Zarówno prawo własności, jaki i użytkowania wieczystego wygasną w sytuacji, gdy nieruchomość zostaje włączona do planu podziału a wydzielone z niej działki zostaną przeznaczone pod budowę drogi publicznej. Momentem, w którym ustają dotychczasowe prawa do gruntu jest uprawomocnie się decyzji o wydzieleniu działki pod drogę publiczną. Jednocześnie powstaje prawo własności na rzecz nowego podmiotu tj. gminy.

Zgodnie z art. 98 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 nr 102 poz. 651

z późn. zm., dalej: u.g.n.) wójt, burmistrz lub prezydent miasta zobowiązany jest do złożenia we właściwym sądzie rejonowym wniosku o ujawnienie w księdze wieczystej praw gminy do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne lub pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Podstawą wpisu nowych praw do księgi wieczystej jest ostateczna decyzja zatwierdzająca podział. Powinna zawierać dokładne informacje opsiujące przedmiotową działkę, cel wydzielenia ze wskazaniem źródła, z którego wynika przeznaczenie gruntu pod drogę publiczną oraz określenie podmiotu na rzecz, którego nastąpi przeniesienie praw. Ustawa nie przewiduje konkretnego terminu na wywiązanie się z tego obowiązku przez organ.

W wyniku utraty prawa do nieruchomości właścicielowi lub użytkowników wieczystemu przysługuje roszczenie o wypłatę odszkodowania. Zgodnie z art. 98 ust. 3 u.g.n. w ustaleniu kwoty pierwszeństwo mają negocjacje między stronami. Następnie, jeśli porozumienie nie zostanie osiągnięte, starosta musi ustalić wysokość odszkodowania na drodze postępowania administracyjnego. Przyjmuje formę pieniężną lub rzeczowej - w postaci działki zamiennej. Analogicznie stosuje się zasady ustalenia i wypłacenia odszkodowania jak przy wywłaszczeniu nieruchomości.

Istotny jest także fakt, że ustawodawca nie przewidział terminu na dochodzenie tego odszkodowania, wobec czego gmina nie będzie mogła bronić się przed roszczeniami zarzutem przedawnienia.