Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą ma prawo do renty rodzinnej po zmarłej żonie?

Odpowiedź: małżonek (wdowa, wdowiec) jest uprawniony do renty rodzinnej po zmarłym małżonku, który w chwili śmierci miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń, jeżeli spełnia warunki określone w art. 70 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: z 2015 r. poz. 748) - dalej u.e.r. Renta rodzinna przysługuje także małżonkowi, jeżeli zmarły małżonek w chwili śmierci pobierał zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, a jednocześnie spełnia on warunki określone w art. 70 u.e.r.

Uzasadnienie: renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń - art. 65 ust. 1 u.e.r. Dla celów ustalenia prawa do renty rodzinnej przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy (art. 65 ust. 2 u.e.r..). Ponadto renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 66 u.e.r.). Do renty rodzinnej uprawniony jest m. in. małżonek (wdowa i wdowiec) (art. 67 ust. 1 pkt 3 u.e.r..). Konieczne jest jednak spełnienie przez takiego małżonka dodatkowych warunków.

Mianowicie wdowa (wdowiec), co do zasady, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli: 1) w chwili śmierci męża osiągnęła (osiągnął) wiek 50 lat lub była niezdolna (był niezdolny) do pracy albo 2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu (żonie), które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej (art. 70 ust. 1 i 5 u.e.r.). Ponadto prawo do renty rodzinnej ma wdowa (wdowiec), która osiągnęła (który osiągnął) wiek 50 lat lub stała się niezdolna (stał się niezdolny) do pracy po śmierci męża (żony), nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego (jej) śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w pkt 2 powyżej (art. 70 ust. 2 i 5 u.e.r.). Wdowa (wdowiec) niespełniająca (niespełniający) ww. warunków do renty rodzinnej, niemająca (niemający) niezbędnych źródeł utrzymania, ma prawo do okresowej renty rodzinnej:

1) przez okres jednego roku od chwili śmierci męża (żony),

2) w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża (żony) (art. 70 ust. 4 i 5 u.e.r.). Małżonka rozwiedziona (małżonek rozwiedziony) lub wdowa (wdowiec), która (który) do dnia śmierci męża (żony) nie pozostawała z nim (nią) we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków określonych w art. 70 ust. 1 lub 2 u.e.r. miała (miał) w dniu śmierci męża (żony) prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową (art. 70 ust. 3 i 5 u.e.r.). Tym samym małżonek (wdowa, wdowiec) jest uprawniony do renty rodzinnej po zmarłym małżonku, jeżeli spełnia określone przepisami u.e.r. warunki do nabycia prawo do tej renty.