Pomysł ten przedstawiony został w opublikowanym 15 kwietnia br. raporcie Capital Strategy, „Restrukturyzacja finansowa po epidemii Covid-19. Propozycja specjalnego pozasądowego postępowania restrukturyzacyjnego”.
Specjalne zasady na trudny czas
Jego autorzy - Stefan Kawalec, Katarzyna Błażuk i Dariusz Jaszczyński - twierdzą, że przy zastosowaniu normalnych procedur restrukturyzacji, uporanie się z balastem niespłacalnych długów i nieściągalnych należności, jakie pojawią się na skutek obecnego kryzysu, trwałoby lata, przez co niepotrzebnie upadłoby wiele dobrych, mających perspektywy, firm. I powołują się na precedens z pierwszej połowy lat 90. XX w., kiedy to wobec przytłoczenia firm niespłacalnymi długami, ustawa z 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków wprowadziła na okres trzech lat specjalną przyspieszoną procedurę restrukturyzacyjną, tzw. bankowe postępowanie ugodowe. - Pozwoliło to przywrócić do życia wiele firm, przyczyniając się do uratowania setek tysięcy miejsc pracy - twierdzą autorzy opracowania.
Cena promocyjna: 79.2 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Rzecznik: Banki nie mogą zastąpić sądów
- Mam wiele obaw co do słuszności przyznania bankom tak dużych kompetencji. Niektóre zaproponowane mechanizmy są podobne to tych, które zostały już zakwestionowane w krajowym porządku prawnym, jako krzywdzące klientów podmiotów rynku finansowego. Warto więc spojrzeć na te rozwiązania z perspektywy tych doświadczeń – mówi dr hab. Mariusz Golecki, Rzecznik Finansowy.
Według niego banki nie mogą zastąpić sądów. - Największe wątpliwości budzi przyznanie bankom uprawnienia do prowadzenia postępowań restrukturyzacyjnych. Zgodnie z przedstawianą koncepcją banki uzyskują możliwość uczestniczenia w wykonywaniu władzy publicznej, władzy sądowniczej, podczas gdy są one podmiotami prawa prywatnego – tak samo jak podmioty będące adresatami tych postępowań.
- Tymczasem w krajowym porządku prawnym widoczna jest tendencja zakładająca wyłączenia podmiotów prawa prywatnego z możliwości wykonywania władzy – zwłaszcza w domenie władzy sądowniczej – zwraca uwagę Mariusz Golecki. I jako przykład podaje pozbawienie banków prawa do wydawania bankowych tytułów egzekucyjnych, które w istocie zrównane były z wyrokami sądów powszechnych (wyrok TK z 14 kwietnia 2015 r., P45/12). Innym przykładem przywoływanym przez Rzecznika, było uchylenie przepisu art. 485 § 3 k.p.c. przez co wyłączono uprawnienie banków do żądania wydania nakazu zapłaty wyłącznie na podstawie wyciągów z własnych ksiąg bankowych. Nowelizację tę wprowadziła ustawa z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1469 z późn. zm.).
Czytaj: Niełatwo odzyskać dług od firmy w stanie restrukturyzacji>>
Szybka ścieżka restrukturyzacyjna przy pomocy banku
Autorzy koncepcji proponują wprowadzenie do systemu prawnego, na określony czas, specjalnego postępowania pozasądowego umożliwiającego szybką i skuteczną restrukturyzację firm.
- Postępowanie na wniosek firmy będzie mógł wszcząć i prowadzić bank, pod warunkiem, że uwierzy w realność planu ratowania firmy i zadeklaruje wsparcie kredytowe w trakcie tego procesu.
- Postępowanie zapewni firmie czasową ochronę przed wierzycielami, redukcję długu (w koniecznych przypadkach) i bieżące finansowanie.
- W przypadku, gdy wierzyciele udzielą firmie pomocy w formie redukcji długu, firma otrzyma również pomoc publiczną w wysokości nie wyższej niż 20% łącznej bezzwrotnej pomocy finansowej udzielonej firmie przez wszystkich interesariuszy. Zdaniem autorów projektu, biorąc pod uwagę takie zlewarowanie środków publicznych oraz oczekiwaną skuteczność procesu restrukturyzacji, efekty ekonomiczne i społeczne pomocy publicznej w ramach postępowania wydają się potencjalnie większe niż środków wykorzystanych na inne formy wsparcia gospodarki.
- Celem jest ochrona i szybkie postawienie na nogi firm, które w okresie epidemii utraciły zdolność kredytową, lecz mają produkt (usługi),rynek i perspektywę rentownej działalności. Autorzy projektu twierdzą, że bez stworzenia takiej szybkiej ścieżki wiele z takich firm upadnie w wyniku narosłego zadłużenia, braku możliwości uzgodnienia sprzecznych interesów poszczególnych wierzycieli i akcjonariuszy oraz przewlekłości postępowania sądowego.
Sądy też mogą pracować szybciej
- W mojej ocenie nie znajduje żadnego uzasadnienia próba przekazania części kompetencji władzy sądowniczej do banków. Zwłaszcza nieprzekonujące są argumenty dotyczące szybkości postępowania. Skutek w postaci przyspieszenia postępowań może zostać osiągnięty poprzez stworzenie odpowiednich zmian w istniejących procedurach sądowych przy zachowaniu gwarancji rozstrzygania spraw przez niezawisłe sądy. Rozważyć można także możliwość wprowadzenia sądu specjalnego i wyodrębnienia szczególnego postępowania cywilnego na potrzeby rozwiązania problemów generowanych przez sytuację epidemiczną – stwierdza Mariusz Golecki.
Bank jest zainteresowany
Rzecznik Finansowy zauważa też brak jakiejkolwiek możliwości zapewnienia przymiotu niezawisłości czy bezstronności po stronie banku prowadzącego postępowanie restrukturyzacyjne.
- Przeciwnie, bank będzie zainteresowany takim ukształtowaniem postępowania, aby działać zgodnie z interesem swoich akcjonariuszy, co samo w sobie będzie zgodne z istotą działalności komercyjnej. Może to jednak prowadzić do pokrzywdzenia niektórych grup wierzycieli i do nieuzasadnionej przewagi po stronie banku – mówi Mariusz Golecki.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.