Odpowiedź
Brak jest podstaw do wznowienia postępowania w sprawie pozwolenia na budowę, gdy brak legitymacji procesowej po stronie wnioskodawcy jest jednoznaczny i nie budzi żadnych wątpliwości, w szczególności gdy podanie o wznowienie postępowania w sprawie pozwolenia na budowę składa osoba, która niewątpliwie nie jest i w czasie, gdy toczyło się postępowanie, o którego wznowienie wnosi nie była właścicielem, użytkownikiem wieczystym, ani zarządcą nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania obiektu budowlanego.

Uzasadnienie

Wznowienie postępowania zaliczane jest do trybów nadzwyczajnych postępowania. Z przepisu art. 145 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267) – dalej k.p.a. wynika, że uzasadnieniem dla wznowienia postępowania jest istnienie jednej z wymienionych w nim enumeratywnie okoliczności.

Jedną z podstaw wznowienia jest okoliczność, że strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu – zob. art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia, które stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy – zob. art. 149 k.p.a.


Z okoliczności sprawy wynika, że wnioskodawca domaga się wznowienia postępowania w sprawie pozwolenia na budowę budynku mieszkalno-usługowego oraz rozbiórkę istniejącego budynku mieszkalnego. Zgodnie z treścią art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 z późn. zm.) – dalej pr. bud., stronami postępowania w sprawie pozwolenia na budowę są właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu. Przez obszar oddziaływania obiektu należy rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w sposobie zagospodarowania terenu –zob. art. 3 pkt 20 pr. bud.


Jak wskazał NSA w wyroku z dnia 9 października 2007 r., II OSK 1321/06, LEX 347949, przy ocenie czy podmiot jest stroną postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę, nie ma znaczenie czy został naruszony interes prawny tego podmiotu, a jedynie to, czy interes taki podmiotowi przysługiwał. Interes prawny strony postępowania w sprawie pozwolenia na budowę jestem ściśle związany z wyznaczeniem obszaru oddziaływania obiektu. Wnioskodawca domagający się wznowienia postępowania w sprawie pozwolenia na budowę, powołując się na swój indywidualny interes prawny, powinien wykazać, że jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym, ani zarządcą nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania obiektu budowlanego.


Odmowa wznowienia postępowania na podstawie art. 149 § 3 k.p.a. może nastąpić, gdy brak interesu prawnego uzasadniającego nadanie przymiotu strony w rozumieniu art. 28 ust. 2 pr. bud. jest jednoznaczny i nie budzi żadnych wątpliwości.


NSA w wyroku z dnia 18 stycznia 2011 r., II OSK 95/10, LEX 953098 podkreślił, że w sytuacji, gdy z treści wniosku o wznowienie postępowania w sposób oczywisty i niebudzący żadnych wątpliwości wynika, że wnioskodawca nie ma przymiotu strony postępowania wznowieniowego, to zbędne jest przeprowadzanie przez organ postępowania rozpoznawczego i wyjaśnianie tej kwestii.


Uzasadniając powyższą tezę Sąd wskazał, że we wstępnym etapie postępowania wznowieniowego organ może uznać, że żądanie pochodzi od osoby niebędącej stroną tego postępowania i wydać decyzję o odmowie wznowienia postępowania na podstawie art. 149 § 3k.p.a. (aktualnie postanowienie), jeżeli brak legitymacji procesowej po stronie tej osoby nie budzi żadnych wątpliwości.


Przykładowo może to nastąpić w sytuacji, gdy wnioskodawca nie powołuje się na własny interes prawny, lecz na potrzebę ochrony praworządności, interes społeczny lub niezadowolenie z działalności administracji publicznej, co do sposobu załatwienia określonej sprawy jak również w przypadku, gdy wnioskodawca powołuje się na interes prawny, lecz z samej treści wniosku wynika w sposób oczywisty, że wnoszący podanie takiego interesu prawnego we wszczęciu postępowania wznowieniowego nie ma np. podanie o wznowienie postępowania w sprawie pozwolenia na budowę składa osoba, która niewątpliwie nie jest i w czasie, gdy toczyło się postępowanie, o którego wznowienie wnosi nie była właścicielem, użytkownikiem wieczystym, ani zarządcą nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania obiektu budowlanego.


Może mieć miejsce również taka sytuacja, gdy prawdopodobne jest, że komuś przysługiwał przymiot strony postępowania zakończonego decyzją ostateczną np. postępowania w sprawie pozwolenia na budowę w związku z tym, że był on właścicielem nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania obiektu budowlanego, lecz osoba ta w dacie złożenia podania o wznowienie postępowania nie posiada już interesu prawnego, którego istnienie uzasadniałoby uznanie jej za stronę postępowania wznowieniowego (np. w związku ze zbyciem nieruchomości).


Oczywisty i niebudzący wątpliwości brak interesu prawnego podmiotu składającego wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. daje więc podstawę do odmowy wznowienia postępowania. Stan faktyczny sprawy wskazuje, że wnioskodawca występujący z podaniem o wznowienie jest osobą nie będącą właścicielem działki, jak również nie będącą stroną postępowania zakończonego wydaniem decyzji w sprawie pozwolenia na budowę oraz rozbiórkę istniejącego budynku mieszkalnego. Osoba ta, zamieszkując w budynku przeznaczonym do rozbiórki, posiada niewątpliwie interes faktyczny w kwestionowaniu ostatecznej decyzji wydanej w przedmiotowej sprawie.


Nawet jeśliby przyjąć, że źródłem interesu prawnego wnioskodawcy byłaby norma prawa cywilnego – umowa dożywocia to dla uznania ważności istnienia tej umowy konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego. Dla zawarcia umowy o dożywocie, zawierającej zobowiązanie do przeniesienia własności nieruchomości, forma aktu notarialnego ma charakter formy ad solemnitatem, a zatem jej niezachowanie pociąga za sobą bezwzględną nieważność czynności prawnej – zob. wyrok SN z dnia 29 stycznia 1999 r., I CKU 86/98, LEX 405604.

Pytanie pochodzi z programu Serwis Budowlany .