Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych mają obowiązek utworzyć pracodawcy, którzy zatrudniają na dzień 1 stycznia danego roku kalendarzowego co najmniej 20 pracowników (chociaż nie jest to obowiązek bezwarunkowy). Mali pracodawcy, zatrudniający mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, mogą fakultatywnie tworzyć Fundusz lub wypłacać świadczenie urlopowe (art. 3 ust. 3 ustawy o zfśs).
 
 
Czy jest jakaś różnica pomiędzy świadczeniem urlopowym a tzw. wczasami pod gruszą?
 
„Wczasy pod gruszą” to potoczna nazwa świadczenia w postaci dopłaty do kosztów wypoczynku organizowanego indywidualnie przez pracownika. Nie można tego świadczenia utożsamiać ze świadczeniem urlopowym, gdyż charakter i zasady ich wypłaty są odmienne. Dopłaty w formie wczasów pod gruszą są najczęściej rodzajem pomocy finansowej udzielanej osobom, które nie korzystają z zorganizowanego wypoczynku, lecz same organizują ten wypoczynek. Wczasy pod gruszą są zwolnione od opodatkowania do kwoty 380 zł rocznie.
Świadczenie urlopowe jest alternatywną formą dofinansowania wypoczynku pracownika. Gdy w zakładzie pracy wypłacane są świadczenia urlopowe przysługują one wszystkim pracownikom; warunkiem jego otrzymania jest skorzystanie przez pracownika z urlopu wypoczynkowego w wymiarze minimum 14 kolejnych dni kalendarzowych. Aby uzyskać świadczenie pracownik nie musi składać żadnego wniosku, a podatek odprowadza się od całej kwoty świadczenia.