Co do zasady podział spółki odbywa się na dwóch poziomach: na poziomie spółki handlowej i na poziomie jej wspólników. Spółki kapitałowe są oparte o „substrat kapitału”. Spółki osobowe oparte są o „substrat osobowy”. Spółka komandytowo-akcyjna przyjmuje wkłady od komplementariuszy i od akcjonariuszy, a w przypadku jej likwidacji wypłaca dywidendę likwidacyjną  (o ile są na to fundusze) zarówno akcjonariuszom, jak i komplementariuszom. Podział spółek kapitałowych, m.in. z uwagi na możliwości zmiany typu spółki, także na podstawie wcześniejszych rozwiązań legislacyjnych, wymagał pewnych „działań adaptacyjnych”.

Czytaj też: Nagrywanie posiedzeń zarządu i rady nadzorczej. Co na to RODO?

Jak dzielić spółkę

Z zasad ogólnych wynika, że spółka komandytowo-akcyjna może być zarówno spółką dzieloną („spółką wyjściową”), jak i spółką kreowaną w wyniku podziału (czyli „spółką finalną”). Owa „spółka finalna” może być kompletnie nową spółką powstającą w wyniku podziału albo spółką istniejącą przed rozpoczęciem procedury podziału, która w ramach procedury podziału przyjmuje jakąś określoną część majątku spółki dzielonej. Spółka komandytowo-akcyjna może uczestniczyć w procedurze podziału skutkującej albo jej rozwiązaniem, albo zachowaniem jej bytu prawnego. Innymi słowy może uczestniczyć w każdej dopuszczalnej przez kodeks spółek handlowych procedurze podziałowej.

Czytaj też w LEX: Podział spółki przez wydzielenie >

Nie powinno budzić wątpliwości założenie, że w wyniku przeprowadzenia procedury podziałowej spółka komandytowo-akcyjna jako „spółka wyjściowa”, „spółka finalna” („spółki finalne”) powinna zawsze zachować status prawny właściwy dla istoty spółki komandytowo-akcyjnej. O jej statusie nie decyduje jednak jej substrat kapitałowy, ale przede wszystkim jej substrat osobowy, to jest istnienie przynajmniej jednego komplementariusza i przynajmniej jednego akcjonariusza, który powinien reprezentować określoną w ustawie minimalną wartość kapitału zakładowego.

Czytaj też w LEX: Sposoby przeniesienia krajowej spółki za granicę >

 

Nowość
Nowość
Kodeks spółek handlowych. Przepisy

Sprawdź  

Dotychczasowa metodyka procedury podziałowej odnosiła się do rozdzielenia substratu majątkowego osoby prawnej. Układ personalny wspólników w „spółce wyjściowej”, w „spółce finalnej” albo w „spółkach finalnych” w zasadzie nie był przedmiotem ingerencji ustawodawcy. W relacji dotyczącej wspólników spółki kapitałowej ustawodawca koncentrował się na tym, aby chronić prawo własności wspólników spółki dzielonej. Procedura transformacji podmiotowej spółek nie powinna prowadzić do pokrzywdzenia majątkowego wspólników tych spółek.

Czytaj też w LEX: Czynności notarialne w łączeniu się spółek >

Powinna być swoboda w doborze komplementariuszy

Przepisy szczególne o podziale spółki komandytowo-akcyjnej wskazują na szczególną kategorię wspólników, jako „wspólników prowadzących sprawy spółki” (art. 550 ze zn. 24 i art. 550 ze zn. 28 k.s.h.). Wspólnikami tymi mogą być wyłącznie komplementariusze. Można zatem wyróżnić trzy kategorie wspólników: 

  • komplementariuszy prowadzących sprawy spółki, 
  • komplementariuszy nie prowadzących spraw spółki,
  • akcjonariuszy.

Przekształcenie w spółkach kapitałowych - praktyczny komentarz w LEX >

Opowiadam się za koncepcją swobody w doborze komplementariuszy w kontekście procedury podziału spółki komandytowo-akcyjnej. Po pierwsze, przepisy o podziale spółek nie wprowadzają tu jakichkolwiek ograniczeń. Ustawodawca nie wprowadził jakiejś normy kierunkowej. Po drugie, jest tak, że komplementariusze posiadają tytuł do uczestnictwa w majątku spółki komandytowo-akcyjnej. Po trzecie, w art. 529  par. 3 k.s.h. jest mowa o wspólnikach spółki dzielonej. Mogą oni otrzymać obok udziałów lub akcji spółek przejmujących bądź spółek nowo zawiązanych dopłaty w gotówce nieprzekraczające łącznie 10 proc. wartości bilansowej przyznanych udziałów lub akcji właściwej spółki przejmującej, określonej według oświadczenia, o którym mowa w art. 534 par. 2 pkt 4 k.s.h., bądź 10 proc. wartości nominalnej przyznanych udziałów lub akcji właściwej spółki nowo zawiązanej. Dopłaty spółki przejmującej są dokonywane z zysku bądź z kapitału zapasowego tej spółki. Zgodnie z art. 529 par. 4 k.s.h. każda ze spółek przejmujących lub spółek nowo zawiązanych może uzależnić przyznanie swoich udziałów albo akcji wspólnikom spółki dzielonej od wniesienia dopłat w gotówce nieprzekraczających wartości, o której mowa w art. 529 par. 3 k.s.h. Ustawodawca pozostawia pewien „luz” na stosunkowo elastyczne dopięcie relacji finansowych.

Czytaj też w LEX: Zmiana sposobu zarządzania w spółce komandytowo-akcyjnej i komandytowej > 

Podział na przykładzie 

Można to wyjaśnić na następujących przykładach. Jeżeli spółka komandytowo-akcyjna posiadająca jednego komplementariusza dzieli się na dwie spółki komandytowo-akcyjne, wówczas dotychczasowy komplementariusz „spółki wyjściowej” może być komplementariuszem (a) tylko w jednej „spółce finalnej”, (b) w obu „spółkach finalnych”, (c) w żadnej ze „spółek finalnych”. Inny przypadek: spółka komandytowo-akcyjna może w następstwie podziału doprowadzić do kreacji spółek kapitałowych. Komplementariusze „spółki wyjściowej” mogą stać się akcjonariuszami w spółkach finalnych. Innymi słowy, przy okazji procedury podziału tej spółki osobowej może dojść do wydalenia obecnych komplementariuszy i/lub rekrutacji nowych. Z uczestnictwem komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej w związku z procedurą podziałową powinno się wiązać odpowiednio albo wniesienie wkładu, albo rozliczenie, w zależności od okoliczności.

Rafał Adamus, radca prawny, wykładowca w Katedrze Prawa Gospodarczego i Finansowego Uniwersytetu Opolskiego, arbiter w Sądzie Polubownym przy Regionalnej Izbie Gospodarczej w Katowicach

Zapraszamy też na szkolenie online w LEX: Nowelizacja KSH - jak prawidłowo zorganizować proces przekształcenia spółki? >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.