Jedną z najważniejszych kwestii, którą dany inwestor musi ustalić zanim przystąpi do przeprowadzenia swojej inwestycji, jest zakres jej potencjalnego oddziaływania na środowisko. Obowiązek ten wynika z ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2022 r. poz. 1029, dalej jako: ustawa środowiskowa). W konsekwencji, przygotowując się do rozpoczęcia potencjalnej inwestycji, dany inwestor będzie musiał przeprowadzić szereg badań specjalistycznych oraz wystąpić do właściwych organów w celu uzyskania informacji potrzebnych mu do prawidłowej oceny oddziaływania na środowisko.
Sprawdź też:
- W ilu egzemplarzach wykonuje się raport oddziaływania na środowisko? >
- Czy koszty opracowania raportu oddziaływania na środowisko należy zaliczyć do nakładów inwestycyjnych? >
- Czy organ opiniujący raport oddziaływania na środowisko może zażądać przedstawienia w nim informacji, które są płatne? >
Określenie charakteru przedsięwzięcia
Przepisy Działu V ustawy środowiskowej określają kryteria i zakres oceniania potencjalnego oddziaływania danego przedsięwzięcia na środowisko oraz obszar Natura 2000, przyjmując przy tym podział na:
- przedsięwzięcia, które zawsze znacząco oddziałują na środowisko
- przedsięwzięcia, które potencjalnie znacząco oddziałują na środowisko.
Aktualna lista takich przedsięwzięć wymieniona została przez Radę Ministrów w rozporządzeniu z 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2019 r. poz. 1839). Zasadnicza różnica między tymi dwoma rodzajami przedsięwzięć objawia się w tym, że dla:
- przedsięwzięcia, które zawsze znacząco oddziałują na środowisko – zawsze konieczne jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko,
- przedsięwzięcia, które potencjalnie znacząco oddziałują na środowisko – obowiązek oceny oddziaływania na środowisko stwierdza właściwy organ, w drodze postanowienia, po wcześniejszym zasięgnięciu opinii regionalnego dyrektora ochrony środowiska, właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej, organu właściwego do wydania oceny wodnoprawnej i ewentualnie organu właściwego do wydania pozwolenia zintegrowanego oraz zapewnieniu możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.
Czytaj też: Raport oddziaływania na środowisko jako dowód w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko >>>
Właściwym organem do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest ten organ, który byłby właściwy w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Art. 75 ustawy środowiskowej zawiera katalog organów, które zależnie od rodzaju przedsięwzięcia, przeprowadzać będę takie postępowania:
- Regionalny dyrektor ochrony środowiska,
- Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska,
- Starosta,
- Dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych,
- Wójt, burmistrz, prezydent miasta.
Zgodnie z przepisami z art. 33 ustawy środowiskowej, po przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, właściwy organ bez zbędnej zwłoki powinien podać do publicznej wiadomości stosowną informacje, w której określi nie tylko fakt wszczęcia postępowania, ale i wskaże przedmiot decyzji jak również poinformuje o możliwości zapoznania się z dokumentacją sprawy, składaniu uwag i wniosków, a jeżeli przeprowadzona ma być rozprawa administracyjna otwarta dla społeczeństwa, to również wskaże miejsce i termin na jaki ją zaplanowano.
Sprawdź też: Postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko >>>
Jaki zakres raportu
Najistotniejszym dowodem w postępowaniu oceniającym potencjalne oddziaływanie na środowisko, jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, który określony został w rozdziale 2 Działu V Ustawy (dalej jako: raport)).
Raport powinien zawierać informacje pozwalające na analizę wpływu danego przedsięwzięcia na środowisko oraz ludności, w tym wpływu na zdrowie i warunki życia ludzi, dobra materialne, zabytki, krajobraz (w tym krajobraz kulturowy), wzajemne oddziaływanie między tymi elementami oraz dostępność do złóż kopalin, jak również ryzyko wystąpienia poważnych awarii oraz katastrof naturalnych i budowlanych czy możliwości oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania potencjalnego przedsięwzięcia na środowisko oraz wymagany zakres monitoringu.
Przepisy szczególne, które w precyzyjny i konkretny sposób wskazują zagadnienia i kryteria, na których opierać się ma raport, znaleźć można w art. 66 ustawy środowiskowej.
Zakres raportu dla przedsięwzięć zawsze mogących znacznie oddziaływać na środowisko co do zasady leży w gestii potencjalnego inwestora. Jednakże, zgodnie z przepisami art. 63, 68 oraz 69 ustawy środowiskowej, zakres może zostać określony w drodze postanowienia wydanego przez właściwy organ. Dotyczy to:
- postępowań mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko, jeśli właściwy organ stwierdzi konieczność dokonania oceny,
- postępowań mogących transgranicznie oddziaływać na środowisko,
- postępowań zawsze mogących oddziaływać na środowisko, jeżeli potencjalny inwestor wraz z wnioskiem o wydanie decyzji środowiskowej, zamiast Raportu złoży kartę informacyjną przedsięwzięcia wraz z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu.
Organ właściwy w swoim postanowieniu określa wtedy zakres raportu (przy zasięgnięciu analogicznych opinii organów wymieniowych we wcześniejszej części artykułu), przy uwzględnieniu stanu współczesnej wiedzy i metod badań oraz istniejących możliwości technicznych i dostępności danych. Jednocześnie, określając zakres raportu organ właściwy może odstąpić od niektórych wymagań, czy też wskazać alternatywne rodzaje wariantów wymagających zbadania, wybrać zakres szczegółowości danych czy metody badań. Czynność taka nazywana jest również „scoping” od pochodzącego z języka angielskiego słowa „scope”, oznaczającego „zakres”, „zasięg” czy „pole działania”, a zaczerpniętego z prawodawstwa Unii Europejskiej.
Złożenie wniosku o ustalenie zakresu raportu pozwala zaoszczędzić potencjalnemu inwestorowi czas i koszty, ponieważ powinien on otrzymać od właściwego organu postanowienie z wyszczególnionymi działaniami koniecznymi do podjęcia w celu przygotowania raportu. W konsekwencji, potencjalny inwestor nie będzie musiał przeprowadzać działań, które nie są konieczne, jak również nie będzie musiał opóźniać postępowanie przez czasochłonne uzupełnienie ewentualnych braków raportu.
Reasumując, przy przedsięwzięciach mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, inwestor wraz w wnioskiem o wydanie decyzji środowiskowej składa kartę informacyjną przedsięwzięcia i czeka na ewentualne postanowienie właściwego organu, w którym wskazana zostanie konieczność sporządzenia raportu oraz jego zakres.
Sprawdź też: Uzgodnienie zakresu raportu skutków realizacji przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko >>>
Natomiast, przy inwestycji będącej przedsięwzięciem zawsze znacząco oddziałującym na środowisko razem z wnioskiem może złożyć raport i następnie oczekiwać na wezwania właściwego organu do uzupełnienia ewentualnych braków raportu czy udzielenia dodatkowych informacji, lub złożyć kartę informacyjną przedsięwzięcia wraz z wnioskiem o stwierdzenie zakresu oceny i oczekiwać wytycznych właściwego organu, które zostaną określone w jego postanowieniu.
Autor: Jakub Suchoń, adwokat, BCLA Bisiorek Cieśliński i Partnerzy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.