Jak poinformowano po wtorkowym posiedzeniu Rady Ministrów, nowe przepisy wdrażają do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE, regulującą zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych. W projekcie doprecyzowano niektóre rozwiązania, które budziły wątpliwości interpretacyjne.

Uregulowano zagadnienia dotyczące mikroorganizmów i organizmów genetycznie zmodyfikowanych, które dotyczą:
- prowadzenia zakładów inżynierii genetycznej,
- zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMM),
- zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO),
- transgranicznego przemieszczania organizmów genetycznie zmodyfikowanych.

Nowe definicje
Dotychczasową definicję „zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych” zastąpiono definicjami - „zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych” oraz „zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych”.
Wprowadzono także definicję „zakładu inżynierii genetycznej”. Będą to pomieszczenia, budynki, laboratoria lub ich zespoły, przystosowane i przeznaczone do zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych lub organizmów genetycznie zmodyfikowanych. Uregulowano zasady przeprowadzania oceny zagrożenia. Wprowadzone normy mają zastosowanie zarówno do przypadków zamkniętego użycia GMM i GMO. Wymagania dotyczące szczegółowych rodzajów środków bezpieczeństwa stosowanych w zakładach inżynierii genetycznej przewidziane dla poszczególnych kategorii zamkniętego użycia GMM i GMO oraz klasyfikację mikroorganizmów i organizmów wykorzystywanych podczas ich zamkniętego użycia zostaną określone w rozporządzeniu.

Minister środowiska wyda zgody
Za zagadnienia dotyczące GMO będzie odpowiedzialny minister środowiska, który ma wydawać zgody i zezwolenia na:
- prowadzenie zakładów inżynierii genetycznej,
- zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych,
- zamknięte użycie organizmów genetycznie zmodyfikowanych,
- zamierzone uwolnienie organizmów genetycznie zmodyfikowanych do środowiska,
- wprowadzenie do obrotu produktów GMO.

Nowe środki bezpieczeństwa
Projekt nowelizacji zawiera przepisy wspólne dla działań zamkniętego użycia dotyczące: zasad przygotowywania oceny zagrożenia przed rozpoczęciem zamkniętego użycia, rodzajów środków bezpieczeństwa stosowanych w zakładach inżynierii genetycznej, zasad dotyczących udostępniania informacji w zakresie zamkniętego użycia GMM i GMO oraz funkcjonowania Komisji do spraw GMM i GMO. Przy podejmowaniu decyzji w sprawie zamkniętego użycia GMM i GMO podstawowym kryterium będą warunki bezpieczeństwa, które obejmują: szczegółowe środki bezpieczeństwa przewidziane dla poszczególnych kategorii zamkniętego użycia, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe osób dokonujących działań zamkniętego użycia, sposób postępowania z odpadami, cechy zakładów inżynierii genetycznej i ich wyposażenia, które mają bezpośredni wpływ na izolację przestrzenną GMM lub GMO oraz charakterystykę GMM, GMO i organizmów macierzystych.
Każde zamknięte użycie musi odbywać się w zakładzie inżynierii genetycznej posiadającym zezwolenie ministra środowiska. Określono zakres danych zawartych we wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie zakładu inżynierii genetycznej oraz tryb składania takich wniosków. Wzory wniosków o wydanie zezwolenia na prowadzenie zakładu inżynierii genetycznej zostaną określone w rozporządzeniu.
Uregulowano zasady prowadzenia: Rejestru Zakładów Inżynierii Genetycznej, Rejestru Zamkniętego Użycia Mikroorganizmów Genetycznie Zmodyfikowanych oraz Rejestru Zamkniętego Użycia Organizmów Genetycznie Zmodyfikowanych.

Cztery kategorie zamkniętego użycia
Określono zasady podejmowania prac zamkniętego użycia GMM. W zależności od stopnia zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska wyróżnia się cztery kategorie (I do IV). Do wniosku o wydanie zgody w przypadku III lub IV kategorii - musi być dołączony plan postępowania na wypadek awarii. Wniesienie wniosku o wydanie decyzji na zamknięte użycie GMM kategorii III lub IV musi być poprzedzone powołaniem komisji do spraw awarii. Projekt planu będzie konsultowany m.in. z ministrem środowiska, szefem ABW, wojewodą, wojewódzkim inspektorem sanitarnym, wojewódzkim lekarzem weterynarii, Głównym Inspektorem Sanitarnym, MSW oraz komendantem Wojskowego Ośrodka Medycyny Prewencyjnej. Przesłanką wpływającą na podwyższenie lub obniżenie kategorii zamkniętego użycia GMM jest skala zamkniętego użycia. Zgody na zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych będą wydawane na czas nieokreślony.

Awarie i ratownictwo
O wystąpieniu awarii, przebiegu akcji ratowniczej i jej wynikach, powinny zostać poinformowane państwa członkowskie UE, jeżeli ich terytoria mogą zostać narażone na skutki awarii, a także Komisja Europejska.
Obecny system wydawania zgód na zamknięte użycie GMO zastąpiony zostanie wydawaniem zezwoleń na prowadzenie zakładu inżynierii genetycznej oraz zgody na zamknięte użycie GMM I GMO.
Przepisy projektu ustawy nie mają zastosowania do żywności i produktów leczniczych zawierających, składających się lub wytworzonych z organizmów genetycznie zmodyfikowanych oraz do organizmów genetycznie zmodyfikowanych i pasz. Nie będą też stosowane do magazynowania, hodowania, transportu, niszczenia, usuwania, lub wykorzystywania mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych, które zostały wprowadzone do obrotu na podstawie decyzji Komisji Europejskiej albo na podstawie decyzji państwa członkowskiego Unii Europejskiej w sprawie ich wprowadzenia do obrotu.

Zmiany w innych ustawach
Nowe przepisy powodują zmiany w kilku innych ustawach w tym m.in.: o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, o Inspekcji Ochrony Środowiska, Prawie ochrony środowiska, Prawie farmaceutycznym, o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.