W piątek, 8 grudnia 2024 r., premier Mateusz Morawiecki wniósł do Sejmu rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz niektórych innych ustaw. Projekt, który czeka na nadanie numeru druku sejmowego oprócz zmiany prawa restrukturyzacyjnego przewiduje również zmianę ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe, ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego.
- Celem niniejszego projektu jest implementacja Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości) – czytamy na wstępie uzasadnienia dołączonego do projektu. Jego autorzy przypominają, że dyrektywa 2019/1023 ma na celu ujednolicenie regulacji dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych w krajach członkowskich w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Postępowanie restrukturyzacyjne ma umożliwić przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji kontynuowanie prowadzonej działalności oraz przeciwdziałać likwidacji miejsc pracy.
Czytaj również: Przedsiębiorca w restrukturyzacji na łasce zarządcy, czas to zmienić>>
Narzędzia wczesnego ostrzegania
Dyrektywa 2019/1023 obliguje państwa członkowskie do zapewnienia dostępu do tzw. narzędzi wczesnego ostrzegania. Narzędzia te mogą obejmować:
- mechanizmy alarmowe w przypadkach, gdy dłużnik nie dokonał określonych rodzajów płatności;
- usługi doradcze świadczone przez organizacje publiczne lub prywatne;
- zachęty w ramach prawa krajowego dla osób trzecich posiadających stosowne informacje dotyczące dłużnika, takich jak księgowi, organy podatkowe lub organy ds. zabezpieczenia społecznego, aby podmioty te sygnalizowały dłużnikowi niekorzystne zmiany.
Będzie sądowa lista doradców restrukturyzacyjnych
Jak twierdzą autorzy projektu, obecne przepisy Prawa upadłościowego w zakresie wyboru osoby do pełnienia funkcji syndyka zawierają ogólne kryteria, którymi powinien kierować się sąd, dokonując wyznaczenia doradcy restrukturyzacyjnego do pełnienia funkcji w konkretnym postępowaniu sądowym. Analogiczne rozwiązania ustawodawca przyjął w sytuacji powoływania nadzorcy sądowego, zarządcy w postępowaniach restrukturyzacyjnych. W praktyce jednak wybór doradcy restrukturyzacyjnego na funkcje syndyka, w oparciu o ogólne kryteria nie jest wyborem łatwym, a często jest obarczony ryzykiem negatywnej oceny w przestrzeni publicznej. Uzasadnione jest więc usystematyzowanie reguł wyboru, osoby do pełnienia funkcji pozasądowych organów postępowania upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego, tak aby mechanizm wyboru był mechanizmem prostym oraz czytelnym zarówno dla sądu, jak i uczestników postępowania.
Centralnym instrumentem służącym do usystematyzowania wyboru osoby do pełnienia funkcji pozasądowych organów postępowania upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego będzie sądowa lista doradców restrukturyzacyjnych. Lista będzie prowadzona w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe, przy każdym sądzie upadłościowym/restrukturyzacyjnym. Lista będzie tworzona w oparciu o oświadczenia osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Oświadczenie woli doradcy restrukturyzacyjnego będzie m.in. zawierać nazwy sądów, w których chciałaby pełnić funkcje organów pozasądowych, i wskazanie tych funkcji. Sąd będzie wyznaczał, powoływał organ pozasądowy postępowania według kolejności na sądowej liście doradców restrukturyzacyjnych w danej kategorii spraw. Przy czym w uzasadnionych przypadkach, przy spełnieniu ustawowych przesłanek, sąd będzie mógł wyznaczyć, powołać osobę na ten organ z pominięciem powyższej reguły.
Wybór z listy doradców restrukturyzacyjnych będzie również dotyczył postępowania zabezpieczającego, a więc wyznaczenia tymczasowego nadzorcy sądowego, zarządcy przymusowego oraz tymczasowego zarządcy.
Projekt rozszerza też katalog postępowań, w których na funkcje organów pozasądowych w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych musi być wyznaczona osoba legitymująca się licencją doradcy restrukturyzacyjnego z tytułem kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego.
W celu zaś zwiększenia konkurencyjności i wyeliminowania koncentrowania dużej liczby postępowań w gronie ograniczonej liczby doradców restrukturyzacyjnych, rząd proponuje wprowadzenie ograniczenia liczby sądów, w których doradca restrukturyzacyjny będzie umieszczony na liście doradców restrukturyzacyjnych. - Mając na uwadze, że liczba sądów upadłościowych i restrukturyzacyjnych wynosi na obszarze kraju tylko 30 jednostek, przyjmuje się, że działający samodzielnie doradca może efektywnie zarządzać postępowaniami w obszarze właściwości 3 sądów. W odniesieniu do spółek, które mogą pełnić funkcję nadzorcy, zarządcy lub syndyka i złożyć oświadczenie o wpisie na listę doradców restrukturyzacyjnych, proponuje się wprowadzić ograniczenie liczby spółek, w których doradca restrukturyzacyjny może być wspólnikiem lub członkiem zarządu do jednej. W ten sposób eliminuje się ryzyko tworzenia spółek z powtarzającym się składem osobowym, wyłącznie po to, aby zwiększyć prawdopodobieństwo wyznaczenia do sprawy upadłościowej i restrukturyzacyjnej na terenie całego kraju – przekonują autorzy projektu.
Sprawdź również książkę: Kodeks spółek handlowych. Krajowy Rejestr Sądowy. Prawo przedsiębiorców. Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Udostępnianie informacji gospod >>
Restrukturyzacja zapobiegawcza i sanacyjna
Jedną ze zmian zaproponowanych w projekcie jest zmiana brzmienia art. 2 Prawa restrukturyzacyjnego. Wszystko po to, wyraźnie rozróżnić postępowania restrukturyzacyjne z zakresu restrukturyzacji zapobiegawczej (postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe) od postępowania sanacyjnego, będącego postępowaniem o szczególnym charakterze.
- Postępowanie sanacyjne charakteryzuje się możliwością prowadzenia w jego ramach działań sanacyjnych, które mogą polegać m.in. na restrukturyzacji zatrudnienia i restrukturyzacji majątku dłużnika, co sprawia, że postępowanie to wykracza poza ramy pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych i zbliża je do postępowania upadłościowego – czytamy w uzasadnieniu.
Czytaj również: Trudno o drugą szansę dla firm w tarapatach, unijnego prawa nie wdrożono na czas>>
Projekt przepisów unijnych wdrażany z opóźnieniem i z 14-dnioiwym vacatio legis
Projektowana ustawa ma – co do zasady – wejść w życie 26 listopada 2024 r.
Jak przyznają projektodawcy, zgodnie z art. 34 dyrektywy 2019/1023, państwa członkowskie miały przyjąć i opublikować przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania dyrektywy do dnia 17 lipca 2021 r.
- Rzeczpospolita Polska, korzystając z uprawnienia przewidzianego w art. 34 ust. 2 dyrektywy, skorzystała z przedłużenia o rok okresu przewidzianego na transpozycję dyrektywy do polskiego porządku prawnego, o czym powiadomiła Komisję Europejską w przepisanym terminie. Tym samym termin na implementowanie dyrektywy uległ przedłużeniu do dnia 17 lipca 2022 r. Z uwagi na konieczność wdrożenia zmian legislacyjnych do systemu teleinformatycznego Krajowego Rejestru Zadłużonych, niezbędne jest przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy do dnia 26 listopada 2024 r. za wyjątkiem przepisów, które nie będą wywoływać konieczności modyfikacji tego systemu. W ich przypadku projekt przewiduje 14-dniowy okres vacatio legis – czytamy w uzasadnieniu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
